ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Го очекувавме плачот на нашето братче или сестриче, за да ги претвори мајчините болки во смирени и радосни извици, нашиот страв во радост.

Кога губевме братче или сестриче, ја очекувавме новата рожба, како некое враќање на нашите изгубени браќа или сестри.

Помеѓу сите нас, живите, имаше по некое братче или сестриче што ни го одзела смртта и ние никогаш не можевме да го прежалиме.

Ја сакам таа работа и сакам да им дадам колку можам на тие јунаци кои избрале да бидеме „браќа по оружје”. Сите комплет сте браќа или има и копилиња?

Се трудам да го заслужам тој леб.

Веднаш се селиме во светот на Библијата, приказната за Јосиф и браќата или приказната за непрокопсаниот син.

Приказна за татко што го исфрла сина си на улица или се откажува од него или за татко што сплеткари против сина си или му ја планира смртта; настан во кој син го удира татка си; приказна за син што се обидува да го убие татка си: самото спомнување на вакви сценарија е доволно да потсети на познатите сижеа од европската книжевност и култура – а да не зборуваме за фројдовската психоанализа.

Разликите се преломни, а нивните последици се видливи.

Тоа ми стана уште појасно еден ден, кога забележав, по неколку месеци, дека Марина ќе добие братче или сестриче од новата мајка.

Неколку вдовици сакале веднаш да појдат со расплетени коси и да ги побараат пресните гробови на своите луѓе, да поклечат со наведнати глави и со запалени борини над покојниците, да ги прекорат што ги оставиле самохрани и со нејаки деца, да ги обележат местата со нишан што ќе се памети, еднаш, по некоја година, синовите или браќата или тие самите со кош да ги пренесат коските на мачениците.

И како што гние арското ѓубре од свои внатрешни и болештини и топлини распаѓајќи се и станувајќи храна за пченичното зрно, да вивне тоа зелено, така и од дневниот спокој вивнувала увереноста дека ноќите се кратки за да се искожурчи од вековите измисленото чудовиште и да стаса до нив.

Само неколцина, меѓу нив и покајнички смирениот Богоја Гулабарин, останале будни, со нив и тројцата раненици на три двоколки ослободени од лесновските камења.

Со чувство на вина што не се простува, ноќта се распаѓала на резенки и претставувала уште само сенка на ридови и на ритчиња, премногу косопасни и соголени од чифлигџии и селски копуци за да минат запрегите низ шума или да се присокријат негде призраците на Самоиловата коњица, или на Крум или на Душан, или на кој и да е војувач на ова парче земја чиј народец го проретчувал кој како ќе стаса, најпосле врз неговата тиква да се струполи и топузот на Бајазитовите потомци, тој топуз да ги потурчува каменот, земјата и човекот со тапија потпишана одлево надесно и да граба од 'ржена слама машки деца - подоцна под сабјата на младите јаничари да дојде понекогаш родниот брат или татко, ни колачот ни закланиот да не знаат дека крвта пролеала своја крв.

Се сети уште како дете, како клекната пред мајка ѝ со скрстени раце ја молеше да ѝ роди братче или сестричка.

Ама, не жалат блиските кога бараат подарок по Скопјето за внучињата од сестра, брат или братучед затоа што во подарувањето се предава и енергијата со која се трошеле парите за истиот, а кога некого љубиш како некој близок свој, навистина му посакуваш сѐ најдобро, па и не ти тежи самата свадба како на оние другите, кои молеле Бога да не бидат поканети и се пресметувале колку, всушност, ќе ги чини тој ден кога некој со кого не се виделе 100 години, ете, се сетил токму сега и на нив, па мораат да одат и да се отстрамат.

Други, пак, чувствуваќи се понижени и посрамени пред семејството, и чувствувајќи се винивни пред него што не сториле ништо за својот спас - можеле да се убијат, да се отрујат, да скокнат од кулата прудолу - одбиваа да се вратат, дури и кога ќе се најдеше некој таков во семејството, брат или сестра, што ги викаше.

Инаку за шамијата требаше нешто да се плати, па нашите родители во согласност со најдобрите традиции на македонскиот домаќинлак, добиваа идеја да свршат работа со шамијата на постариот брат или сестра.

Ајде речи му, да видиме, тој да ојт на тфојата работа, а ти да поседиш и ќе видиш дали ти је вистински брат или не?“

Таа му рекла: „Ах, браче! До денеска ми је векот!“

Дури стоет глаа на рамена ти немат да умриш; туку за да видиме шчо ќе прајт брат ми, ако ме видел умрен, да пратиме на раскрсница луѓе, да вардат и, коа ќе се појавит, да ни кажат; а мије да се наручаме убоо и, коа ќе си идет, да ме покријеш со еден покроф, да ми запалиш сфеќа над глава и ватиш да ме тажиш!“

Во саботата едниот девер кани од кај зетот, братот или братучед кани од кај невестата, а другиот девер оди во планината по бршлен, од кое се прави зелениот невестински венец.

Очекував да биде тука некој од браќата или сестра ми. Никој.

Татко немаше пари и ние да си купиме козичка, да се спасат Мајка и идното братче или сестриче во неа.

Подиставен до оградата потоа гледаше како се редат првачињата - со родител, со баба, со дедо, со постар брат или сестра.

Вие сте едни браќа или братучеди, што бевте тргнати божем на печалба, нели?

Тие денови бев задоволна и од резултатите на моите истражувања во фиоките и шкафчињата на брат ми.

И така, тргнавме Саше и јас со Бак по улицата кон баба Стеве, ама решивме пред нивната куќа да скршнеме во една од споредните улички за да не нè видат дека го шетаме кучето.

Не разбирам зошто таквите нѝ завидуваат нам кои имаме браќа или сестри и се жалат што се сами, па постојано навалуваат на мајките да им родат бебе. Глупави!

Таа е од оние кои би сакале да имаат брат или сестра, а нејзините не сакаат, а јас сум од оние кои ѝ завидуваат дека е единче, освен во моментите кога сме подолго време со брат ми разделени, па ми недости, како што беше тој ден.