ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Објавена пред пет години во екот на општата Екстази паника што владееше во раните деведесетти, „Е е за Екстази“ беше одлично сумирање на сите достапни резултати од научното истражување на дрогата, истражувања што покажаа дека, спротивно на тврдењата на таблоидите, таа не е „убиец“ и дека ако се зема во вистински контекст, таа всушност може да има бројни корисни ефекти.

Книгата има корени во Сандерсовото прво (многу позитивно) искуство со дрогата што го имал во раните осумдесетти.

Всушност тоа го одредува основното двоумење: сопственото јас тежнее да се вкорени и отелотвори, па сепак тоа постојано се плаши да пушти корени во телото, бидејќи на тој начин би било изложено на напади и опасности од коишто не би можело да избега.

Значи, ако знаеме дека употребата на боја во Хундертвасеровата архитектура има многу длабоки корени во неговото сликарство и во неговите теоретски набqудувања, тогаш оценките за кич-архитектурата се чинат избрзани и невтемелени.

Носејќи ги така стебленцето и земјата, без да биде сигурна дека ќе фати корен во новата земја, мораше да жртвува и да остави неколку Таткови книги.

Та го познавам далеку оттука секое дрвце и ми се чини секое фатило корен во моето срце.

Така си остана на местото, сè помалку врткајќи се и сè повеќе пуштајќи корења во него.

Сепак, реченицата може едноставно да биде преведена вака: Амбициозниот живее во Javeleu, а јас, јас живеев во спиралата. J’AVAIS L’HABITE има корен во францускиот глагол habite, „населување, домување”, веројатно како и англискиот израз „to have a habit“ (да се има навика).

Во тој миг немаше ни најмала болка, или никакво пулсирање од болката, туку само чувство на благосостојба, која имаше корени во длабочината на нејзиното тело, каде што се развиваше новиот живот.

Сакав на Луција да ѝ кажам дека воопшто не ми е грижа ни за нејзиниот народен дух, ниту за партијата што го брани, и дека сѐ што сакам е да ја фатам за рака, да ја прегрнам и да ја одведам некаде каде нема ни народен, ни добар, ни зол дух, ни партии; на некој остров каде ќе можам до мила волја да ја бакнувам во папокот, да пијам вино од таа слатка чаша на нејзиниот стомак, да ја опсипувам со милувања и бакнежи; но не смеев да кажам ништо затоа што Луција гледаше сосема разочарано во мене, ме мразеше, ме презираше поради мојата недекларираност, поради отсуството на здрав корен во мене.

Таа склоност деновиве злокобно се засилува со модата да се сместуваат сексуалноста и родовиот идентитет во генетиката, во геномиката, во работењето на мозокот, на невралните патишта и во когнитивниот развој – склоност што често ја спорат психолозите и психијатрите, кои во когнитивната наука гледаат опасност за својот професионален авторитет, како и за својот дел од доходовниот пазар.342 Мојот пристап кон геј-културата е устроен да им противречи и на едниот и на другиот пристап: неговата методолошка цел е да спори и против биолошкиот и против психолошкиот редукционизам. ‌За Фелоуса, машките геј-културни практики се природни изрази на половата меѓупросторност и ја откриваат природната суштина на геј-мажите.

Предизвикот за квир-студиите е да ги објасни преку општествена анализа, наместо да му ги припишува на природниот поредок на нештата. ‌Зашто не е баш веројатно дека културните практики имаат корен во природата, па секој обид потеклото да им се смести во природите на геј-мажите само ќе ги направи недостапни за натамошно критичко испитување, бидејќи ќе имплицира дека нема што да се објаснува освен природните факти на работава, ќе нема што да се оди подалеку од тоа како природно си стојат работите.

Со такви пресечени корени во општествената отфрленост и маргинализираност, традиционалната геј-култура сигурно ќе овене.

Геј-мажите не треба да клонат од нив.

И едната и другата поента се важни; наместо да се избегнуваат, тие заслужуваат сериозно и постојано размислување.

Потоа Спространов објаснува: „Во сегашниве услови… јас лично сум убеден дека сепаратизмот што зафаќа длабоки корени во масите може да стане решавачки фактор, особено ако масите ги поведат луѓе од типот на Мисирков, Дедов, Мишајков и други…

Оваа критика имаше корен во комунистичкото сфаќање на феминизмот како едно „буржоаско“ движење кое ја подели класата. 36 Margina #1 [1994] | okno.mk

Знаел дека го слушаат - сега е тој најмудриот, во него, заедно со желбата и самиот да е голем, расне самочувство што нема граница на траење: жолтицата пушта во луѓето жилички, им го копа дробот, пие крв, лока и сплинка и пуздра.

Дури ни коренот во длабочина не ќе ѝ избега на кобата. Сеедно, доаѓала пролетта.

Ќе ја разбуди во мовот притаеноста на огнот; доживувајќи го својот златен сон, искрата ќе вивне од себе самата и ќе ја плисне шумата со пламен.

Таа жолтица можела да пушти корен во сите што се допреле до болниот.

Но, на огнето не му беше потребно многу време за да ги пушти своите корења во сувото дрво и да почне да му се спротивставува, обидувајќи се да му се отскубне од рацете.

Бидејќи бугарштината, како што им е на сите познато, има пуштено длабоки корени во Македонија, јас сметам дека е скоро невозможно таа да се разниша ако ѝ ја спротивставиме само српската идеја.

Ми е страв да не пуштам корен во земјата.

Едното беше за Хари; другото за татко ѝ.

Најпосле ѝ рече дека пуштил корени во Буенос Аирес и дека дошол во стариот крај на одмор.

Кадрите на бушавата брада како да пуштале свои корења во земјата - по многу години черупката ништо не ќе ја крене од тоа место и низ глобовите ќе се спровираат диви цвеќиња непознати дотогаш на планинските предели.

Гласот е црн повит со корен во некој гроб.

И тој не сака да и се доближи; ја чува нејзината недостижност станувајќи и самиот недостижен за сите оние на кои едноставно , како да зборува за дождот или изгревот, ќе им раскаже за Рубина Фаин и за јапонското столетно стебло во плиток сад, за она дрво што и сега, по толку децении од средбата на Кристапор Микелајн и Жорж Лоран, е живо и со жив корен во грдулка земја.

Ќе живее ли и со нас нашиот корен во туѓина? Ме праша и заборави што прашал. Веќе мислеше на нешто друго.

Но бездруго бакшишотt во времето на Османската Империја опстанува и добива посебни облици, кои можеби останале до денешни дни? запраша Камилски.

Се насетуваше дека Камилски се оддалечуваше од својата првобитна намера што побргу да расчистат со курбанотt, но стануваше јасно дека тој пуштил длабоки корени во употребата кај балканските народи.

Од арапскиот корен во турскиот јазик ќе се создадат два различни збора: bai (дар, подарок) и bahi (напојница, под рака).

Така беше и со зборот гајле, со ист корен во балканските јазици со османско минато, кој се пренесе од турскиот збор gaile (а овој од арапскиот ga'i ile), со значење (без) грижа, загриженост, мерак, проблем.

Сите овие зборови, и покрај низата синоними коишто ги налагаше времето, остануваа и натаму во живот во балканските јазици.

А да си останат османизмите кои фатиле корен во нашите јазици, се влеале во крвотокот на секој јазик, како што обично велиш.

А зошто мислите дека сте дрво?“ „Зошто ми се чини дека имам корен во оваа земја.“ „Наполно ве разбирам“, збунето се насмевна старчето; го сукаше врвот на брадичето со прстите како преѓа и пак прашуваше. „Дали ве сметаат и вашите пријатели за дрво?

Размислував за причините, за крајот на земјата која ја претставував, во која ретко кој не веруваше, макар и нејзините жртви?

Можеби причината беше немоќта да се создаде новиот идентитет на југословенската федерација на народи и народности врз хармонија на разликите, низ граѓанскиот демократски модел кој фаќаше корен во земјите во кои се урнуваше еднопартискиот систем, а не врз хиерархиска предодреденост на народите, врз потрага на конфедерален излез и други амортизери на монистичката исклучивост, која подоцна ќе мине и во националистичка еуфорија за владеење над своите и другите!

Размислував за оваа позиција на генералниот секретар која никако да фати корен во нашата дипломатска традиција.

Во јавниот живот Ласте Думбаровски беше познат по псевдонимот Почесен (како угледен фармацевт, кој донираше во борбата против проституцијата во Југоисточна Европа, тој беше промовиран во рангот на член од надворешниот состав на асоцијациите во Унгарија, Молдавија, Србија, Украина, Бугарија, Црна Гора и Романија), но во потесните кругови за него функционираше прекарот Ридски, според лозата на дедо му Аврам, со длабоки корени во Дрвош, на падините на Баба Планина.

Мојата братучетка Мариела долго време се занимаваше со нашите семејни корени во Москополе.

Фамилијата на тетка Асја имаше македонски корени во Украина.

Пелагија клечеше крај неговата глава, го оплакуваше во себе, без глас и без солзи, оплакување што повеќе беше монолог отколку дијалог, всушност не кревајќи ја главата, чувствувајќи со снагата и слушајќи со ушите што се случува во одајата, кој доаѓа и кој заминува, таа му вели на старецот и се надева дека немите зборови што ги пушта во отворените очи во кои сега светот е сведен на таванот, дека незнајно како тие стигнуваат и до оној дел на старецот што уште не е заминат, а и до неговата дебела половина, до бабата Петра, која во мигот го слуша ритмичното вртење на тркалата од возот Ти дедо Костадине ја сврши најдобрата работа така да знаеш ги откорна бегалците од овој батак и ги упати назад во коренот во здивот на дедовците не е важно што ти и јас остануваме тука така ни е пишано зар не така ни било чкртнато да останеме во проклетава рамница за да бидеме дира на нашето талкање оти колку сакаш кажувај му некому дека си бил таму и таму си проживеал тоа и тоа ако не оставиш потврда за тоа како што направи сега ти кога ги напади сите во брегчињата и ритчињата на Македонија а ти остана тука каде што не сакаше да останеш за што јас живата и осрамотената ти сум бескрајно благодарна што ќе бидеме заедно ти во меката кална утроба на земјата јас земјосана калосана врз земјата со тоа што знам дека ти уште сега јуриш да го стигниш возот за да бидиш заедно со твојата благородна баба Петра и внучињата додека твоите коски ќе бидат тука додека еден ден не заминат со мене и не тагувај нема в земји да те положам додека не најдам такво место какво што бараше ти биди спокоен смири си ја душата пушти ја да ѝ биде поткрепа и надеж на баба Петра а ти како што гледаш не си сам не оти јас ти седам над глава туку ако смогнеш сили да ја свртиш главата ќе видиш дека одајката ваша никогаш не била пополна со луѓе отколку сега оти тука се сите што те сакаа ама и оние што те колнеа кога се затвори во вагонот Папокот Корнулов за кои не се знае уште колку ќе останат тука оти се шушка како некои вагони на товарниот колосек се полнат со секакви шејови тука е и Друже Србине кој се радува што не си замина со другите мисли дека барем овие што не се заминати ќе останат со тебе и да знаеш мислам дека е во право зашто еве јас ќе бидам тука Танаско децава школнициве цела година ќе се ловат по широкиве и празни улици! сака да го продолжува својот монолог ама одајчето е полно со тела и врева и таа не си ги слуша мислените зборови, мислата ѝ ја запираат, ѝ ја раскинуваат.

Ами кога ќе вате корен во куќата, кога ќе се стори најстина моа жена и кога ќе се вов'чи шо велаат нашите мариовци, леле, леле домаќинка ќе биде!

„Не се корне лесно солза мајкина. Таа има свои длабоки корени во душата”, велеше Мајка во најтажните мигови на животот, кога губеше рожба, дел од своето семејство на двете страни од границата.

- Направи пауза отец Иларион и продолжи: - Душата е корен во човекот; како што од коренот на дрвото се храни стеблото, гранките, лисјата, плодовите - така од неа се храни телото, видот, слухот, говорот, волјата, свеста и сè што човекот има; таа е извор од каде сѐ почнува и сѐ враќа; огледало севидливо; владател и роб; таа е целина како сонцето; сеопшта суштина; сила што обновува како соковите што го обновуваат сувото стебло давајќи му нови израстоци; таа е бунар во кој водата е матна или бистра, мирна или замрешкана; светлост затворена во пештера од крв и месо; зрачи, или потемнува; пламен и пепел; камен гранитен или прашинка; оган кој дур е под контрола е благодет, а потоа пустошник; какво тело носи, таков лик има; со менување на телото, и ликот си го менува; по неа се чита и открива човекот; често е читлива, а често загадочна; некогаш ти допушта да ѝ се вдлабиш и да ја видиш, а некогаш за миг ќе те заслепи како поглед во сонце; некогаш е живо железо што тече, поток без форма; кораб на отворено море; пространство огромно, но и теснец затворен во тајните свои; нѐ држи цврсто како градба, верно нѐ придружува, но не знаеш во кој миг ќе нѐ изневери...

Сега сум со корен в земја, сега сум стебло што чека неизбежни удари на секира.

И судбата сакаше сталинизмот да фати корен во татковата родена земја Албанија, а да се откорнува во земјата во која живеевме, во Југославија.

Толку голема душа имаше, беше со силен мајчински корен во семејството кое силно го разграна со љубовта нејзина голема и трпелива.

Зашто делото на Дишан има свои корени во виорот на смешките на некохерентните уметности, во удирањата со лакти и во пукањето од смеа на Алманахот Вермот (L’Almanach Vermot).

Нишан (поделено јас) Договор е јаболко да не клаваме во разговорот - кутија отворена: раздорот, пан-доратот на мегдан сам ќе дојде во ситен кас, ненасит јаболкото е за по дома уште повнатре за интимни дела (пред употребата добро да се одмери) уште повнатре во умот без него -една глава сто ума- расцеп на личноста, пизма без име како јас-бол, како разроко јас поделено јаболко: поделено ти камен-меѓник (кај и да погледнеш!) во мојата нива коренот во твојата плодот а сенката паѓа на сите страни на светот, АДАМ.

Јужен ветер погали петлисно цветче со корен во небо. Секое ливче - различна боја: сина, зелена, црвена, бела, црна.

Освен тоа, ’frontier’ интегрира (затоа што им дозволува на аутсајдерите да се адаптираат на моделите на однесување на таа држава, а на луѓето внатре во државата им овозможува уредна транзиција 4 Ibid., p. 216. 5 Види Hastings Donnan and Thomas M. Wilson, Borders: Frontiers of Identity, Nation and State. (Oxford: Berg Publishers, 1999), 45. 14 кон местата и луѓето надвор од границата), додека ’boundary’ по својата природа одвојува (затоа што постои заради раздвојување на населението и политичките тела, за правење разлика помеѓу инсајдерите и аутсајдерите, за контрола наместо за интеракција).6 1.2 Функции на границите Етимолошки, границата има цврсти корени во земјата.

Наполно сум сигурна дека госпоѓата Лејбовиц, таинствената дама на која ѝ е посветена Твојата последна книга деветтата книга од Твојот балкански серијал што продолжува решила да Ти пишува токму затоа што ја почувствувала и среќно ја декодирала токму неискажливата димензија на Твоето авторско писмо: неговата имплицитна тишина.

Оваа состојба тешко би можела да се дефинира доколку нема свои корени во длабините на душата.

Макар што тоа никогаш не го формулирала експлицитно ниту тогаш, ниту во другите свои писма, што Ти ги испраќала с до 24 декември 2002, кога соопштува дека повеќе нема да се јавува, туку Те остава под закрила на твојот имагинарен ангел чувар... оваа внимателна читателка на Твоето книжевно писмо целосно е убедена дека тебе те создала и те промовирала во писател токму силната љубов на Твоите родители, под чија сигурност и закрила живееш и сега, години по нивната смрт.

Оваа состојба тешко би можела да се дефинира, доколку нема свои корени во длабочините на душата. (Старова, ibid.) Целата ваша натамошна кореспонденција, во која Елен Лејбовиц постојано се докажува како исполнителна, темелна, максимално посветена на Твојата литература, дури и мајчински внимателна кон нејзиниот автор... целата, велам, кореспонденција и не се занимава со друго освен со длабините на душата.

Католицизмот ќе пушти најдлабоки корени во Скадар и ќе биде прва вера на Албанците, првиот мост кон европската култура и цивилизација.

Иако во последните години оваа полемика повторно се степенува, првите подвизи на критиката од овој вид имаат корени во педесеттите, во росните години на рокенролот.

Веќе тогаш водечките медиуми во еден глас трубеа ист рефрен, како што тоа денес го прават највлијателните корпоративни племенски тапани.

Имено, дека се рокенролот и насилството непосредно поврзани.

А оние зелени врбови колја што ги набиваше Велко, оние зелени гранки што ги трупаше, се фатија, ожилија, пуштија корења во земјата, ги зацврстија камењата, ја стегнаа почвата.

Сакаше ова да биде она што се надеваше дека може да биде, но се трудеше да не верува иако верувањето веќе му пушташе корења во градите.

Истовремено, колку што надевањето пушташе корења во него, толку се чувствуваше и повремено полеан од некој очај, особено откако Марко му кажа дека таа е студент по менаџмент на Универзитетот во Торонто и дека како шанкерка работи само во вечерните смени.