ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Како влегуваат во гробиштата така се вчудоневиденуваат, за коси се фаќаат, едни се онесвестуваат.

Така и пишува: ’Беше фрлен скраја во гробиштата’.

Освен што Нико пишува многу поединости, покрај другото и во врска со случајот на стариот со паштерката во Цариград кога вели ’Тој ги посрамотил сите наши чесни домаќини’, па и она што е познато во врска со неговата Ерменка и односите со неговата законита жена во Маказар, тој во новиве страници што ги најдов спомнува дека Никола, по убиството, бил фрлен скраја во гробиштата.

Понатаму“, продолжи Владе, „за погребот ништо пишувано не може да се најде, освен онаа реченица на Нико Кочов кога вели: „Беше фрлен скраја во гробиштата“.

Но, ни аргументите на Владета не беа којзнае колку цврсти, освен оној цитат од записите на Нико Кочов кој вели дека, по убиството, Никола Поцо бил “фрлен скраја во гробиштата“.

Грмежите в село го привлекоа јузбашијата што беше во гробиштата, па гледајки дека од неговиот „фронт" бунтовниците отстапија, го собра аскерот и му притрча во помош на Расимчауш.

Почнаа и војводите да пукаат, им се придружија четниците и останатите востаници, но укрепениот аскер не ги остави своите метеризи — гробиштата и не попушти, а веќе и зората забеле, та војводите наредија повлекување да не ги фати денот.

А и денот веќе фати. Се провиде убаво.

Гласот од Бојковата пушка го слушнаа војниците во гробиштата на кои удри главната востаничка сила со војводите и почнаа да стрелаат, заклонети зад гробовите.

Терајудри, аскерот им ги дотера овие луѓе на мудурот пред конакот и јузбашијата си го излеа својот гнев прв на нив, удирајќи им и тој по десетина грбачи преку очи и плеќи, та во тој бес не го заштеди ни самиот коџабашија.

3. Откако се тргна и Толе со своите другари од позицијата во гробиштата и се разбегаа востаниците, јузбашијата и мудурот наредија да се блокира селото и сите селани да се дотераат пред конакот.

Само еден меѓу крстовите во гробиштата немаше име На него беше развило гранче со неколку листенца И под него си спие овчарот Некогаш, во една далечна квечерина, на своите раце како на постела Што нѝ го донесе првото јагненце што ни се родило.

Бевме смрзнати и многу гладни. Ни беше страв да одиме по патот, та затоа влеговме во гробиштата, а таму меѓу гробовите - мачки и кучиња.

А жителите на Потковицата, оние истите што во Првното српско, во 1012-та, ги дочекаа со леб и сол, како сојузници и пријатели, сега, по заповед на војводите, со ништо не им излегуваа во пресрет.

Целата населба, секоја куќа, секоја плевна, секое трло се превори во болница а полето во гробишта.

А кога и тој седна, сега веќе не внимавајќи ни како седи ни дали му е одмерен гласот, почна отворено и грубо да им се заканува на тие таму, во Европа; дека нивните градови ќе ги претвори во урнатини, а нивните полиња во гробишта, дека...

тој распалил едно ситно: лиду, лиду, лиду, лиду, и ние играме, ама лабаво, ко кал за црепни да газиме, не ти носи душата да играш делнички и со пијани војници од таму си некаде, од мајчина им, не си за никаде, мочано време, и се нишаме небаре треската да не фатила, се правиме тресиопашки, скокаме наситно, а старшијата само ја ситни свирката и тогаш пукна пушка и старшијата ја олабави гајдата таа писна и занеме и во гробиштата влегоа други војници, кај ќе бараме и за овие кокошки, си велиме, и излезе еден поголем од старшијата, со едно кило петлици нареден, и вели: отечеството крвари, а вие играте, и колкумина имате српски војници, прашува, ами колку што забраа Србите, велиме, колку што им требале и броиме на прсти: Насте, Петко, Митре, избројавме дванаесет.

5. СТАНУВАЈТЕ МРТВИ ЖИВИТЕ ДА ВЛЕЗНАТ - при тој повик во гробиштата би настанал метеж не за кој прв, кој последен да падне во бездна, а кој побргу од бездната на површина да светне...

Гледам во гробиштата на Долнец, и во здравите и во оние што беа потиснати од водата, сите се сосема отспротива од ова место каде што ги видов коските.

Спиев во една гробница во гробиштата.

Таа парцела во гробиштата во Бристол Илко ја закупи со госпоѓата Ана што ја запозна во бањата во Бристол каде што се лечеше од реума и која го зеде да живее кај неа и која го засака толку што не сакаше и по смртта да се раздели од него, та закупи парцела за гроб и за неа и за него - еден крај друг.

Потоа ѝ пристигна друго писмо испратено од Управата на гробиштата во Бристол, во Англија, адресирано на Илко во кое се бара изјава од него да каже дали сака и понатаму да му се чува парцелата во гробиштата што своевремено со госпоѓата Ана, сега покојна, ја закупија, бидејќи времето на договорот за чување на парцелата, е изминато.

Жените, своите умрени дечиња, не ги даваа да ги фрла во варницата, туку кришум ноќе ги закопуваа во гробиштата.

Разбирање немаше, зашто одново заживеа злата крв што во нивната фамилија влечеше корен од порано: нивните дедовци (браќата Видан и Блашко) при делењето на куќата и дворното место, зафатија кавга околу орешката што беше на меѓата: и едниот тврдеше дека му припаѓа нему, и другиот; започна жолчна караница во која обајцата се избодија со ножеви и обајцата подлегнаа на раните; ги закопаа во гробиштата еден крај друг во семејната парцела - како браќа.

3. Забрането празно во празнина Забранета празнина во мазното Забранети еднороги меѓу еднооки Забрането колвање на зборот Забрането качување по јаже Забрането копање во гробишта Забрането солење на потта Забранета пот под јазикот Забранет шум меѓу трските Забранет чекор кон небиднина Забранета иднина на листот в есен Забрането плукање на јавни места Забранет топломер во топлина Забранета магла во ветар Забранет ветар пред метла Забрането слободно паѓање Забранета забрана за забрани Забранет зборот непреќутен, зборен Забрането гракање според „Неверморе!“

Но има и такви што не им е умот во гробиштата и во тие лични поворки. Таков е и Лоте Томев.

Утре брезничани ќе ја посветуваат новата црква отаде на Брегот, во гробиштата и затоа сите сакаат да падне снег. Да не цапаат кал.

Се појави болното, потемнето и измачено лице на мајката Дора што ја оставија во гробиштата на Долнени. Долненци ја нарекоа Егејската Мајка!

Нѐ пикнаа во гробиштата и почнаа да пукаат.