ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Звукот на телекранот беше намален до тивко мрморење; густината на темно-синиот килим под нозете оставаше впечаток како да газиш по сомот.

Глобата за работодавач – физичко лице беше намалена од претходно утврдените 10.000 ЕУР на 5.000 ЕУР (намалување за 50%) (чл.40 од ЗИДЗРО/септ.10).

13 До исклучување на државните органи и институциите на јавната служба при административна реорганизација; се продолжи рокот на застареност во кој работодавачот може да му даде отказ на работникот; се отежна постапката за синдикатот на ниво на работодавач да стекне статус на правно лице; беа намалени основите по кои може да се изрече мерка забрана за вршење на работа на работодавачот, а исто така беше намалена висината за глобите на работодавачите за т.н. „потешки“ прекршоци.

Глобата од 200 до 500 ЕУР за работниците кои нема да пријават промена на податоците запишани во евиденцијата за вработените работници, односно невработените лица, по пат на изјава ќе дадат неточни податоци или заминат на работа во странство, а по враќањето во пропишаниот рок нема да се пријават во АВРМ, беше намалена на износ од 300 до 330 ЕУР (чл. 4 од ЗИЗЕОТ/11).

Одговорност на синдикатот, здруженијата на синдикатите и работодавачите Од гледна точка на асоцијациите на работниците и работодавачите и нивните здруженија на повисоко ниво дојде до две измени и тоа: ● целосно беше избришан чл. 266-г, кој даваше можност за посредување и постигнување согласност, со која сторителот на прекршокот се обврзува да ја плати глобата и другите давачки и да ги отстрани последиците од прекршокот (чл. 43 од ЗИДЗРО/септ.10); ● незначително беше намалена глобата за овие категории правни лица од дотогашните 1.200 ЕУР на износ од 1.000 до 1.200 ЕУР (чл. 17 од ЗИДЗРО/јан.12), со што ако се има во предвид намалувањето на казните за работодавачите (43%-54%), ваквите промени делуваат тривијално и несоодветно. 7.

Беше избришано правото на надомест во висина од три просечни бруто плати за непријавените работници, кој работодавачот беше должен да им ги исплати, а рокот да заснова работен однос со овие лица беше намален од 15 на 8 дена и се воведе забрана за работодавачот во наредните три месеци да го намали вкупниот број на вработени, а ако инспекторот на трудот затече до две лица кои работат „на црно“ издава покана за плаќање 47 на глоба до работодавачот во висина од 1.000 ЕУР.

Дополнително беа намалени и глобите во чл. 265-а кои сега изнесуваа од 500 до 1.000 ЕУР за работодавачот – правно лице, од 300 до 500 ЕУР за директорот или одговорното лице и од 600 до 800 ЕУР за работодавачот – физичко лице (чл. 16 од ЗИДЗРО/јан.12); ● најсериозните измени на овој член дојдоа во поглед на основите за казнување кои се пропишуваат за погоре наведените глоби.

– 2010 (Закон за работни односи) - беа намалени основите по кои може да се изрече мерка забрана за вршење на работа на работодавачот

Во 1997 година беше намалена висината на надоместоците на платата кои се исплатуваат од денот на настанувањето на инвалидноста, за време на преквалификација/до- квалификација и до денот на распоредувањето или вработувањето на друго соодветно работно место.

Со други зборови, процентуално пресметано, казните беа намалени помеѓу 64% и 85%! •  промените на казнените одредби кои беа направени во 1997 година, главно, беа од техничка природа.

Притоа, попапатно и неосетно, две од овие основи беа направени построги: должината на неоправданото изостанување од работа беше намалена од „три последователни работни дена, или пет работни дена со прекин во текот на една година“ само во „три последователни работни дена, со прекин, во текот на една година“; додека, пак, одредбата за внесување или употреба на алкохол и наркотички средства беше проширена со вклучување и на бидувањето под дејство на алкохол и наркотични средства, како основ за добивање строг отказ без отказен рок (чл. 2 и 4, ЗИДЗРО/95).

Беше во- веден отказ без отказен рок, а покрај тоа беше намалена и должината на отказниот рок!

а) Најповолните промени, но од гледна точка на работодавачите, беа донесени во 1995 година, кога сите предвидени казни за нив беа поделени во две категории: (1) казната за кршење на одредбите наброени во чл. 145 од ЗРО/93 – беше од 50 до 100 просечни плати; (2) за кршење на оние наброени во чл. 146 – изнесуваше од 40 до 90 плати: •  со измените од 1995, казната за првата категорија беше намалена на осум до 18 плати, а за кршењето на втората категорија – на шест до 18 плати (чл. 6-7, ЗИДЗРО/95).

Претходно видовме дека бројот на месеци за кои се исплатува овој надоместок веќе беше намален двапати, во 1993 и 1997 година.

Со измени- те извршени во април 2003, пак, се намали висината на испратнина- та, и тоа по две основи: прво, критериумот за добивање испратнина во висина на едномесечна плата беше зголемен од две на три години стаж кај работодавецот кадешто настанал престанокот на работниот однос; и, второ, максимумот од 12 месечни плати беше намален на осум плати, што е намалување за 1/3.

Во јули 2005, тие од 15% од вкупно остварените средства од постојниот придонес за вработување беа намалени на 10% (чл. 15, ЗИДЗВИЛ/јул.05).

Со истата измена, карикатурално беа намалени т.н. критериуми за репрезентативност – при што, на пример, кај синдикатите од 33% (1/3) се сведе на само 20% (1/5) и тоа само „од бројот на вработени кои плаќаат членарина“!?; а се воведоа и нови, таксативно наведени, законски услови за добивање на статусот репрезентативен синдикат за територијата на РМ, со што процентот опадна повеќе од тројно од првично пропишаниот.

На 20 јануари 2005 година, само три дена по усвојувањето на измените на Законот за вработување и осигурување во случај на невработеност, со кои значително беа намалени правата на работниците кои по сила на приликите се без работа, тогашниот министер за труд и социјална политика Стевче Јакимовски најде за сходно да изјави дека е потребно „оној што работи да не биде заштитен како мечка во планина туку да тој биде изложен на оценки.

Така, наспроти промените од 2003 година, кога скалилата беа намалени од 7 на 6, и промените од 2005 година, кога скалилата беа сведени на 5, сега бројот на скалила е зголемен дури на 12.

А по второто судење, одлуката на Судот иако е позитивна за тужителот Божиновски таа е далеку понеповолна за него.

Но сега, Апелациониот суд, преку советот (во состав В. Јанкуловска – претседател, А. Филипов и П. Лескова – членови), во април 2007, носи Решение со коешто жалбата на тужениот работодавач се уважува како основана, побиваната пресуда се укинува, а предметот се врати на повторно судење – поради утврдено користење на вештачење од предмет кој немал директна врска во спорот (заб. во текот на парницата пред првостепениот суд, во доказната постапка, беше превземено вештачење од друг сличен предмет од Основниот суд Охрид – П.бр.1697/05 од јуни 2006).

Исто така, беа намалени и првичносудените парнични трошоци – па сега тие, севкупно, изнесуваа 29.908 МКД (490 ЕУР). 267 И двете погореопишани судски одлуки се спроведуваат при- силно – преку извршител.