ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Од оваа средба, добро знаеше, зависеше дали ќе останеме во овој град или ќе заминеме од него.

Од неа зависеше далиќе суди или не, дали ќе продолжиме да живееме во овој град или ќе ѝ се препуштиме на емигрантската судбина?

Грцити, имали негде во некој град или во некое село или во некое от црквите им или во некоја кукја, да прозборат по јазикот ни? а ние, когато сме на татковината си, за ошто да се учат децата ни пак на грчки? зашто да им пеим јазикот во црквити си???

— Ами шо мислиш ти, шо забележа дури те тераше со него, и праќа ли од секое село парите в град или со него и носи?

Софија денес има педесеттина илјади автомобили и уште десеттина илјади други кои секојдневно се сливаат во нејзините улици од другите градови или од странство.

Тука, на тоа место, мртовците се испраќаа од градот или градот се испраќаше од нив.

Сега, да простиш“, продолжи тој, “живите одат, се селат в град или во странство, а мртвите се враќаат“.

Кога ќе излезел од ќорсокакот, на попречната улица, за да оди в град или некаде, кај било, тука на аголот застанувал, ќе разгледал на двете страни на улицата и прво три пати ќе се прекрстел, со очите превртени кон небото и дури потоа тргнувал по улицата, изрипувајќи уште со првиот чекор како да ќе потрча од што секогаш брзал.

Просто нема ден да раздени, а по улиците на мојот град или во градот во кој се наоѓам, да не сретнам луѓе без календар за годините што поминале.

Шпион! Тоа име стана негов крст на кој тој се издигаше над сите на селската Голгота, и би негово право да пцуе или да молчи, или пак, со рамнодушност, за себе, да ги ора доброволно нивите на оние домаќинства чии машки глави беа в град или далеку.

Мајка му, питома жена, ме чуваше како да сум ѝ син; од кај неа одевме во град или скитавме по блиската пруга во предградието и мечтаевме за жени, пари и патувања.

Во долгогодишниот подготвителен период за востание, кој бил исполнет со чести судири со органите на власта, Македонската револуционерна организација не се служела со динамитни атентати и диверзии по градовите или по сообраќајните комуникации.

- Што ме мислиш ти мене? – се поднавредив. – Одам каде што сакам и кога сакам.

Туку, не сум те прашала, излегуваш ти во град или уште се мавташ на „Млечен” кај вас и на клупите во Капиштец?

Сѐ што се случува во селото: добро или лошо, се случува на него: преку него врват и свадби и свадбари, и погреби и музики, и арамии и војски, по него во селото доаѓа една власт а си заминува друга, по него се испраќаат и пречекуваат луѓето за војници, печалбарите по светот; на него седнуваат старци и старици да се топлат на сонцето, на него везилките од селото се собираат да везат и пеат; на него се читаат наредбите на власта, по него се тркалаат бочви за да киснат во езерото; крај него се садат муренкови стебла за сенки; на него говедарот го собира добитокот за пасење; којшто ќе дојде од градот или околните места да купува и продава, на него купува и продава; тесните сокаци: одат кај ќе им текне; се кршат, се извиваат, се провираат меѓу куќите, кружат и пак одново се враќаат и излегуваат на широкиот пат крај езерото; по отпадоците што се фрлаат на нив, се знае која куќа што готви за јадење која што заклала; која бара заскитан добиток или деца, во која се веселат, а во која водат војна; по тие сокачиња, ако си невнимателен, можеш да се чукнеш во столче, во синија, во каца, во кош, во тезгере, да се слизнеш на лушпа од тиква, од лубеница, од лепешка; да цапнеш во бразда што одненадеж ти излегла, да се сретнеш со натоварено добиче со кое не ќе можеш да се разминеш; да ти лавне одненадеж од некоја порта куче, да те запраша некој кој си и кај одиш, да те викне некој што започнал сам во дворот да пие; низ нив и зиме и лете струјка ветер од езерото и шишти како низ тутурка, како низ оџак; галеб кога ќе се најде во нив, креска како да се загубил; боите на куќите: сината: луѓе вљубени во езерото, во мирнотијата, во спокојот; мудри, темелити, неизбрзливи во ништо, сигурни во она што го прават и говорат, верни на она што го преземаат или ќе го наумат; добри, предобри, душицата како на дланка да им се гледа; засакаат ли нешто - се врзуваат за него трајно и за век, како што се врзуваат земјата и историјата; зелената: скитници; непостојани во сѐ: во потфатите, во работата, во мислите, во духот, во зборот; она што го започнале денеска да го кажуваат, ќе го завршат вечер, утре, или никогаш; не држат многу за ред, за збор: зборуваат за работи што не им се доволно јасни, одговараат на прашања пред убаво да размислат, решаваат пред да бидат наполно сигурни; слобода и ширина имаат во сè; жените со рулче на раце или на босици седат на прагот; децата им мочаат кај им е ќеф, седат на прагот или скитаат по сокаци; очите им играат како во масло.

Не знам дали беше гратче или некој вид логор или прифатилиште, а повеќе личеше на болница зашто имаше многу ранети и оздравеници кои, како што се зборуваше, си го чекаа редот за враќање на боиште.

Во големите бучни чудовиштни градови или во малите заборавени перифериски местенца.

А тоа се случува еднаш или двапати во месецот: ќе одјури учителот в град или некаде каде што го викнале по работа, а тетка Анѓа тогаш ни станува учителка.

Колку што мене ми е познато во Македонија ниту еден град или населено место нема целосно разрешен проблем со депонирањето на сметот.“

А тоа се случува еднаш или двапати во месецот: ќе отиде учителот в град или некаде каде што го викале по работа, а тетка Анѓа тогаш ни станува учителка.