ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Тие со месеци не излегуваат од станот!

Еднаш во годината кога станот беше слободен ти ми кажа дека баш тогаш не ти било до ништо!

Ги почувствува дамарите во грлото. Слепоочниците му се оросија.

Тој беше слободен ѕидар инициран во масонската ложа на Закинтос, којашто впрочем како и сите други ложи на окупираните територии, згасна кога започна војната.

Вистината е потривијална. Се разбира дека тие двајцата беа слободни ѕидари.

Воспоставивме врски поради интересот на владеењето, тие со нивниот, јас со мојот дел од луѓето.

Ги плаќаат Турците воловите, но при тргнувањето еден ја завртел главата некако заканително.

— Може некој одред аскер ја има фатено таа чука да мава од високо на нас — проговори Тренков.

— Аман ага, аман пашум, аман татче, — пиштеа обесените, клоцаа мавтаа со рацете на кои им беа слободни, псуеја најпосле: живи, мртви, вера закон но ниту молбите помогнаа, ниту псовките и заканувањата ги заплашија инквизиторите.

Но едно беше главно: тие села по Мариово во тоа старо време беа слободни, без бегови и господари, та беа се поткренале и материјално.

Трупарите се позачудија на Толевото прашање, но тие го познаваа и од порано, та беа слободни пред него, бидејќи не беа предмет за неговото внимание.

Ајде, камо ви пушките да грабните, да му појдиме на мудурот во Витолишча, да го проплескаме или да го нападиме во Анадол од каде шо дојде.

Целата западна четвртина од Маргара беше слободна.

А кој кого да каже кога речиси сите беа!

Кога беше слободен, патуваше по манастири, по вакафи, по институции со заборавени книги. Ги преземаше, ги откупуваше...

Човекот во престилката, Диовецот, нè одведе до најубавата маса, макар што сите беа слободни, од која се гледаше и шанкот со скарата и влезот со прозорците - па можеше истиот час да порачаш нешто од шанкот и да го прескокнеш прозорецот за да не платиш.

Тој толку си ја владееше работата, што беше слободен и да одговара на прашања во милициската станица, само да не го натераат да ја открие тајната како се прави најубавата боза во градот. - Од каде ти е ова „Малага”?

- Бев слободен. Имам и лекарско оправдание.

И тие не беа слободни.

Кога последнава падна под Византија, Македонија беше слободна држава за извесно време и со успех се бореше против Византија и ја имаше под себе цела денешна Србија.

Стана и отиде на прозорецот, печката зад него беше усвитена од жар, беше слободен и отпуштен, свикнат и смирен во таа темничина, како полжав под своето самарче, без никаква желба за бунење, а неговото тело не бунцаше за ниеден ненаправен чекор, само едно тивко преместување во таа просторија, во таа долина, која сега ги тераше полека сите свои жители да се јават, како при некое чудно повечерие, да испуштат од себе по некој глас, секој по некој свој писок, или по некое будно око.

Да не направеше така, да не останеше сам во напуштената населба, сега бездруго ќе беше слободен од грижата дека ги предал луѓето, и бездруго ако отидеше, со нив, со луѓето, ќе споделеше една иста судбина...

Но госпоѓицата, во 1939 година, умре од офтика, па татко ѝ ја закопа на гробиштата во Битола. и секогаш кога беше слободен, или кога ќе најдеше некого за а го замени, одеше таму, во Битола, за да запали свеќа на гробот.

Јас барем бев слободен од домашна страна.

За среќа, собата беше слободна и Климент Камилски небаре како птица со куферчето долета до третиот кат.

Но сепак, некако чудно се чувствував, не бев слободна, сè со некоја резерва, сè со некој страв живеев, пазев да не ја навредам.

А кога беше слободен, те копкаше во суштина истото прашање.

Во викендите, кога бев слободен, шетавме во паркот и најчесто одевме на ручек во ресторанот “Палма” на горниот дел од езерцето Око.

Во рацете немаше ништо. Тие му беа слободни.

Почна да се стиска кон огнот, но кадијата го имаше предвидено тоа, та совреме нареди редица сејмени пред луѓето, така што неколку метри од огнот беа слободни.

Но бидејќи чорбаџиите и своите деца не ги праќаа на училиште, па и ако ги праќаа сега беа слободни (а кој немаа свои деца, си главуваа такви уште на Ѓурѓовден; та секое лето имаше в село по десетина петнаееет што ленствуваа цело лето по реката и ливадите, ловејќи риби и вадејќи јајца на разни пупунци, чавки, страчки та дури и соколи по тополите и врбите.

Но Крсте разбра од мрморењето дека сака да му го распаша појасот и да му ги ослободи рацете. Co помошта на секирчето појасот беше пресечен и рацете на Ристета беа слободни.

Луѓето беа слободни, можеа да патуваат, да бидат малку среќни, но стравот сѐ уште беше тука.

Мувичката беше слободна.

Никој кој им годи на луѓето и кој е добро друштво, не се отстранува туку-така, бидејќи луѓето сакаат да бидат со таквите.  Дали сè уште верувате во типовите на засолништа какво што беше Кингсли Хол, кадешто пациентите главно беа слободни од контролата на особјето?  Кингсли Хол почна со работа затоа што сопственикот го убедив да се обиде да ги третира менталните немири и конфузии како безопасни состојби.

Никој не знаеше какви се тие луѓе кога се вон душевните болници, бидејќи штом ќе паднете во една од тие состојби, веднаш се наоѓате себеси врзани во некаква задна просторија, или однесени во душевна болница.

Патот кон рајот беше слободен.

Сепак, главата му беше слободна.

Полека го запознавав Париз, најповеќе во неделите кои ми беа слободни денови.

Утринските часеви ми беа слободни и јас посетував курсеви по француски јазик во француската Алијанса.

Ова место нашето им беше слободна територија, како што велеа тие и власта партизаните ја имаа земено во свои раце.

Ме барал во дуќанот каде што работев, но таму не ме нашол затоа што тој ден ми беше слободен.