зандана (ж.)
Во листата, меѓу другите, се најдоа и зборовите: арам, муфлуз, резил, тамаќар, башибозук, шашма, далавера, алашвериш, ќелепур-софра, џева, беља, гениш, курназ, маскара, едепсаз, марифет, сафра, рушфет, џамбаз, суртук, мамлаз, чалам, табиет, чаре, јаваш, ајде, таксират, тарапана, ујдурма, усул, чешит, џабе, џган, џумбус, батакчија, бадијала, зулум, налет, угурсуз, шерет, гајле, гајрет, грбал, душман, далавера, дереџе,зандана, зијан, ифрит, калауз, курбан, курназ, маскара, мамлаз, намќор....
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Ѕидовиге на занданите темни грозни прикаски шепотат со страв.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Македонци мои, спасувајќи се од занданите со повикување на римското граѓанство свое, тогаш неумесно ве подучив и не ви кажав сѐ што требаше да ви кажам.
„На пат кон Дамаск“
од Елизабета Баковска
(2006)
Се останува по старо џелатите станаа современи слободата е фрлена на колена чуствуваш духот е во зандани Едни злосторници заминаа но дојдоа нивните внуци џелатите се вртат во круг ги слушаш истите звуци Човештвото полека изумира светот е цел во метастаза а надежта остана во кутија се острат и неа да ја згазат Луѓето умираат во незнаење несвесни во илузорно постоење некои се мртви од раѓање а деновите им служат за броење Премногу животи одземени изгазена е совеста чиста премногу солзи пролеани а судбината остана иста
„Проклетници“
од Горан Јанкуловски
(2012)
Со еден збор ним не можам да им наштетам, а мене пак, заради не извршување на граѓанската должност и прикривање на заговори и неодговорно критизирање на власта не може а да не ми следува сѐ она што им претходи на овбинувањата: притвор, ќотек, а може да се случи и попатно поврзување со некое од обвиненијата што тежат неколку месеци зандана.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
Во Битола занданите се полни. Што да се расправам за нашите маки и жалови...
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Заедничките идеали за коишто се бореле, како и истата судбина што ја делеле по турските зандани, придонесувале солидарноста меѓу македонските заточеници, повеќе или помалку да биде редовно присутна.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Сите негови маки и незгоди се сведуваа на тоа: со влегувањето во занданата, тукашните го потсетиле на обичајот - да ги почести со по едно кафе за добредојде во „фамилијата“. Пази боже од ваква фамилија!
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
За Македонците, згутавени во беда и неизвесност, по плитарски и каменоѕидни куќи скоро без прозорци или по зандани, едни, а други собрани во секакви војски, иднината е нејасна, повеќе матна и разбуричкана отколку привлечна.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
И еден ден Солун осамнува со потресна новина: Џемал-ага го ставиле во зандана.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
- Ти се примируваш со неа. Таа те става во зандана, за да го уништи твоето несогласување. И те смири.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Најпосле царот решил да ообјави во царските зандани, каде што чувал робови заробени во војните, дека секој оној што ќе се нафати да го победи џинот ќе му го подари животот и дека ќе го пушти на слобода.
„Македонски народни приказни“
од Иван Котев
(2007)
Мудро е решението на Глигор. Умри надвор од оваа зандана: во длабочините на морето или во некоја бездна, слободен и горд...“
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Последен шум од занданите молкна, срца се стегат да не заплачат.
„Од борбата“
од Блаже Конески
(1950)
Од дома ја зеле, од постела, и ја пикнале во најтемната дупка на занданата.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
Занданата е неодминлива и во балканските митологии, легенди, во преданијата, во народната литература.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Што станува со зборот зандана, дали ќе го ставиме во нашата листа на опасни османизми или ќе го амнестираме? запраша зачуден Татко.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Патрокле не дава пари лесно. Којзнае што може да стане во оваа проклета зандана?
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Му дојде чудна желба да остави сепк некоја трага во занданата.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Слична беше состојбата и со зборовите курбан, зандана и кодош.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
