ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Поедноставено, телото за него е средство на духот, нешто што спаѓа во надворешната човекова природа и што е можно и треба да биде овладеано со силата на волјата.

Неговиот оптимизам во однос на таа можност на стари денови беше прилично уништен.

Сите перформанси на Крис Бардон (Burden) содржат ризик „што ја доведува уметноста до работ на самоубиство“.

Во Петодневната претстава за шифоњерчето (1971) тој пет дена беше заклучан во едно шифоњерче, беше застрелан во рака при Претстава за истрелот (1971), ‘распнат’ врз еден Фолкцваген во Закачениот (1974) и оставен среде автопат под една церада опкружена со сигнални светла во Мртовец (1972).

Којзнае колку такви денови беа загубени, залудно се талкаше по површните говорништва во празно.

Тоа толку многу ме погоди што со денови бев затворена во себе и со никога не комуницирав, па мислеа дека сум забегала со умот.

Тоа беше аранжирано, како што беше и објавено, во рамките на воените маневри, кои овие дни беа организирани во северните предели на нашиот јужен сосед.

И ете, таа принудна работа трае со месеци.

Потоа во колони ги спроведуваа по градот.  Тие денови бев болен и спиев во спалната соба со моите родители.

По два дена беше сторена вистинската работа: одново се свикани, попишан е остатокот, пристојно се третирани.

А во Брлевата куќа им беше згодно на сите тројца, а на Толета и Митра особено. Co така осигурен животец Толе ја преседе пролетта и секој ден беше во врска со својот стар ортак Јована Мачникот.

До крајот на годината започна процесот на имплементација на Рамковниот договор; заврши операцијата “Неопходна жетва” кога за 30 дена беа собрани 3.875 парчиња лесно оружје; според законот за амнестија беа помилувани 64 од вкупно 88 албански екстремисти; беше донесен нов изменет Устав.

Ценејќи дека работите во однос на ситуацијата во Македонија се средени со имплементација на Рамковниот договор на 21 ноември СДСМ, ЛП и СП ја напуштија Владата на политичко единство и преминаа во опозиција.

Денот беше дождлив, од оние дождливи пролетни дни, кога ти се чини дека е длабока, сива есен.

Ги прибра овците и говедата, со што најглавната задача на денот беше завршена.

Денешниов ден беше нешто исклучително во нивниот живот...

Изминатите денови беа заорале длабоки бразди во неговото чувствително срце.

Од височинката, каде што се прости со Денко и доктор Коста, убаво се гледаше наоколу, и денот беше од убав преубав, небото сино како синчец, сонцето жолто како качунка, миризби како да е сред мајска покосена ливада, а сето тоа тој ниту го гледа, ниту го чувствува.

Тој работеше со брат си на ѕидната кострукција на кулата, а денот беше светол колку што може да биде во природа што се граничи со протегнатите индустриски метрополи.

Денот беше топол. И беше големо задоволство да се биде надвор.

Потем лежевме под едно дрво и пушевме; тој пушеше и гледаше во небото; сонцето беше високо, сјаеше и денот беше доста топол; лежевме и само молчевме.

ДАСКАЛОВ

Тоа утро, кога првпат разговаравме за трагите што никогаш не можеш да ги забележиш овде, под Сина Скала, надвор врнеше дожд, јас не отидов на училиште, а денот беше сосема беззначаен бидејќи сиот беше собран во една парталава сива облека; потсетуваше на изнемоштен изѕемнат бедник; стоеше под стреата и тоа пред самиот прозорец.

Ја облеков Билјана потопло, зашто денот беше ветровит, ја фатив за раче и ја изведов од дома.

Дните беа во агонија кога се сретнав со шашливиот Кузман на мостот под бронзените јавачи - Александар и Петар Караѓорѓевиќи.

Така беше... а тој ден беше претпоследниот ден на ноевмри и утредента падна снег и фати голем студ...

Бевме чисти и сити и секој ден бевме војници.

Паметам како над Лобаница и околните села високо кружеше жолт авион и поради тоа деновите беа мртви, а ноќите живнуваа.

Марширавме само ноќе, зашто денот беше на авионите. Нѐ дебнеа од небо и нѐ закопуваа в земја. Ноќта беше наша...

И паметам дека тогаш денот беше пролетно топол. Цутеа бадемите и се натпеваа славеите.

Во нашето детско паметење имаше многу место, та затоа не ги заборавивме овие зборови што секој ден беа преточувани во дневни пароли.

А потоа, во едно писмо од петти јули, кажува дека повремено повторно го совладува стравот: “Неколку дена бев со сосем замрачен разум, како во Арл, ако не и полошо, а треба да се претпостави дека тие кризи пак ќе се враќаат во иднина, тоа е грозно.”

Во едно писмо напишано во септември таа година, Винсент му кажува на својот брат каде си го бара лекот: „Мил брате – секогаш ти пишувам во паузата од работата – работам напорно како вистински безумник, чувствувам придушена страст за работа повеќе од кога и да било.

Се случи во ист ден. Денот беше сабота, а некои, сигурно поради оправдани причини, и го лепнале префиксот - работна.

Не ги сакам; ги сонувам.

На службата излегов од црквата на воздух; денот беше сивкаст, но сув.

Денот беше еден бесен налет заискрена белина, како бран, како еден бран од виделина, удрен во челото на онаа страна од планината, по чијшто грб се искачуваше тој.

Денот беше млечно бел и млечно неодреден.

Животот ѝ висеше на конец. Седум дена беше во длабока кома.

Десетте последни денови беа резервирани за Бечеј. Градот кој судбински е врзан за Рада.

- Па, јас не исчезнав! Знаете дека речиси година дена бев во Америка.

Автобусот од Скопје за Куманово во тоа време од денот беше преполн.

Хелмут Пред недела дена бев на свадба кај девојче што се претвори во кралица и од утре ќе краси некои други работни простории, други улици, во туѓа држава, што многу брзо ќе стане нејзина, нова татковина.

Ден на забранет сообраќај Како Пепелашка во Париз, која двапати во еден ден беше на „дворот“ - ете така се чувствуваше оваа малава, што качена на штикли од најмногу сантиметри, сепак, е мала, со срце ’ко зрно од афион, опиено, токму како од него.

Денот беше широко отворен над селото и од селото излегуваа миризби од зовриен грав, од запалени буништа што смрдеа дури долу, до училиштето.

Сите беа убаво испечени и богато нарисани со плетенки од некоја источна орнаментика.

Денот беше ведар и топол и имаше многу сонце и пурпурна светлина.

Четири дена бев заборавена. Сега, кога ќе си отиде заморчето, пак ќе бидам потребна.

Иако со мака се пробиваа низ снегот, иако денот беше мачен за погреб, не сакаа да го остават Богдана подолго време незакопан; а смртта негова им даде можност, како што беше обичај, да се соберат сите од селото (зашто одамна немаше погреб) да се видат, да поразговараат за работи што обично на погреб се разговараат, да попеат по некоја тажаленка и за умрениот и за своите мили што им умреле, да се ослободат малку од секојдневните работи и грижи, да си подречат нешто крај ковчегот од мртовецот: за минливоста и ништожноста на животот, за јалан дуња, за лакомијата што останала меѓу луѓето, да се мачат да двојат од уста за да создадат нешто, а од сето тоа на крајот останува само два метра земја и црви; да го испретурат животот на умрениот, неговите маки и радости, желби остварени и неостварени, добрините и лошините негови, среќите и несреќите што ги имал, и сè друго што му врвело преку главата; да поткаснат задушница, да запалат свеќа и на гробовите од своите умрени, да им ги избришат сликите на крстовите и да им ги бацат, да си ја освежат болката.

Денот беше многу бурен. Саноќ дуваше силен, дождлив ветар.

Сите, сите треска ги тресеше, од првиот до последниот човек во домот тие денови беше болен.

Дента беше цел ден во офицерскиот дом на последните припреми, отиде до дома на кратко да се истушира и спреми, се облече во едноставен светло лилав со ситни бели точкички фустан од жерсеј кој на ивиците беше украсен со едноставни дантели.

Денот беше свеж, воздухот чист, полн со мириси на полско цвеќе кои ги носеше ветрот од пелистерските падини.

Денот беше убав, сув и светол. Не врнеше.

Поминав еден час во чекање. Никој не се појавуваше во салонот. Денот беше прекрасен.

Арафат тие денови беше во целосен револуционерен залет и занес.

Зачестија и посетите на амбасадорите на Египет, Индија, Индонезија, Алжир...

Пред неколку дена бев примен од Јасер Арафат, во резиденцијата на неговиот амбасадор во Тунис, во крајбрежниот Гамарт, недалеку од Картагина!

Тунискиот водач беше тогаш болен и изнемоштен, во депресија.

Неколку дена беше живо и потоа умре.

Денот беше сѐ уште студен и јасен.

А тие денови беа денови отпрвин на згроменост, а потоа и на беспаќе, на неспособност да се одговори умно ни на едно прашање.

Потоа, тој влегуваше во малата куќичка од штици веднаш до трансформаторот (јас еден ден бев таму и видов како изгледа тоа), се погледнуваше во огледалцето обесено на ѕидот, а потоа го вадеше шишето со ракија и го ставаше на малото тезге довлечкано од кај браната додека таму се градело. Тоа сега служеше како масичка.

Роса и момите преку денот беа вредни.

Лу во тоа време живееше во некој бизнис- дел од градот, кој во текот на денот беше полн со луѓе, но затоа ноќе немаше никаде никого.

Долго време потоа денот беше одвоен од ноќта само со малиот нож на светлината, кој откако ќе се пробиеше низ тешката завеса на прозорецот, во неколку наврати ќе замавнеше низ густината на мракот, ќе направеше неколку колажи на ѕидот врз кои таа редовно ги додаваше своите воздишки, и тивко ќе се изгасеше, повлекувајќи се во денот од другата сграна, за да знаеме дека е ноќ.

Еден од таквите дни беше и Велјата сабота, во која Доста и Бојана навалија котол да приперат, да се измијат, да се дотераат за утре, за Велигден.

Неврописихијатарот, во инерцијата на своите прашања, не ја разбра Мајкината иронија, па продолжи: – А кој ден бевме вчера?

Денот беше убав, светол. Небесната синевина се огледуваше во езерската.

Учителот додека деновите беа убави, наставата ја држеше надвор, во природа; но кога зафатија дождливите и студените есенски денови, бараше да му се ослободат училниците за да продолжи внатре, но командантот му викаше: - Какво школо...

И сигурно преставува нешто многу повеќе од практикувана специјалност само на една затворска власт.

Мислам дека по овие негови објаснувања си ги запишав во сеќавањето зборовите корнењето нокти, потоа и молчењето како избор затоа без да го коментирам она што го рекол, во еден момент во изминатите денови бев забележал: Корнењето нокти веројатно е многу болно.

Еден ден, вечерта, денот беше страшно врнежлив, некако на брзина не собраа, не товарија во камиони и - на пат.

А денот беше на Маријанти, на Маркос.

Мартин, дете коешто оној ден беше со децата на Бистар Кладенец, беше заспан и сонуваше како е голем па нарамил пушка и ќе оди да го фаќа Луман арамијата.

Минутите, часовите, деновите беа прекратки, затоа не верувам дека ова е нашата судбина, ова е привид на лоша приказна, а нашата приказна е премногу добра за лош крај.

Случајно некаде покрај патот на животот се изгубивме.

По неколку дена бев примен од Клод Диран кај издавачот Фајар.

Човечките суштества се такви какви што се, нема да постои никогаш идеална земја и доколку ова се прифати може да се смета, наспроти с, дека Европската заедница е простор сосем погоден за живеење, дури и пријатен.

Пред некој ден бев во Монпелје.

Би сакала уште еднаш силно да ви речам колку многу посакувам да го најдете вистинскиот спокој...

Кога ќе се сетам дека пред година дена бев обичен дебармаалец, без работа, без перспектива и кога ќе се споредам со ова што сум денес гледам каков напредок сум постигнал.

Едната ја снимив пред прагот на тоа што до пред неколку денови беше куќа, твојата куќа во којa си роден и пораснат и од којa си пошол во светот.

Моето село во тие денови беше важен партизански центар.

Три дена бевме во куќен притвор, јас и Саше, за казна.

Сакав да викам на помош, ама грлото од страв ми беше стегнато, а сето тело ми трепереше како да ми студи, иако температурата во Египет тој ден беше околу четириесет степени.

Денот беше прекрасен, јунски, наставата во училиштето пред два дена беше завршена, водата на езерото Матка блескаше на сонцето и во неа се огледуваа високите карпи.

Баба ми тие денови беше лута на него.

Иако денот беше сончев, Едо не виде ни жив човек.

Којзнае колку дена беше се криел таму.

Во првите три дена бев сама, условно кажано.

Ја облеков Билјана потопло, зашто денот беше ветровит, ја фатив за раче и ја изведов од дома.

Не најдов ништо опасно и сомнително.

Не знам како преживеав чекајќи го утрото на мојата нај, најсреќна среда.

Брат ми отиде во Лондон.

Секакви ги има! Тие денови бев спремна со сите нив да излезам на крај, само и само да ја дочекам Ивана да ми се јави.

Еве погледни! – и се спуштивме врз килимот кој од пред неколку дена беше послан во дневната соба.

Затоа, зашто го чекав нејзиното јавување, бев буквално дежурен телефонист од утро до мрак.

Тие денови бев задоволна и од резултатите на моите истражувања во фиоките и шкафчињата на брат ми.

Тие два дена бев во вистинска треска.

КОГА БРАТ МИ ОТИДЕ ВО ЛОНДОН Колку прекрасни денови беа тоа!