ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тие луѓе, кои потекнуваа од службеничката средна класа и од повисоките ешалони на работничката класа, беа оформени и поврзани меѓу себе од јаловиот свет на монополистичката индустрија и на централизираното управување.

Монополистичките сојузи на капиталистите – картелите, синдикатите, трустовите – го делат меѓу себе пред сѐ внатрешниот пазар, приграбувајќи го во свои раце, повеќе или помалку во целост, производството на дадената земја.

Всушност, значи, тоа е централизација, јакнење на улогата на значењето, на силата на монополистичките џинови.

Ако треба да се даде колку се може пократка дефиниција на империјализмот, би требало да се каже дека империјализмот е монополистички стадиум на капитализмот.

И колку повеќе растеше извозот на капиталот и на разни начини се ширеа странските и колонијалните врски и „сферите на влијание“ на најкрупните монополистички сојузи, работата „природно“ се приближуваше кон светска спогодба меѓу нив, кон создавање меѓународни картели.

А од друга страна (и тоа место ние го сметаме за поважно), секое ново претпријатие, коа сака да застане на рамништето на гигантските претпријатија, создадени со концентрацијата, мора да произведува таков огромен одвишок производи, што продажбата со профит е можна само ако необично се зголеми побарувачката, а во спротивен случај тој одвишок од производи ги намалува цените до рамниште кое не е поволно за новата фабрика, ниту за монополистичките сојузи“.

Таа дефиниција би го содржела она најглавното, зашто, од една страна, финансискиот капитал е банковен капитал на монополистички мал број крупни банки којшто се слеал со капиталот на монополистичките сојузи на индустријалците; а од друга страна, поделбата на светот е премин од колонијалната политика која непречено се шири на областите што не се запоседнати од ниедна капиталистичка држава кон колонијална политика на монополно владеење на територијата на земјата што е докрај поделена.

Кауцки раскина со марксизмот, бранејќи го за епохата на финансискиот капитал „реакционерниот идеал“, „мирната демократија“, „самата тежина на економските фактори“, – зашто тој идеал објективно влече назад, од монополистичкиот капитализам кон немонополистички, тој е реформистичка лага.

Затоа, без да го забораваме условното и релативното значење на сите дефиниции воопшто, кои никогаш не можат да ги опфатат сестраните врски на појавата во нејзиниот полн развиток, треба да се даде таква дефиниција на империјализмот којашто би ги содржела овие пет основни негови белези: 1) концентрацијата на производството и капиталот, која дојде до таков висок степен на развитокот што ги создаде монополите, кои играат решавачка улога во стопанскиот живот; 2) спојување на банковниот капитал со индустрискиот и, врз база на тој „финансиски капитал“ создавање на финансиската олигархија; 3) извоз на капитал, за разлика од извозот на стоки, добива особено важно значење; 4) се образуваат меѓународни монополистички сојузи на капиталистите кои го делат светот, и 5) завршена е територијалната поделба на земјата од страна на најкрупните капиталистички држави.

Интересите на извозот на капиталот исто така ги туркаат кон освојување колонии, зашто на колонијалниот пазар е полесно (а понекогаш и единствено можно) со монополистички методи да се отстрани конкурентот, да се осигураат лиферации, да се зацврстат соодветните „врски“ итн.