ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Дуќанчињата полни стока, а Атанас Бамбо само ги пика рацете в џеб и ги вади, пикни извади, празно. Не ѕвекнува пара.

Подоцна, меѓутоа, видов, дека тие истите, кои меѓусебе очите би си ги извадиле и, многупати, и си ги вадеа, кога бев јас во прашање, беа истомисленици.

Од нејзината чанта рафално ги вади документите и ги покажува секој момент штом некој ќе ѝ затреба.

„Кошер ли е виното, Моше?“ - го прашуваше мајка ѝ, поставувајќи го садот со слаткото пред него, а тој насмевнато потврдуваше со глава и ги вадеше новите костуми што деновите пред празникот ги шиеше за момчињата.

Татко ѝ бил Јудеец”.  „Татко ѝ господине беше мојата најголема љубов.

И не е Чифутка, како што пишува тука?“ - чука поручникот со „маузерот” по листовите што ги вади од кожената офицерска торбичка.

А научив и по тоа што на тој ден дома беше вистинска збркотница: уште во рани зори стануваше мајка ми, нѐ будеше сестра ми, мене, дедо ми и почнуваше она што севезден го проколнував: ги тресевме постелите, ја менуваме сламата од сламарниците, се пентаревме на столови и со метла мавтавме по ќошињата кинејќи ја пајажината, роневме пченка и толчевме исушени пиперки, ги вадевме добичињата да се топлат на сонце во дворот, трчавме по кокошките за да ја фатиме онаа што носеше јајца во туѓа плевна и на која дедо ми уште одвечер ќе ѝ донесеше пресуда зборувајќи дека такви лиоти не би требало да се држат дома.

А таму, рофја да ги удри, им ги вадат душите.

Во слободното време, во крчмата на главниот плоштад, стотина метри од балконот на Јулија, ги вадат огледалцата од џебовите и гледаат како времето се прекшува во отсјајот, гледаат и си се прашуваат на кого ли личат тие во испрекршеното време.

Откога ќе завршат со кркањето, продолжуваат со летање на облаците и во облаците.

— А велиш, по две лири за мартинка и по лира за кокинка ќе дадат? — поомекна Раиф и веќе си замисли педесетина лирички во ќесето за продадените педесетина мартинки, што ќе ги купи од Остречани по лира, а Митре ќе му ги плати по две, та дури и во таа „трговија" ја виде и помошта на валијата и падишахот, оти христијаните сами меѓу себе ќе си ги вадат очите и ќе се тепаат.

Ако не дадат, нема да се кокорат кај мариовките, — го убедува Митре Раифа и уште на кинисување завитка две мартинки во сакмата и му ги товари на куцото магаре, та ги однесе во Градешница.

Пресни се, вчера Бојан ги вадеше. Жолти се и мазни како да се од злато...

И да сум ги надгледувал затворениците, легално осудени од народните судови, не сум им ги вадел душите.

Пред Њујорк имало некое островце — парче земја — и таму ги ваделе од бродот, и некоја комисија од не знам колку души доктори...

Бато грабливо ги вадеше бонбоните од црвеното ќесе и одговараше со полна уста. - Благодарам, ќе бидам.

Чекаше. Секоја саботна вечер, таа го отвораше невестинскиот ковчег, ги вадеше, ги ветреење и редеше невестинските шејови: првин својата невестинска руба, сета со чипки и тантели, белата невестинска шапка венче со прозрачен долг вел, белите чевличиња со срмени копчиња.

Апатија, хероин, злоба, завист, пакост, “усмена трач литература”, перфидно или брутално (бирај) сјебување на било каква иницијатива за подобро, и тоа обично од оние првите до тебе, павловски истренирани да ги вадат своите бедни ножеви на било кој обид да се прекине инерцијата.

По шест години, кога малата требаше да добие потврда од матичниот лекар дека е здрава и дека може да оди во забавиште, по целиот пат додека мајка ѝ ја возеше, викаше на цел глас и плачеше, божем ѕрцките ѝ ги вадат.

Стојан седнува крај огнот и ги вади цигарите од џеб.

Пуштите ги државите, нека си ги вадат очите меѓу себе.

После ги вадат штиковите и пак ги навртуваат кон мене. 197

Ги вадат јазиците и плукаат по нас.

Ги вади позадината, ги фаќа ко стаорци.

На некои им ги отвораат раните, им ги вадат парчињата железо и пак ги зашиваат.

А кога почна да се замрачува, почнаа и нозете да ми натежнуваат. Како од кал да ги вадам, од батачка.

Орачите коишто се враќаа од полето, подзапираа, ги вадеа капите и се крстеа.

Да не сум удрен и тука, си мислам, и ги вадам рацете.

Понекогаш ќе се сожалеше и оние добичиња што од силен јадеж и страв ќе избегаа во планината, одеше да ги бара; кога ќе ги најдеше спикани во некоја грмушка или трап каде што сѐ уште мавтаат со опашката и клоцаат со нозете од силен јадеж, им се доближуваше полека, им ги вадеше коњските муви и стршлените и тие ослободени од тој напаст, го лижеа по рацете и им идеше да го бацат.

Кога не можеше да најде решение, тогаш повторно ги вадеше сите книги редејќи ги по значењето што во моментот му беше најсоодветно.

Имавме неколку другари со високо образование, ноќе слушаа вести, потоа ги пишуваа на машината, па на матрица и на фотокопир ние ги вадевме и ги делевме по единиците да ги читаат.

Почнав да учам некои административни работи, шефот Ристо ми даде машина за пишување и некои книги да ги водам.

По патот зад куќите слегуваа селани со магариња натоварени со плочи што ги вадеа од планината, а кои служеа за поплочување на градските дворови.

Залетаа черчевината, иконите, кандилата. Почнаа и плочите од подот да ги вадат.

Можам да си замислам како си ги вадам сеќавањата од зад уво и одеднаш пред моите очи излегува бифокален објектив (што зголемува и што намалува) и во долниот дел ја гледам моменталната виртуална стварност, а во горниот моите електронски спомени од минатото (се работи за виртуален теле-микроскоп и во продолжение ќе зборуваме за виртуалните објекти).

Луѓето си ги вадат очи­те едни на други, а од ист народ и од иста вера се.

Во воздухот вее издишката моја Во земјата пее искрата моја, Со која семето го садев, со која Леите ги вадев, издишката моја.

Камењата туженото лице ги вади со експлозивот; видот на експлозивот, количината и начинот на употребата не ми се познати; не можам да се произнесам дали пукнатините на куќата што се предмет на оваа расправа, се произлезени од потресите на експлозиите на мините при вадењето на каменот или се од нешто друго зашто тоа не спаѓа во доменот на мојата струка”.

„Студени се! Пресно ладни!“ се смееше и ги вадеше едно по едно шишињата со Скопско!

Се строиме пред вратата, а редицата не личи на ништо: Васе свирка и потскокнува на една нога, Танас со парче огледало им ги засенува очите на девојчињата, Стојче со стапче им ги вади капите на оние што се пред него, Калчо седи на прагот пред влезот, рошка низ торбето, па се чуди како божем нешто да заборавил.

Залудно жонглерите ги повикуваат највештите мастории, залудно кловновите ги вадат од шарените ракави најсмешните трикови.

На, гледај...“ ги вади од долапот и ги фрла пред неа; прва фотографија: Профим со жена си Профимица; таа е со испупчен мев, трудна; крај нив се сите четири ќерки: Царјанка, Девица, Венера, Андромеда; облечени која како се нашла во моментот кога сликарот дошол; зад нив: плот со оретчени плотици на кои стојат наврени празни грнчиња, стомни, чупки; дрво што се превиткало и со едниот дел влегло во фотографијата; Профим со поднакривена шубара и исшилени мустаќи подвиткани нагоре; едната рака ја држи префрлена на рамото од Профимица, а со палецот од другата рака притиска на малото џепче од копоранот; Профимица е забрадена со шамија тргната над очите, како да се затскрива од сонцето или како да се срами; втора фотографија: Профим и Профимица, сами; Профимица е со доста потпорастен мев; фотографијата е направена одблизу како за на ѕид или надгробна плоча; жена му ги држи рацете скрстени на мевот, а тој ја држи под рака; зад нив се наѕира вратата на чија клучалка висат потки од дрен и кукурек и дел од детската глава нацртана со креда на вратата и чијашто уста е развлечена во смеење; трета фотографија: пак сите заедно, но сега Профимица ја држи во рацете долгоочекуваната принова на куќата - бепчето Скрче; се гледа: фотографот имал голема мака додека успеал да го фати овој момент кога бепчето ги отворило очите, при што насмевката на Профим, од долго местење и стоење, останала како сиросана, како скаменета; девојчињата од пресилно блескање на сонцето, замижале и изгледаат како да спијат! четврта фотографија: Скрче качен на коњ.

Момчињата играат и изведуваат стриптиз со цревата; жените ги набиваат отсечените гениталии во своите пички, ги вадат и ги фрлаат врз своите избраници...

Залудно се обидувам да го направам незабележливо она што се случува околу мене: дебели полицајци ги вадат пендреците и растеруваат група од петнаесетина просјаци што се обидуваат да дојдат до ситна паричка.

Не си ги бришеше ниту мрсулите, ниту солзите, туку со едната рака си ја галеше главата, таму каде што ја болеше, а со другата си ги вадеше влакната од уста.

Не, прво ѝ ги вади очилата.

По белите ѕидови немаше апостоли и ангели, туку со крфии заковани кадра на некои чичковци со строги погледи од зад големи окалки, а на местото од милата Богородица, една женичка во годините на мајка ѝ застаната на средината од ѕидот и со голема тетратка во рацете од каде ги вадеше имињата на децата.

Пела, стискајќи се во фустанот на бабата Перса, ништо не можеше да разбере од гласовите што се слушаа од секоја уста, ама затоа пак нејзините итри сини очиња ја видоа широката тепсија како плива врз главите на новодојдените полна дури со врв и покриена со некоја бела убава басма што некој , подоцна, ја нарече, свила, и таа тепсија сама од себе како да лебдеше врз главите и откако влезе заедно со тоа купче тела во дневната така набрзо излезе од таму и како да јурна во спалната и кога таа успеа да се провлече низ тие разлетени фустани и машки костуми, ја здогледа во празното врз широкиот кревет и во тој миг од страната на балконот како здрвена стои тетка Деспина, а една друга тетка, тркалезна во лицето со светилки во ситните очиња нешто ѝ зборува и ѝ подава шејови што ги вади од тепсијата и ги реди на нејзината десна рака.

Што имам јас да расчистувам со Југославија, вели Апостол Макаровски, небаре од нашите усти да ги вади зборовите.

Ги одврзувам панделките, ги вадам шнолите и тргам со чешелот.

По ручекот ги вадиме фанелите, кошулите и ги држиме на врвот од огнот — ги гориме вошките.

Така им ги вадевме модриците, потсирената крв по телата.

Одат полицајците и ги вадат ко пилци од седелка.

Ги вадат ушите од косата и ги топлат.

Зар секој брат треба да го пуштам да ми ги вади очите?

Уште недонесени ги распарувам од опашката кон главата: им ги туркам со палец цревата, им ги вадам меурите.

Земале мали гемии, шетале со нив по морето или пак им помагале на гемиџиите кога овие ги ваделе гемиите на суво за да ги поправаат.

41 Според едно друго тврдење, велешките ученици, шетајќи се покрај морскиот брег на Солун, често гледале како Евреите- рибари и чунџии ги вадат гемиите надвор од морето за да ги поправат.