ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Пред да биде поведена постапка за заштита од вознемирување, предвидена е обврска работникот или друго лице ангажирано со договор кое смета дека е изложено на вознемирување на работното место, писмено да се обрати до лицето за кое смета дека го вознемирува и да му укаже на тоа дека неговото однесување е несоодветно, неприфатливо и несакано, а се со цел мирно решавање на спорната ситуација, без притоа лицето кое трпи вознемирување да бара законска заштита (чл. 17).78

Доколку синдикатот не даде согласност за откажување на 29 договорот за вработување на работникот, работодавачот може во рок од 15 дена од денот на доставувањето на ваквата изјава да поведе постапка за нејзино преиспитување со судска или арбитражна одлука.

Со решение на Уставниот Суд на РМ, У.бр.114/2014-0-0 од 01.IV.2015, се поведува постапка за оценување на уставноста на оваа одредба и се запира извршувањето на поединечните акти или дејствија преземени врз основа на овој член. 49 договорот за вработување (чл. 9 од ЗИДЗРО/јул.14).

Ако работодавецот не постапи соодветно, трудовиот инспектор имаше овластување да поведе постапка пред надлежниот суд (чл. 141, ЗРО/93).

По четири години, во 1997, ова овластување да се донесуваат решенија беше редуцирано на укажување до работодавецот, во определениот рок, да ги отстрани утврдените неправилности, додека овласту- вањето да поведе постапка пред надлежен суд беше сведено само на обврска работодавецот, писмено, да го извести трудовиот инспектор за постапувањето по укажувањето (чл. 9, ЗИДЗРО/97).

Уставниот суд прво реши да поведе постапка (в. Решение на УС, у.бр. 155/2008-0-0 од 20.XI.2008), но по неколку месеци се предомисли и истата беше запрена со штуро и правно неиздржано образложение (Решение на УС, у.бр. 155/2008 од 14.I.2009).

Следната година Уставниот суд поведе постапка во врска со овој член и, констатирајќи дека оваа одредба претставува „повре- да на правната сигурност на граѓаните, како елемент на владеењето на правото од причини што барањата што се поднесени за оствару- вање на правата од осигурување во случај на невработеност треба да се решат според прописите кои важеле во моментот на поднесените барања“, како и дека „правата се стекнуваат во моментот на поднесу- вањето на барањата, а не кога тие ќе се решаваат“, одлучи да ја укине оваа одредба. 7 Во врска со времето за кое се исплатува паричен надоместок наста- наа промени и кај двата случаи кога лицата со стаж на осигурување над 25 години уживаа одредени поволности во однос на останатите категории невработени лица.

Во сите наброени случаи работодавачот не смее да го откаже договорот, освен ако е поведена постапка за престанок на работодавачот (чл. 45, ЗРО/05). 19 Но, во поглед на притворот, оваа одредба всушност и не е нова во вистинска смисла, бидејќи уште во ЗРО на СРМ (1990) постоеше изречна одредба, која со носењето на ЗРО (1993), несмасно, беше пропуштена.

Но, in concreto сѐ уште се чека отпочнување на кривичната постапка, бидејќи велешкиот основен јавен обвинител, 4 од само за него познати причини, сè уште не се изјаснил дали воопшто, и против кого, ќе поведе постапка или, пак, оштетените ќе треба да се јават во улога на приватни тужители во казнена постапка.5 ***

Во овој случај симптоматично е и тоа што дополнително се појавува проневера со сопственички акции – но, за која сѐ уште нема конечна судска разрешница.

Досега Уставниот суд реши да поведе постапка за оценување на уставностa во три случаи и во сите три исходот е позитивен – постапките завршија со носење касаторни одлуки за укинување на оспорените противуставни членови; во други единаесет случаи Уставниот суд сè уште се нема произнесено по однос на нашите претставки; потоа во три случаи иницијативите ни беа отфрлени, а во уште три други случаи судот реши да не поведе постапка. 3

По неговото влегување во сила, овој закон, поради пререстриктивните услови и дискриминацијата кои ги воведе, беше оспорен пред Уставниот суд на РМ, преку рекордни девет одделни иницијативи, од страна на повеќе лица-иницијатори, меѓу кои беа и дел од авторите на овој труд (пр. Д. Апасиев).

Уставниот суд прво реши да поведе постапка (в. Решение на Уст. суд, У.бр. 155/2008-0-0 од 20.XI.2008), но по неколку месеци истата беше запрена со штуро и правно неиздржано образложение (в. Решение на УС, у.бр. 155/2008 од 14.I.2009).

Имено, се работи за следното: со изговор дека, доколку се окрупни понудата би се добила повисока цена при продажбата на акциите, директорот ги повикува вработените кои имаат акции да потпишат групно полномошно.