ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

„Односно, Никола Поцо не бил таму закопан.“

Кога во тоа време зборував со Американците, ме прашуваа: „Кога последен пат сте биле таму?

Кога филмовите ги правиме за Соединетите Држави, автоматски ги правиме за целиот свет - Америка е полна со странци.

- Па, разбирам, не да не разбирам, туку што можам јас да знам за градскиот живот кога никогаш не сум бил таму.

Оттогаш Гого не бил таму, само слушнал дека конаците ги обновиле пред да пропаднат, макар што во манастирот не останале калуѓери да го опслужуваат.

Постоеше опсесија за Америка која беше предизвикана од луѓе кои веќе биле таму и се вратиле.

Знам точно во детали што се се случило, исто како да сум бил таму.”

Мајката тука се јавува како сцена, како публика, како поучителка и како ѕвезда: подлога за идентитетот на момчето и двери преку кои се здобива со пристап до себеси како субјект.

Исто како што нејзините поттици биле таму со првите зборови и со првите чекори на синот, така и нејзината благост дава трајна дозвола за неговата изведба – која тој истовремено ја изведува за неа, со неа и како неа (86).

Таа е лик на мјузиклот (86) и лицето во чие име се разработува жанрот мјузикл (83).

Можеби кај некој кој бил таму и е жив ... – нѐ посоветува.

Сум бил таму. Пред шеесет години, велиш. Тоа е многу.

- Вие сте биле таму? - Да.

Низ книгите ги откривавме и нејзините сликари, Карпачо и Белини, Џорџоне и Лото, Тицијан и Веронезе, Тинторето и Тиеполо.

Кога ќе забележеше дека не можам да го следам во она што ми го кажуваше, правеше еден гест кој ни беше како поздрав, а и како знак да ја смениме темата за која разговаравме: со врвот на показалцот ми го допираше челото, па врвот на носот, па усните, и започнувавме да зборуваме за нашите мечтаења – посакувавме да заминеме за Венеција, само тој и јас, Венеција, која во копнежот по нашето заедничко постоење во тој град трепереше онака како што замислувавме дека трепери Месечината во водата на венециските канали, Венеција, со архитектура налик на тантела, која видена во книгите за тој град, пред нас во нашите замисли постоеше пореално и посилно отколку пред очите на многумина од оние кои биле таму, Венеција, секогаш кога ќе ја споменевме, како во некоја игра си ги приближував поддланките, спојувајќи ги местата на пулсирачките жили од двете раце, ги извивав малку прстите, правејќи така гондола, и запловував со гондолата- раце по воздухот.

(7) Прашањето за тоа дали овие разлики биле таму (заедно на куп длабоко внатре ентитетот, чекајќи да бидат изнесени на светлина од страна на ископувачите деконструктивци), или се во ентитетот откако феминистките го завршија преобликувањето на ентитетот во социјална градба, поблиску до нивната срдечна желба, ми изгледа воопшто неважно.

Не му беа познати местата за кои зборуваа, оти никогаш не бил таму.

Освен ако не сме биле таму кога ги закопале.

Со просто напипување на воздухот низ кој минал знаеше во колку часот бил таму, и кога пак ќе биде.

Секогаш, сѐ си доаѓаше на своето место. И сега. Всушност, тоа секогаш и си било таму.

Се довлечкал некаде од Александрија. Што бил таму и што работел никој не знае.

Максим никогаш не бил таму, но од други слушал дека воврен во спилата со отворено очи спиел, а ноќе - саноќ бувта.

Имено, во Потковицата отсекогаш се знаеше дека стопаните на Имотот, Акиноските, водат тевтер и дека во него, покрај својата историја, Акиноската, запишуваат и сè друго што се случуваше тука, во Потковицата, и во двата најблиски града, во Прилеп и Битола - ако беше во врска со Потковицата.

Во тевтерот Акиноски така било запишано, ти одговара и брзо додава: Јас лично него не сум го видел но за многу други работи, кои биле таму запишани, сам можам да посведочам.

И добро му било таму, вели, може и најдобро му било таму, оти им бил толмач на Англичаните, вели. И дека не гладувал. 217

Кога би била воздух, секогаш би била таму, до твоите усни, да можам така да ги бакнувам нежно.

Колку долго бил таму долу, не знаеше.

И да излегле коски од тие гробишта, си велам, тие ќе биле таму, не можеле да идат дури ваму и уште да се закачат в земја.

- Отаде Галичица имало друго езеро - Бело Езеро - кажува дедо ми. Бил таму.

Пелагија клечеше крај неговата глава, го оплакуваше во себе, без глас и без солзи, оплакување што повеќе беше монолог отколку дијалог, всушност не кревајќи ја главата, чувствувајќи со снагата и слушајќи со ушите што се случува во одајата, кој доаѓа и кој заминува, таа му вели на старецот и се надева дека немите зборови што ги пушта во отворените очи во кои сега светот е сведен на таванот, дека незнајно како тие стигнуваат и до оној дел на старецот што уште не е заминат, а и до неговата дебела половина, до бабата Петра, која во мигот го слуша ритмичното вртење на тркалата од возот Ти дедо Костадине ја сврши најдобрата работа така да знаеш ги откорна бегалците од овој батак и ги упати назад во коренот во здивот на дедовците не е важно што ти и јас остануваме тука така ни е пишано зар не така ни било чкртнато да останеме во проклетава рамница за да бидеме дира на нашето талкање оти колку сакаш кажувај му некому дека си бил таму и таму си проживеал тоа и тоа ако не оставиш потврда за тоа како што направи сега ти кога ги напади сите во брегчињата и ритчињата на Македонија а ти остана тука каде што не сакаше да останеш за што јас живата и осрамотената ти сум бескрајно благодарна што ќе бидеме заедно ти во меката кална утроба на земјата јас земјосана калосана врз земјата со тоа што знам дека ти уште сега јуриш да го стигниш возот за да бидиш заедно со твојата благородна баба Петра и внучињата додека твоите коски ќе бидат тука додека еден ден не заминат со мене и не тагувај нема в земји да те положам додека не најдам такво место какво што бараше ти биди спокоен смири си ја душата пушти ја да ѝ биде поткрепа и надеж на баба Петра а ти како што гледаш не си сам не оти јас ти седам над глава туку ако смогнеш сили да ја свртиш главата ќе видиш дека одајката ваша никогаш не била пополна со луѓе отколку сега оти тука се сите што те сакаа ама и оние што те колнеа кога се затвори во вагонот Папокот Корнулов за кои не се знае уште колку ќе останат тука оти се шушка како некои вагони на товарниот колосек се полнат со секакви шејови тука е и Друже Србине кој се радува што не си замина со другите мисли дека барем овие што не се заминати ќе останат со тебе и да знаеш мислам дека е во право зашто еве јас ќе бидам тука Танаско децава школнициве цела година ќе се ловат по широкиве и празни улици! сака да го продолжува својот монолог ама одајчето е полно со тела и врева и таа не си ги слуша мислените зборови, мислата ѝ ја запираат, ѝ ја раскинуваат.

-Знам, и мојот добар анѓел веројатно бил таму, покрај мене, за да ме посоветува.

Биле таму? Се случило некогаш нешто таму?

- А нас не опљачкаа до игла, - дофрли една од жените.

Местото ни е наше од дедовци и прадедовци и наше да остане. И си отиде.

Секој ден и јас трчам зад камионите, ги прашувам ранетите деца и чупи да не слушнаа за Ристо мој... чекам книга од него, ама нема...

Како што велеа мажите што биле таму, даскалот онака горделив, излегол надвор и почнал да му се дере на стопанот: - Како, бре керата, незнамитис ниеден, ти му дозволуваш на син ти да го зборува тој гнасен и варварски словенски јазик?

Убедена е дека и вие сте биле таму!...

Кај беше пак ти?...

„ Татко ми, во тој миг, го слушам како излегува од клозетот.

Роден бил некаде Битолското, од татко Турчин и мајка рисјанка што ја грабнал насила некаде Мариовското кога бил таму во потера како турски војник.

А дед Павел дури ни не знаел дека Аксја и мајка ѝ биле таму, во Одеса, дека го барале.

Не знам колку долго сум бил таму - сè што се случуваше како да ми се случуваше во некое бунило.

Сега со болестиве на кравиве никогаш не знаеш што можеш да добиеш!

Потоа бргу-бргу го одвлечкала во болница за да може да ја измие крвта од креветот и никогаш да не се дознае дека Дејан бил таму.

Ќе застанам на прозорецот за да го видам Дејан како си оди.

Ете како да сме биле таму.

Се прашував кој бил таму пред мене и дали ќе се вратам на земјата.

„Ќе го пречекори каменот небаре отсекогаш бил таму“.

Атанас не присуствуваше на таа сцена кога Пелагија и Танаско му овозможиле на дедо Костадин да ги чакне своите очи со очите на баба Петра и во мигот таа да се пресели во неговиот свет, ама подоцна сите зборуваа за тоа па нему му се чини дека и тој бил таму и дека присуствувал на тој мистериозен чин.

Што можам да украдам, вели, кога не сум била таму.