жито (ср.)
Над бујните жита се носеше тенко детско гласче.
„Билјана“
од Глигор Поповски
(1972)
Полегнуваа житата и сѐ што ќе потераше потеруваше невесело и болно Ние лежевме прегрнувајќи ја земјата зашто само таа може да нѐ спаси И слушавме како кон нејзиното убаво време и по патиштата шетаат црквени ѕвона.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Ноќта народот полегна на бреговите на Езерската земја А кога се разбуди забележа мирис на исгорено жито И многу смолница и планина скршена од магли.
„Камена“
од Анте Поповски
(1972)
Потиснувајќи го својот глад за храна со жита и овошје и гаснејќи ја жедта со вода, човекот не бил задоволен и открил начини за ферментирање и дестилирање на житата и овошјето за да направи алкохолни пијалаци.
„Невестата на доселеникот“
од Стојан Христов
(2010)
Таму се слушаше само брмчењето на мувите и шушкањето на срповите што внимателно ги сечеа стеблата на житото.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Беше ошел ти на пазар во Прилепа града да продадеш осмак жито, жито и пченица...
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
Ја плаќаше татко му Аврам отштетата и заедно со полјакот и шумарот го следеа каде оди за да не ги запали житата или шумата.
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
Го туркаат со лопатите што ни служеа за веење на житото.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Та се житце не зелени та се грозје не румени, та од пуста селска мака аир нема дур од века?
„Бели мугри“
од Кочо Рацин
(1939)
Еднаш на еден му ја запали племната, на друг му го испушти житото од амбарот во калта.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Мирис на леб народски кој се пече, најава на пред жетва жито, кон непознати тајни зелени и непрегледни кој со мирис како плима влече.
„Портокалова“
од Оливера Доцевска
(2013)
Веднати, тие се губеа во високо нараснатото жито и само одвреме-навреме по некој ќе се исправеше колку да излезе од заветот, каде што беше пеколно горешто, и да го фати малаксаното ветре.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Ќе се овршат и ќе се мери житото, та ќе се најде средниот принос од сноп.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
А одочесниците низ полето, како и додоларките накитени со зеленило, со венци од младо жито и од полски цвеќиња, опремени со крстови и икони, пееја своја песна: Крсти носам, бога молам: Господи помилуј! Господи заврни!
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Го видов како падна врз најскриената соба, позади амбарите полни со жито, па ги погоди трепките, желни за уште сон, на прабаба ми, на најизмачената старица...
„Ветришта“
од Радојка Трајанова
(2008)
Натовари кола с жито, спрегна си волове, па си тргна в град на пазар жито да продава.
„Крвава кошула“
од Рајко Жинзифов
(1870)
- И гравот и малку брашно, житце и покривачи.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Во моето село пак гумно се гласи, на небото горе пак солнцето пече, во селото мое пак снопје се носат, пак жито се врши и потта пак тече...
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
- А сега малку фискултура! - си рече па појде до стреата, ја пронајде таму меѓу гредите широката дрвена лопата за веење на жито и со неа застана пред вратата од колибата.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Откако на долната порта излеговме од црквата, мажите почнаа да пеат извикувајќи колку што можеа погласно: Крсти креваме, Бога молиме, Да ни се роди Жито пченица И бело грозје И машки дечиња И женски чупиња...
„Крстот камбаната знамето“
од Мето Јовановски
(1990)
