Татко ми претпоставуваше дека Чанга со козите е во утробата на Калето и дека и тој и козите сега се на границата меѓу смртта и животот.
„Времето на козите“
од Луан Старова
(1993)
Но, на границата Германците тој ден беа благи и така сиот багаж со ракија мина незабележано.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Го заклучи дуќанот, доби благослов од мајка му, ја облече униформата, ја натна војничката шајкача на глава и замина на границата кон Унгарија. На 6 април германските бомбардери го надлетаа Белград и почнаа да ги бомбардираат најзначајните згради.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
И додека по крајот на бомбардирањето луѓето трчаа како муви без глава на сите страни, не знаејќи што да преземат, таткото на Алегра стоеше како закопан в место и гледаше во синагогата од која остана куп урнатини и се креваше облак од прав што го препокриваше човекот.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
Но претчувствувајќи дека Бахтијар ќе ги насочи потерите по побегнатите кон север чети, тие не се задржаа во Крушевица; ниту Толе се раздели од Андона да прејде во својот „пашалук" преку Црна, бидејќи пред два-три дена таму го бркаа; но заедно со Андона се истави до селцето Вепрчани, на границата меѓу мариовските и дренско радобилските планини, та ако дојде некој зорт, да ги фаќаат нив, бидејќи тие не беа уште газени од потери.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
— Нека добредојде сега и Бахтијарица, лели сме блиску до Дренска — му одговори Толе и нарача јадење за тој ден.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Ако тргне надолу, по патот покрај брегот, набргу ќе избие на границата, а не беше особено страден по средби со властите и нивните органи, а не гаеше ни тајни копнежи за бегство по Америки; ако појдеше нагоре, над низата викендички меѓу скоквите и желките, отаде голиот рид ќе се изгубеше во фронтовските ровови од Првата светска војна, низ кои уште можеше да се сопнеш од некоја рѓосана граната или барем на закопани чаури, од пушки до топови - за што инаку требаше да си подготвен, а не вака разгаштен за летување.
„Синовски татковци“
од Димитар Солев
(2006)
Селото Капештица го зазедоа Грците и нѐ напаѓаа со мали сили, додека со главните сили се втурнаа по џадето што води кон селото Смрдеш, кое се наоѓа од таа страна на границата.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
5. Колку и да изгледа контрадикторно ова барање на Мисирков, тоа не само што се совпаѓаше со тогашната руска политика на Балканот, за која тој мораше да води сметка, туку беше и еден од основните пунктови на националната програма на Македонското научно-литературно другарство во С. Петербург (натаму: МНЛДУ): без привременото останување во рамките на Турција, во тогашните околности, со полна културно-национална автономија, при отстранување на пропагандите и нивните институции во Македонија и обезбедување на границите преку турскиот суверенитет, навистина тешко ќе можеше да се избегне дележот на Македонија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Како и секоја генерација која доживува промени на системот и на границите на земјата во која живее, тие беа изгубена генерација.
„На пат кон Дамаск“
од Елизабета Баковска
(2006)
Сатиричниот приод кон историјатот на Киев во периодот на Граѓанската војна, во белешките за неговите (на градот) и на луѓето нарави, М. А. Булгаков го продлабочува и го збогатува со извонредно топлиот лиризам, што, мора да се признае, не е толку честа појава во еден сатиричен текст. 210 okno.mk
„МАРГИНА бр. 29-31“
(1996)
Разработувајќи ги овие идеи Кауфман и неговите соработници предложиле теорија според која организмите го менуваат интензитетот на меѓусебното заемодејство во насока на постигнување на границата меѓу редот и нередот со што ја максимираат својата просечна прилагоденост.
„МАРГИНА бр. 29-31“
(1996)
Неколку години подоцна Лангтон покажал дека еден систем може да изврши најсложени пресметки доколку се наоѓа на границата меѓу редот и нередот.
„МАРГИНА бр. 29-31“
(1996)
Тоа е едно ново раздвижување на границата на сатирата.
„МАРГИНА бр. 29-31“
(1996)
Тоа трпеливо кончење на злобната темнинка и тие, сега веќе доста приближени црнки на дивината, што се испрекрстуваа и ја изврзуваа со престегнувања шумата, како некоја пеколна морница, залазена меѓу нејзините стебла, насобирајќи се најгусто на границата од тој , маѓепсан круг околу него, а сепак оставајќи го во неговата стеснетост само него, и бездруго уште оној, што му идеше во петиците; сето тоа беше токму онаа јанѕа, со која што го јадеше увиснатиот меч на неодоливата угорница.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Годините поминати во автобус на долгите патувања и чекањето на границите ме истренирале, трпението ми е на ниво 11 од можни 10.
„И ѓаволот чита пРада“
од Рада Петрушева
(2013)
По еден час, госпоѓата со дванаесет обетки само на едното уво и прстени на сите прсти, па дури и на палецот од ногата, се претстави како цариничка на границата со Бугарија.
„И ѓаволот чита пРада“
од Рада Петрушева
(2013)
А дека сегашниве жители на Потквицата не се потомци на становниците на некогашната древна населба Градиште, освен нив самите, зборува уште и нивната психофизичка конституција; високи се, русокоси, недоверливи.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Во старите пописни книги на населението и имотот, во тевтерите на воените и даночните обврзници, па во хрисовулите на византиските императори, Потковицата се споменува како феуд или црковен посед, а во ферманите на турските султани, испраќани во врска со собирањето на даноците, со ајдутите, со побуните и казнените експедиции, како султански имот, Хас чифлиг, под името Загориче, кој, најверојатно, зашто се најдува точно на границата помеѓу Битолско и Прилепско Поле во различни времиња потпаѓал под управа де на едниот де на другиот град, но за луѓето кои живееле тука, за нивната раса, религија и бит ништо не се споменувала.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Потоа зареваа сирени од сите страни на градот. Далеку, веднаш не можеше да се определи од кој дел на границата, татнеа топови.
„Кловнови и луѓе“
од Славко Јаневски
(1956)
Оттогаш не престанаа етничките чистења, колежите, крвавото обележување на границите. Мачни времиња.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Жедта за моќ и владеење, која тешко се контролирала во големите воени походи и завојувања, ќе ги предизвика трајните делби, прекројувањата на границите и немирите на Балканот.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Но, и народите на Балканот го сочувале зачувале овој збор, со блиска, но никогаш различна конотација? рече Камилски, насочувајќи го разговорот кон ставот кој требаше да се заземе за зборот табиет.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Не би можела да беше жива да замисли ниту мојата баба Хазбије, која сега почиваше во корчанските гробишта, имајќи среќа во смртта, нејзините посмртни останки да не ги преораат како оние на нејзиниот сопруг во повоениот Подградец, неговиот син Сами, не можела да замисли дека најпосле нејзиниот внук ја отворил нејзината голема затворена врата на животот (а kapi), станал амбасадор. Вратата која баба сакаше да ја отвори, вратата на границата.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Најчесто сакавме да ја слушаме прикаската за подводниот змеј чие живеалиште беше токму на линијата на границата која многу години, под различни окупации, но и во слободата, делеше две земји, народи, идеологии, вери.
„Амбасади“
од Луан Старова
(2009)
Променетото сценарио го подразбираше и минувањето на границата, последната епизода.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Во миговите кога ја минував линијата на границата, меѓу двете држави, но кои делеа и ист народ, имав чувство дека, дефинитивно, останувам посиромашен за најголемата илузија со која Татко а, подоцна, и Мајка, живееја до нивното заминување.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Во еден период, Татко силно се задлабочи во прашањата кои му се наложуваа од постоењето на границите, посебно од тие што ги мина и што требаше да ги мине, при пишувањето на својата никогаш завршена Историја на Балканот низ падовите на империите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
XXIV Само на границата, на најклетата балканска граница, меѓу Албанија и тогашната Југославија, можеше да се измери сиот страшен немир низ кој минуваше непредвидливата историја на Балканот.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Навикнавме на границите. А на Балканот нема педа земја кај што нема некаква граница!
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Можеше убаво да ги уочи подготвените улоги, дури и кај членовите на семејството, да извлечат што повеќе од старицата од другата страна на границата.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Само во егзил може да зборуваат тие што сонуваат од двете страни на границата – пекол.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Не сакаше, сега, на минување на границата, да останува уште на старата стапица.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Се сети на младоста, кога со нас, децата, на раце и околу себе, нѐ спасуваше од италијанските, од грчките, од германските и од кои не други војски, на истиот простор на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Мајка му велеше на упорниот брат дека ние ќе си останеме без целосно семејно стебло поради проклетството на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Сега се закануваат да ни го земат, да го стават во мелницата на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Во тој домен беше и нејзината постојана идеја, митот за враќањето и за минувањето на границата која ја бевме преминале пред многу години и поради која останавме трајни емигранти на животот.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Претпоставуваше дека истата логика на затворањето на патот на јагулите ќе доведе до затворање на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Овде Мајка брзо ги накалеми во градината јорговановите насади, расцутија и цвеќињата, од семињата донесени од другата страна на границата.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Една од последиците беше оживеаната пеколна граница помеѓу Албанија и Македонија, одамна всадена во срцата на разделеното семејство од обете страни на границата, која како чудовиште се извиши од водите на Охридското Езеро и ги запираше луѓето со децении да ја минуваат.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Успевајќи да ја постигне целосната лаицизација во семејството, која хронично недостигаше во балканските кревки институции на владеењето, на верувањето, таа остануваше немоќна да го разбере постоењето на границите помеѓу луѓето.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Единствената победа е доколку се преживее во овие тешки времиња, доколку се победат господарите на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Уште велеше и дека сета човекова недовршеност, останува на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
А беше умна жена и знаеше да се варди од провокативните, политичките прашања, за кои беше мошне добро подготвена, особено пред да патува, кога не ги напушташе Татковите книги, особено неговата Историја на Балканот низ падот на империите, посебно задлабочувајќи се во „албанското прашање”, во сите негови варијанти, вклучувајќи го тука и хроничниот проблем на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Боговите на другата страна на границата не се смилуваа кутрата Ервехе да си го види жив брата си во Поградец.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Братот велеше дека тоа не е можно, зашто на стеблото се назначуваат имињата, а не и самото време, линијата на границата.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Наспроти сите притаени сопирања од страна на Татко да појде во родната земја, Мајка беше решена да се најде и на жртвеникот на враќањето, небаре сакајќи, со самото минување на границата, да ја обезличи, да нѐ ослободи од нејзиното митско присуство во нашите животи, да го наложи чинот на враќањето како нормална состојба, како и за сите други луѓе на земјата, како нејзин реванш над балканската историја.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Мајка Ервехе најсилно го чувствуваше во душата резот на границата.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Таа, за миг, нѐ опфати сите со благиот поглед, па го запре на синот партиец и му рече јасно: – Не грижи се, сине, како ќе се однесувам на границата.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Многу години подоцна, кога во родната земја, со натчовечки сили, се изгради пругата од Тирана до Поградец, односно до самата граница, се крена, од другата страна на границата, и пругата на нашето мало вовче.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Егзилот, мила, е принесување жртва на границите. – Бегајќи во туѓина ние, значи, станавме трајно жртвувани! – Првин, станавме емигранти.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Во ритамот на некои народни ора се крие ритамот на минувањата на границата, со бавни, тешки чекори, а другпат, низ полифониската песна, гласовите трагаат по излез и по хармонија во лавиринтот на границите.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
Во тие изохипси на нејзиниот егзил, во сништата на другиот брег на егзилот, во трагичното минување на границите, беше впишана историјата на мајкиниот живот, по која не престанувам да трагам.
„Ервехе“
од Луан Старова
(2006)
И дека поради сето тоа, се одбива било какво менување на границата утврдена по Балканските војни и не се отстапува од тоа, освен со сила.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
- Т-а-к-а... Си останувате од оваа страна на границата. Задоволни сте? А?
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Тоа ги израдува селаните, но за кратко време, бидејќи по неколку дена се дозна дека Англија и Италија не се согласуваат да се менува Одлуката и дека Албанија незадоволна што се одолговлечува спроведувањето на Одлуката, започнала да трупа војски на границата за да ја заземе со сила зоната.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Кога границата меѓу Албанија и Југославија се извиши како висок непробоен ѕид, моите албански сонародници доаѓале до бодликавиот тел на границата од каде фрлале пари цврсто верувајќи дека некој ќе ги однесе до манастирот.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Стигнуваа абери и од другата страна на границата, од Албанија дека и таму се извишуваат нови насипи и хидроцентрали, како што некогаш му навестуваше Гури Порадеци на Татко.
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Колку малку се изменило во историјата на семејството од двете страни на границата!
„Патот на јагулите“
од Луан Старова
(2000)
Македонија е школски пример за фантастика
- за премин од едно на друго рамниште
на раскажување;
- за премин од реалниот во измислениот свет
- за губење на границите.
„Ерато“
од Катица Ќулавкова
(2008)
Аеродромите се претворија во „машини за надзор“.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Нивната цел беше да применат малку обратен инженеринг, односно да се обидат да ја разберат структурата на границата и како таа функционира, „согледувајќи ги чудните привлечности кои ги спојуваат заедно луѓето од двете страни на границата и во исто време ги држат одвоени.“
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Овој текст ја истражува оваа контрадикторна природа на границите, истовремено поставувајќи го прашањето дали е можно (и обидувајќи се да ја демонстрира неопходноста) да се надминат овие стари дихотомии на надвор/внатре, ние/тие, добро/лошо, ред/хаос и да се најде (конструира) трет простор, простор без ограничувања.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Крајот на Студената Војна, глобализацијата на културата и интернационализацијата на економијата и политиката резултираа во отворање на границите и намалување на оние државни контроли кои го „реалистичките“ аргументи, од безбедносна перспектива, види Peter Andreas, “Redrawing the Line: Borders and Security in the Twenty-first Century”, International Security, Vol. 28, No. 2 (Fall 2003): 78–111. 48
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Улогата на границата е двојна – таа е истовремено и конструктивна (за создавање на идентитетот) и репресивна (полициска контрола).
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Истражувањето нѐ потсетува дека сеприсутната реторика на ’глобализацијата’ и нејзиното навидум непостоење на граници често служи да се затскрие постоењето, како и политичкото значење, на границите во современите геополитички конфигурации.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Како што наведуваат повеќе критичари, глобализацијата50 не резултираше со детериторијализација (како што би се очекувало), ами сосема спротивно, со повторна територијализација на економскиот простор.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
„Зоран Попоски потекнува од дел на Европа кадешто идејата и политичката реалност на границите во изминатите децении се стекна со ново и честопати проблематично значење.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Сведоци сме на прогресивна ерозија на границите проследена со создавање на нови.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Тајкуните и могулите на меѓународниот капитал можат да летаат низ целиот свет во своите приватни авиони, но најголем дел од светското население е сѐ уште ограничено на „тиранијата на локалното“. 65 Saskia Sassen,“Immigration Policy in a Global Economy,“ SAIS Review 17.2 (1997): 13. 50 5.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Во 2000 година, уметничката група Laboratorios Cinemаátik го пренесе фестивалот во Тихуана, на границата помеѓу САД и Мексико.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Суспендирање на границата: уметнички интервенции
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Тоа е добра појдовна точка за истражување која им дава живот на теоретските дебати.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
5.1. Бордерхак (Borderhack) Што да правите кога сте од погрешната страна на границата?
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Прашањето на границите е тесно поврзано со прашањата на државата, етницитетот, транс националноста, граничните симболи, ритуалите (преодни обреди) и идентитетот.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Ова е тоа на коешто укажува Имануел Валерштајн кога вели дека дефиницијата на културата е прашање на дефинирање на границите.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Видеата, перформансите и дигиталните графики на Попоски ги истражуваат прашањата на идентитетот, територијата и јавниот простор.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
Преку процесот познат како „обезграничување“, функциите на границите сѐ повеќе навлегуваат длабоко во територијата, сѐ подалеку од границите на територијата.
„Простори на моќта“
од Зоран Попоски
(2009)
ГАВРИЛ: Мартинки и Снајдери. Добра пушка за една лира по селата на граница. Десет фишеци, шеесет пари.
„Одбрани драми“
од Горан Стефановски
(2008)
Од своја страна Влавијанос сметал дека "демократската атмосфера нема автоматски да ги реши проблемите", но сметал дека таа атмосфера би создала подобри методи за нивно решавање.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“
од Тодор Чепреганов
(2012)
Сметал дека левите сили ќе создадат атмосфера во која дискусиите по прашањето на границите ќе бидат можни.
„Македонија низ нишанот на САД и Британија“
од Тодор Чепреганов
(2012)
Немаше време дури да се помисли за враќање за да се одбегне драмата која започнуваше да се одигрува при минувањето на границата.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Да се биде или не! - се поставуваше прашањето на границата балкански – ѕид!
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во неа Татко како алхемичар на идеите на животот можеше успешно да ги претскажува настаните на Балканот и пошироко, да ја насетуваше блиската војна, да го одредува времето за преселбата, минувањето на границата.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Во своето кажување не престануваше да го внесува моето семејство од двете страни на границата, за мене познати и непознати, исчезнати и останати во живот.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
Ги минав чекорот, два до линијата на границата.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
За душата уште се зборуваше во нашето бегалско семејство, а тоа често се случуваше, кога денот ќе осамнеше со абер од другата страна на границата, кој најчесто, ако не и секогаш, во тоа клето време на сталинизмот значеше исчезнување на близок.
„Атеистички музеј“
од Луан Старова
(1997)
ЗАКЛУЧОК Во миговите кога општествените граници се мошне реални и кога различните расистички демагози се загрижени да не ги пречекорат разни неповикани раселени и економски затирани индивидуи, се чини популарната култура со своето имагинарно пречекорување на границите како некаква лажна компензација, утеха.
„МАРГИНА бр. 32-33“
(1996)
Можеби можеме тоа да го замериме. Но, мораме да си бидеме на чисто дека популарната култура не убива и не спасува.
„МАРГИНА бр. 32-33“
(1996)
Самиот секако не би можел да ⥊ припишам толку големи и толку одлучувачки потенцијали.
„МАРГИНА бр. 32-33“
(1996)