ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Станува и почнува да вришти. Од устата му шика крв.

Грета станува од столчето и половината од јазикот на Среќко ја исплукува во чинијата на соседната маса каде што седи една отмена дама со нејзините две деца.

Еве и сега ми станува од сеќавањето на тоа. Мислам, ми се чини.

Брза накај песочето. Тоа е тука, веднаш, на неколку чекори од куќата.

Таа станува од местото, тупка со наланите по чистото светнато калдрмче, над кое држи ладовинка стара лозница.

Трубачот како да се буди од летаргија: полека ја крева главата ги трие очите, станува од местото.

Заради еднодневното седење во гигантската змијовидна опашка, каде што секој миг станувавме од столовите за да се помрднеме понапред, хрватскиот пасош ќе ми биде особено сладок.

Со секој напишан збор, стануваат од будали побудали, ама ете ја љубат уметноста, па затоа паѓаат жртви.

Ноќе, кога најмалку знаел што се случува со него, кога и срцето и мозокот речиси му биле под клуч на чинки, станувал од колибата зад манастирот и се шлаел со нечујност на сенка меѓу сенки без да знае каде оди и зошто.

2 Според подоцнежното раскажување на кукулинецот Лозан Перуника* (значи по седумдесет и осум години од настанот, кога тој веќе бил на прагот на своето столетие, поточно - според записите на некој калуѓер од илјада деветстотини и тринаесеттата година, кога веќе се гризеле со оган и челик под знамиња на лав или двоглав орел и атакувале едни на други преку полумртви села и градови во прашина, во чад и во треска бугарските дивизии на генералите Тошев, Ковачев и Иванов и српските дивизии од Првата, Втората и Третата армија на престолонаследникот Александар и на генералите Степановиќ и Јанковиќ, и едните и другите, мобилизирајќи ги македонските голтари од вардарскиот, пиринскиот и егејскиот дел на својот вилает да пукаат едни во други**, додавајќи му ги на тој хаос и грчките војски, сите три крунисани влади на тие армии во алчна агонија да лапнат по еден залак од Македонија), во она време големоглавиот и бабуњосан Адам Леновец им раскажувал на неколцина од дружината дека попчето што го мердале ноќе во Лесново не се занесувало толку по идејата на грчката Патријаршија за една голема и од Зевс или Саваот благословена Елада, тој неграмотник со ретка брада можеби за тоа и не знаел, колку што сакал да ги завлече прстите со многу топчести ковчиња под ленената кошула на Фиданка Кукникова; каменоделците по ден, најчесто пред своите жени со загатливо сомневање под клепките, ја проколнувале и ја пцуеле убавицата со дамки, со тие златни очи на страст и копнеж по милување, а ноќе станувале од постелите на своите жени, божем во дворот ќе шопаат широко расчекорени и без воздишки по она што пред тоа го сонувале, всушност како лилјаци ја облетувале Фиданкината куќа со еден прозорец под бушавиот сламен покрив и со напукнат оџак; жените веќе нешто знаеле за ноќната лилјачка игра на своите мустаќести балами и со дукат го наговарале попот да се преправи во козинав врколак и да внесе страв во селото; ама и на попот, како што раскажувале, не му висел под папок суџук од мелено козјо месо; и тој станувал бабачко кога ќе се сетел какви тајни си криеле жените под кошулите.

Некој сакал да се ослободи и од последните сомневања: - Зошто ти, оче Панделиј, се вртеше како во велјасаботна ноќ околу куќата на Фиданка Кукникова ако си постел тринаесет години и ако не ти се пријало бело мевце?

Нема извори на живот. Животот е извор што се пие себеси.

Првин, имајќи го постојано на ум едниот, почетниот, крај, убиството на стрика Анѓела Јанчески, се обидува да го намота клопчето на мислите за потоа да почне да го одмотува сталожено и лека полека сѐ до основната, сѐ до часов сегашен, во кој тој се обидува да го нацрта планот на населбата во Потковицата, - цртежот оставен на масата на средината на одајата тоа означува, план на населбата во Потковицата, заедно со црквата, со општината и со училиштето, кои треба допрва да бидат изградени - потоа, не станувајќи од столот, гледа низ едниот па низ другиот прозорец.

Дуко станува од столот и, пувкајќи со цигарата излегува од собата.

Водата се исправа како човек, кога станува од постела и ме турка, не ми дава време и да викнам, вели.

Дождот сѐ повеќе се засилува, но Богдан не станува од клупата под борот, пробивајќи се низ короната му паѓаат јадри капки на главата и плеќите, му ги пробиваат алиштата и му ја влажнат кожата ширејќи му благи трпки по телото.

18 Томето полека почна да живнува, да станува од креветот.

Стануваше од клупата затоа што болката во коските беше неиздржлива, а потоа повторно и речиси веднаш седнуваше, затоа што беше премногу зашеметен за да може да се држи на нозе.

„ Станувај од тој кревет“, рече тој.

„Но, тоа не е сѐ, драга моја Ема,“ рече госпоѓа Мариела, станувајќи од фотелјата и, по два чекора направени кон прозорецот, одеднаш се сврте кон девојката и низ шепот и додаде: „Сликарот Драган Соколовски спиел со монахињата.

Затоа пак Миклош, кој, несфатливо како, разбра сѐ од нејзините зборови, прибрано ја пофати Калија под мишките и почна да ја станува од студените плочи.

„А, знам, без ум полесно се станува од ќафир бозук.

Баба Петра пак се крсти до трипати, станува од софрата, откај камарчето во ѕидот - со икона и кандило - зима суво стракче босилек и го фрла врз гламјата во огништето.

XXIV Уште од рани зори луѓето во селото почнаа да ги буди лавежот на кучињата и некаков тропот; стануваа од постелата, ги лепеа очите на прозорците, излегуваа на чардаците и гледаа исплашено: колони војници врвеа низ селото; им светкаа шлемовите и оружјето на виделинката од зората; од сите сокаци се точкаа војници, а коњите што влечкаа тешко оружје, опрема, муниција и казани за јадење, врвеа по широкиот пат крај езерото; фрчеа коњите со носевите, збивтаа под теретот, чувствуваа жед и ги вртеа главите кон езерото што на утринското ветре шлапкаше бранчиња на брегот; од војниците избиваше пареа поднаведнати под тежината на ранците и оружјето; кучињата непрестајно лаеја и напињаа на синџирите да ги скинат; оние што беа пуштени, се втурнуваа кон војниците, но кога ќе добиеја клоца, ќе сквичеа, се тргаа настрана и продолжуваа да лаат.

„Ете, тука сме. Цели и здрави, иако испотени. Мала треска. Ах, лошо момче, нели ти реков да не стануваш од постела.“

А следното утро, 69 на појадок ќе фрлам поглед кон подот и ќе го видам малиот црн куфер покрај неговите нозе додека го мачка путерот на препечениот леб, а Мама не станува од креветот.

„Беше толку праведен, толку чесен, а отиде да прикажува една бесрамна лага.

Човекот од Месечината не станувал од столот, не одговарал на ниту едно прашање на посетителите, а дишел, вистински дишел, и тоа прилично ги возбудувало лековерните гледачи.

На мајка си, која долго време не стануваше од постела, ѝ велеше: Твојата ѕвезда, мајко, ќе се затемни и ќе се смени во сечко.

- Па што се, - рече Коте. - Е Коте, Коте, - рече Проедросот станувајќи од местото.

„Знаеш...“, неочекувано му рече Германија по неколку месеци, станувајќи од масата да ги сервира приготвените шницли во бешамел сос со печурки.