ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Таа беше како трајел испитување, оној збор, кој го користеа кај јавачите, трајел – испитување на коњот за учество во некоја голема трка, една врста подготовка.

И навистина е така. Како да сме во некоја голема продавница.

Не дека се тоа некои големи водје, во тие реките, туку зрачат со некоја страотност што заплашува со уништување.

Ја ставаше напред како во извидница, како во одбрана, но не со некоја голема сигурност, туку со една резерва, готов, ако треба, да ја повлече назад.

Ако ја погледнеш одоздола, добиваш претстава дека со раце можеш да ја прегрнеш, но штом во неа ќе влезеш, ти се чини дека си во некоја голема , тркалезна хала.

Софија е еден синхронизиран парк, зашто овој град го красат 500 паркови и затоа се чини дека таа е сместена во пазувите на некоја голема шума.

Еднаш Стојче добил десетина илјади франка и оттогаш постојано игра, и се надева на некакво изненадување и на некоја голема премија.

Стариот по ова се смири, му падна некоја голема тежина од душата, и тој ноќта спиеше лесно како ретко порано.

Сакаше да ме види во некоја голема продавница, во Отел де Вил, Лувр. Како добавувач.

Тоа не беше некоја голема загуба. Само четири пилиња!

Дождот не престануваше, Растеше како некое големо дрво меѓу останатите стебла.

Вистина, место на крокодилот можев да налетам на некоја голема змија што може да голтне бивол, или можеше од зад некое дрво да ме пречека горило, но им ветив на црнците да ги ослободам од крокодилот и јас тоа морав да го сторам.

Тој час можеби сакав да избегам или да нацртам пред себе голем ѕид, но не го сторив ни едното ни другото туку најљубезно реков: - Еј, кроко, ситно око, ти носам ужина - “најубаво јадење за крокодилите“.

Можеби токму хетеросексуалците се денес тие што повеќе ја ценат и на кои повеќе им треба машката геј-култура отколку на самите геј-мажи.

Без тој благодат на разни настрани култури – на настраноста на самата култура, на настраноста што е култура – како би дошле хетеросексуалците до сознание за протоколите и приоритетите на хетеронормативниот свет во кој си остануваат нурнати? ‌А ова упатува на еден конечен парадокс.

Тоа нема да се смени во некоја голема мера.

Ќе бидеме настрани засекогаш. ‌Геј-децата сѐ уште растат, главно, во хетеросексуални семејства и во хетеронормативна култура.

Хетеросексуалната култура и понатаму е првата култура што ја доживуваме, а нашите субјективитети, нашите начини на чувствување и изразување, нашето чувство на различност мораат да се вообличуваат во контекстот и во рамката на хетеросексуалната култура. ‌Геј-мажите, како што напишал Сартр пред шеесет години, истовремено се служат со два различни референтни система.474 Тоа е така поради типичната општествена положба од која потекнува машкиот геј-субјективитет и во која машките геј-културни практики си го добиваат првобитниот облик: положбата во која растеш и те одгледуваат родители хетеросексуалци во нормативно и поимски, ако не и стварно, хетеросексуална средина.

Од раскажувања знам кои беа тука, каква им беше живеачката, та затоа од возбуда ми треперат колената и полека, небаре се пробивам низ некоја голема мрачна сенка, пред очи ми се јавува сеништето на болните спомени што како наследство ми ги оставија моите родители и многу други кои во Перењас ги поминаа најтешките времиња по своето искоренување од родното место.

И не знам зошто, ама некоја грутка ми го стегна грлото, градите ми се скаменија од јад и некоја мака, некој голем с`клет ме фати по тие наши пусти и крвави планини...

Таа болка се спуштила и на усните на детето, и на гестот на неговите раце – едната ја ставило високо на градите, над срцето, а со прстињата од другата се држи за палецот на мајка си, и како да покажува со показалецот надолу.

На ликот на детето трепереше тага – полузатворените очи не гледаа со поглед на дете, туку на некој кој видел многу повеќе од детство: тоа беше поглед упатен не пред себе, туку кон некоја голема болка, кон некој страотен губиток – како тоа дете да ја насетуваше својата судбина, и разделбата со онаа која во тој миг толку мирно и заштитнички стои зад него, и која, многу години подоцна, покрај крстот, и самата ќе биде во очај, затоа што ништо нема да може да стори против разделбата и против губитокот.

И постојано, колку и да ја замолкнував мојата внатрешна сенка, колку и да го вртев погледот кон некоја светлина која требаше да го поништи нејзиното постоење, таа го поставуваше своето прашање: Да се живее или не?

Таа болка се спуштила и на усните на детето, и на гестот на неговите раце – едната ја ставило високо на градите, над срцето, а со прстињата од другата се држи за палецот на мајка си, и како да покажува со показалецот надолу.

Во тие лутања низ градот, понекогаш мојот поглед ненамерно ќе паднеше на некое големо стакло, или во водата на реката или на некое вирче, па без да сакам се соочував со мојот лик, со погледот загледан во некое отсуство.

Повторно, по толку години, се сретнав со онаа тага на ликот на детето – полузатворените очи кои не гледаа со поглед на дете, туку на некој кој видел многу повеќе од детство: тоа е поглед упатен не пред себе, туку кон некоја голема болка, кон некој страотен губиток – како тоа дете да ја насетува својата судбина, и разделбата со онаа која во тој миг толку мирно и заштитнички стои зад него, и која, многу години подоцна, покрај крстот, и самата ќе биде во очај, затоа што ништо нема да може да стори против разделбата и против губитокот.

Револуцијата напролет само ќе нѐ уништи наполно нас и ќе ги уништи плодовите добиени од неа досега, зашто таа ќе биде насочена не против Турција, а против неа и реформаторските сили и затоа што тоа ќе биде не по наши сметки, а по сметките на некоја голема сила и некои мали балкански држави што ќе нѐ натераат нас да се дигаме, а после ќе нѐ остават на сретпат; најпосле, затоа што ако ние против сите аргументи на здравиот разум пак подигнеме востание, ќе бидеме само основа на дипломатска борба меѓу реформаторските држави и некоја трета, која борба ќе се сврши само со нашето поништување.

Кога таа ноќ ги испратија во извидница, додека еден зад друг чекореа низ шумата, му се чинеше дека студи толку многу што прстите и преку ракавиците му се залепиле за студената цевка на пушката.

Му се чинеше и дека нема фронт, барем не онаков каков што тој си замислуваше дека треба да има (оти единствен репер му беа книгите на Ремарк), па дури и вестите за загинатите ги примаше со некоја голема скепса, како дел од фиктивното сценарио кое требаше да го сфатат сериозно за да можат соодветно да глумат во него.

Тој не беше сигурен дали Ружди знае дека дедо му е само учител, но и да знаеше, сигурно тоа не беше некоја голема разлика за него.

- Кажи, го знаеш ли тој пат? ... Во стапиците на оние од Кукулино паѓале лисици, бил фатен и стар, од муцка до опаш побелен волк, еден од оние за кои се говорело дека препливуваат некоја голема река и се доселуваат некаде од Влашко.

- Патот за Лесново, го знаеш ли? прашала игуменијата, и веќе не можела да го стивне во себе преданието за овоземниот призрак, речиси му се предала неподвижна, сѐ уште исцибрена но без воздишка.

„Значи, имаме десет стапчиња. Замислете си дека тоа се стебла во некоја голема шума, а секој од вас е дрварче и ќе кутнува едно по едно.

Можеби имаше по некоја несреденост во неговата облека, но тоа на сите им се случува.

Дури и некоја голема несреденост да имаше, зашто да се присетуваме на тоа и да фрламе 198 okno.mk сенка врз нашиот крал?

Беше сосема сигурна дека ова е само затишје пред некоја голема бура.

Му се чинеше дека седи на некоја голема височина, а под неа опасно се лула на своите патриви нозе камилата.

Никогаш не го прашував ни како се вика, ни што работи зашто еднаш или двапати го видов како стои во темен костум и бела кошула и си го чека директорот до автомобилот, а тој голем, црн и изгланцан, ја „мерцедес“, ја „БМВ“, не знам, па веднаш знаев дека е шоферче на некој голем буџа.

Лиферантите пак идат и од нив слушаме дека Германците, на Пелистер, искачувале топ. Некој голем топ, како куќа.

Небаре во некоја голема кртечина да пропадна.

Некој голем чад се извишува и го валка небото. - Море, ба го мајката, вели некој, онаму и земјата гори.

Војските, вели Мисајле Ковачот, не знам кои војски, вели, дали бугарски, дали српски, германски, арапски, француски, којзнае. Иделе некои големи војски, вели, бегале и краделе и палеле...

- За да те пуштам, ми вели, мора да имам некоја голема причина. Разлог.

Море, ќе ја секнам рекава! Некој голем оган гаснам.

- Тоа не прави некоја голема разлика, балот на гардата е најбитен настан во земјата и во нашиот град.

При водењето на истрагите тие не го менуваат принципот; во најдобар случај, кога нешто им е многу итно – на пример некоја голема награда – ја прошируваат, или преувеличуваат старата практика, без да го сменат принципот.

По некоја секунда почнува да ми гори и во градите, како некоја голема, врела тупаница да ме стиска зад градната коска.

Второ, сериозни физички симптоми се јавуваат кога има некоја голема животна дилема, но поради некоја причина не се води разговор потребен за нејзино разрешување.

Речиси во истиот момент чувствувам како носниците ми горат, а на местото над нив, каде според некои, би требало да се наоѓа моето трето око, чувствувам како ми чука срцето.

Проклет да бидам, колку бргу, колку неочекувано сè кај него се измени, колку наеднаш пропадна, ослабе, се стопи, сосема се запусте личеше на некое големо рането птичиште на кое крилјата му клапнале, па челичните перје му се валкаат во блатото.

Потоа, со доста нечистите шамичиња (тоа пред спиење), - си ја врзуваа залижената коса, и така со некоја голема душевна леснина легнуваа, сонуваа.

Влезе, поразговара и запиша во својот список едно име: Стојан Ванков, роден тогаш и тогаш, тоа и тоа, неженет и - доселен по војната од зад граница. „Благодарам“, рече кришум гледајќи кон касата, а тој, Ванков, имаше доверба во него и му говореше со асматично шушкање до душникот за сѐ - какви се цените на пазарот, кога бил најголемиот пожар во некој голем град, каква политика води Черчил.

И затоа нештата не се движеа нанапред, а јас и продавачот Чавка гракавме навредливо, упорно и гласно, сѐ додека не нè облеа краткотрајна смеа во која се наѕираа остатоци од некоја голема и одамна потрошена среќа...

Искрено речено, Франкфурт и не е некое големо место заобиколено со сиромашни предградија какво обично го претставуваа часовите по географија.

По некое време ќе се разбудеше и тогаш ни кажуваше: Некоја голема и матна река, јас на едно јаже полека преку реката одвај проаѓам и кога ќе стигнам тогаш ќе се разбудам и еден ден ќе паднам во реката и нема веќе да се разбудам.

Спроти Винстон седеше еден човек со лице без брада и со големи заби, токму како некој голем, безопасен глодар.

Сѐ во него изгледаше исчукано, изгазено, како место кое штотуку го посетило некое големо насилно животно.

Немам јас некоја голема мака, ако не се земе онаа најголемата што ме јаде.

Му се стори како некоја голема порта да му се отвора и тој само треба да влета низ неа, не вјавнат врз некое нејако ждребе, туку разбашкарен во султански шестопрег и околу себе со носачите на почесните нишани, и со сета бројна послуга од собари, амамџии и готвачи, па дури и со хазнадарот кој од кожена торба вади по пет гроша и ги раздава на сиромасите.

Како некој голем сарај, и тоа султански, да се отвори пред неговиот опул и го повика уште повеќе да се исправи.

Неговиот татко, Тајко стариот, навистина беше со овците во влашкиот катун на Горна Белица, а тоа што син му рибареше наместо да биде сточар, не мораше да значи некоја голема загатка за странецов.

Однадвор гледано не изгледаше дека ќе биде некое големо изненадување.

Почна да мисли, во ретките моменти кога ќе се сретнеше со свекрвата, дека таа смислува како да ѝ нанесе некое големо зло.

Како да му се заканува некоја голема опасност.

Собрани како пред некоја голема несреќа...

Оковани во прангите, со белегзиите на рацете и синџирите на гушите, ги помина неколку јаничари низ Стамбол но тука не предизвикаа некое големо љубопитство кај луѓето низ чаршијата, бидејќи вакви појави во Стамбол не беа реткост како во малите гратчиња во провинциите.

Би рекла дека таква компримирана поема не може да носи некое големо значење...

Им ги собрав до еден! (Ги префрлува од рака на рака како некоја голема парична вредност). Ихи, хи! Ихи, хи!...

За разлика од неа, Америка е како некој голем казан во кој се крчка сѐ и сешто: и големи градови, и карпести планини, и длабоки кањони, и бескрајно долги брегови, и огромни шуми, и езера со големи водопади, и непрегледна прерија... а пак нејзиното небо е капак на сѐ!

За среќа и не е некој голем бељаџија; једино што ноќе грепка по чатијата и се шуња у двор.

На оваа мисла, се надоврзуваше и онаа според која подобро е да се чинат катаден мали добрини отколку да се чини по некоја голема добрина.

Во градот не престанувала постојаната парада на разните војски, готови за некоја голема битка која со години се очекувала.

Како пред некое големо судење, уште од времето на шпекулантите, предавниците.

Нели е лајно? - Сигурно. Огромно лајно. Со стап да не го прескокнеш - се согласив со неа.

Како да е некоја голема среќа мајката сама да се снаоѓа со мало дете.

Зад облачето што ќе отпатува за жал постои само пустелијата, некоја голема, многу голема празнина.

Неговиот тресок врз ливадата осветлена од месечината, под столбот, создал звук како некој голем телефонски именик да паднал од небото.

- Ете, - прошепоти Јован – стигнав и јас.

Гледаш, никој не ги носи еполетите. Може да е некој мал по чин, а може и некој голем...

Не го скрив од него ни она копање по ѕидовите на куќите во Еврејското маало.

„А јас мислам оти ќе има војна“, рече дед Павел кревајќи се од малиот стол до печката.

Се разбира, којзнае какви сè размисли му шетале низ главата на дед Павел, какви сè сомненија го измачувале, што го плашело, но, кога почнав да му ја откривам вистината за вас, барем оној дел што го сметав достапен за мене, не забележав кај него некое големо изненадување.

Биди благодарен дека излегоа од тој ѓаволски оган здрави и живи".

Дојде откај грмушките. Под мишката носеше некоја голема книга а во белото шамивче имаше набрано капини.

А тоа го стори без срам и без некоја голема причина".

Ете, тоа си го помислив, додека се обидував да навлезам во онаа голема радост на Рајна; зошто да не ти речам барем тебе: се чувствував како да сум влезена во некоја голема свечена просторија.

Му реков на дед Павел: "Можеби не знаеш а можеби и си претпоставувал, ама нашите деца, во оние ноќи кога најмногу ги немаше, сигурно го правеа она најопасното; беа влезени во некоја голема авантура.

Другпат му влегоа низ прозорецот некои големи ѕверки со човечки глави и му велеа нему и на жена му: Каде ни е детето?

Па, како што гледаш, можностите се бескрајни како криви патеки во некоја голема и прекрасна рајска градина”.

- Е, море, Јани, сал ни попуваш со некои големи, та празни зборови...

И покрај интензивните дружења пак чувствував некоја голема празнина.

Парите можат да се потрошат и тогаш кога за тоа не постои некоја голема потреба, а тоа не е убаво, Парите можат да се чуваат, да се штедат, како што велиме, а кога ќе се присоберат повеќе и кога ќе ни се укаже прилика со нив да се купи нешто значајно, да се сврши некоја важна работа, а тоа е убаво.

Се изненадија кога го видоа седнат во ладот на ѕидот зад нив, со куп врбови прачки како плете некоја голема кошница: - Ти си ја тераш таа решетарската, - рече Србин.

Се приближуваа кон оревот кога одеднаш Шишман подзастана: - Абе, - рече длабоко и зборот зататни како да се наоѓаат во некоја голема бочва.

Толпата шофери како да беа не во бар туку на некоја голема фамилијарна гостинска трпеза на која сè е толку хаотично и истовремено неверојатно здушно.

Ми се пристори како сенким од мрачен мрак одеднаш да сум излегол на некоја голема виделина.

Летка, како и секоја жена којашто претпочита да гледа во подалекуте, меѓувремено остана да биде преокупирна со Едо Бранов од Сан Диего до чија трага авторот уште немаше допрено, но и немаше некоја голема надеж.

Пелагија се стаписа на местото, се стаписа од благиот глас на жената и полека, полека, со така да се рече надчовечки напори ја заврте главата и жената влезе во нејзините очи веднаш тука зад вратничката, а со неа и целата градина и куќичката со последното сонце плиснато по белината на ѕидовите, и вратничката се отвора на внатре, насмеаната жена ја влече натаму, ѝ прави пат за да влезат во градината Дојдете, златни, да си поседиме пред мојава врата, со денови, мори златна, да не речам со години, те гледам поминуваш од тука со момичево во рацете и со некоја голема болка во лицето, одамна сакав да те поканам да ми влезиш макар во градината ако не во куќата! и Пелагија нема сили да се спротивстави, таа дозволува мекиот допир на жената да ја води по патчето сѐ до поплочената ширинка пред вратата на куќарката каде што има малечка масичка и неколку столчиња без потпирачки наместени околу масичката и веќе седи на еден од нив, а на другиот до неа малечката Пела, и уште, уловува дека тетката седнува до неа без да престане да зборува Ако си калеша и со црно во срцето, ти си убава, и не знам дали има поубава од тебе, и по лицето ти се познава дека си и добра, твојата појава зрачи добрина! и во исто време претрчува внатре низ отворената врата и мислиш дека оди натаму а таа се враќа со подавалник на кои има чинивчиња со слатко и пресна вода во стаклени чаши Добро ми дојде, златна, во куќава, ајде, касни од слатково, јас самата го имам правено, онде од зад куќи, имам две дуњи, погледни, како сонцето што свети така и тоа свети, како твојата невидлива светлина, златна, како твојата невидлива добрина, златна, а тоа што свети во исто време и боли, мила, твојата невидлива болка, касни, заблажи се, ти ја знам болката, со денови, со недели, со месеци сноваш по уличкиве и бараш брлог оти онаа коруба сега е зграда, ене ја, ги надвишува сите куќи и вие морате да се иставите од таму, е, златна на тетка, не знам зошто, ама моето срце те одбра тебе, така да знаеш, те одбра тебе и оваа топка радост и оваа жолта заштита, вие да ми бидете радост на старост!

Јас молчам и горам ко свеќа запалена под некој голем црквен трем.

Некоја голема вода застанала меѓу нас и не ти дава да поминеш...

колку патрони чеиз му донесе на Горачинов, ми велат, да имавме ракија, вели Горачинов, ќе ве викневме на блага ракија, и ќе фрлавме пушки, вели, свртете на друго, вели Ристо Коларов, здравувајте нѐ в образ, бацете ни рака, вели, не го погоди моментот, вели Горачинов, историскиот момент, ова не е свадба, туку свадбено патување, вели, дури си млад сѐ можеш да кажеш, што се вели, сѐ ти се може и сѐ ти прилега, и јас гледам како се стемнува и како цело небо ни слегло во морето, сосе ѕвезди и сосе месечина и си мислам дека сме тргнале по небото, сме се закренале на некоја пловидба меѓу ѕвездите, целата сум зашумолена и пренесена некаде, некоја голема умора ми се обесила на клепките, ми натежнала во коските, нешто гледам, а повеќе не гледам, како до половина да сум заспана, завлезена во сонот;

Таа ноќ баба беше многу возбудена — час тажна час среќна, како да чекаше некој голем и тежок празник.