ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Да зборуваме право, за долги не бев ни дораснат: останав малечок не по годините, кусо петле, и тоа претставуваше за мене извор на тешки душевни страдања, за кои нема овде да расправам, дека не ми е ни сега мило да си ги спомнувам.

И велам, си велам јас, кога си помислувам за нив, колку повеќе нив си ги спомнувам, толку повеќе ги сакам, копнеам и болам, се топам и смрзнувам и се губам во мислата во која е собрано се она што беше куќа и сите во неа, што беше семејство и родбина, нива, лозје, градина, смеење и тажење, радости, болка и фален да е Господ Бог, затоа што се ни даде!...

Седат ко абдали пред тв кутијата и се тресат за својот фаворит, а да не ги спомнувам оние кутри пациенти со ливчињата у руки кои со саати дрочат по кладилниците и животна цел им е спортската лутрија.

Ги спомнувам и двете бивши автономни покраини, Војводина и Косово.

Нема да ги спомнувам другите поединости кон кои упатуваше поткренувањето на раката што го водеше мојот поглед кон тумбата, бидејќи уште веднаш сфатив дека нејзиниот избор не беше случаен.

Оттаму, од нејзината могила, таа ќе ја гледа куќата во која ги поминала сите тешки и сите среќни години, како и најголемиот дел од патот, оној единствен пат по кој во една далечна ноќ се качуваше кон ѕвездите и кон планината.

Поврзувањето на геј-мажите со женскоста е причина за особена тревожност бидејќи претставува назадување, симбол на вековна хомофобична предрасуда.

Никој не сака да биде клише, сигурно, но машката геј-женственост не е само стереотип: таа е штетен стереотип со долга историја.

И покрај тоа што можеме да жалиме за упадливата мизогинија што е во основата на деградирачката сила на тие стереотипи, нивната моќ да нѐ понижат нималку не се смалила, нималку не е понестварна.

Тоа оживува цела навалица древни бабароги што во минатото се користеле за да ни се наштети – за да се прават од нас ликови за подбив, предмети на погрда, суштества за сатира, жртви на омраза, морална осуда и насилство – и незгодно нѐ потсетува на оние задрти медицински сфаќања за сексуалната девијантност кои Едмунд Вајт си ги спомнува со морници и според кои истополовата желба била симптом за обратност на сексуалните улоги, а мажите хомосексуалци биле сродни инвертити во кои се отелотворила сексуалната природа на жените.

Многумина што намислуваа од разни причини, да си ја менуваат верата и да се потурчуваат, си ги спомнуваа горните зборови од нивните попови, па Анѓа се држеше за нив: Снагата нека ја јадат пците, барем душата да не ја фрлам во калта.

Да не ги спомнувам и другите трофеи: главите на свињи, на јагниња, па и на телиња; со вџашени очи од кои се ронат солзи како црвени цреши.

Притоа најнеобично се чини нејзиното однесување: не нуди никакви извинувања; а и објаснувањата се сосема недоносени.

И слушав како тажачките ги спомнуваат мртвите; и како своите злосторства злосторникот ги заборава; и како смртта ги рамни грпките што животот зад себе ги остава.

Сега веќе не ги спомнува германците.

Никој не ги спомнува ни Шекспир, ни Набоков, а еве, уште еднаш се разорува Алепо и стариот сириски град уште еднаш станува голема празнилница на сите надежи.

Во најново време, кога има убивања и разорувања, има и директни преноси и бреацкинг нењс на ЦНН и ББЦ.

Дури и денес, кога веќе се затвори и книгата на неговиот живот, кога на сѐ му дојде крајот, можам да потврдам оти ниту една од неговите прелаги, а и да не ги спомнувам неделата, животот не втаса или не сакаше да ги осуди.

Еднаш реков: минатото не постои за ништо друго освен да поттикнува разговори и спомени.

За тој ден Иван Степанович смисли дека не би пиел не затоа зашто не сака туку божем бидејќи не смее!

А времето навистина беше веќе отворено и можеше да го листаш како оној албум со слики на братучедата Роза, и, разлистувајќи ги страниците, ако гледаш внимателно, ќе сретнеш секакви лица: и насмеани, и зачудени, и несеќидневни, и обични; само расплаканите не ги спомнувам бидејќи секој си ги брише очите пред да застане пред фотографскиот апарат.

Истиот тој ден, според датумите што ги спомнува во белешките богобојажливиот старец, тој брза да забележи со неговата бавна рака: Моето сведочење нема друга намера освен онаа што треба да ја расветли темнината на нашите денови и да ги изнесе на показ злите гласови на нашите ноќи.

Ги спомнуваше чевлите, дури и некоја темнина што сето време шетала околу неа и ѝ пречела да одлучува.