ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Откако еднаш одамна, во 1802 година, тој, Ѓурчин Кокалески, познат мијачки сточар и трговец, почитуван дури и на дворот на Махмуд II во Константинопол, ја закупил заветрината од Акиноските, неговите потомци не престанаа да доаѓаат тука на зимување.

Има три мали пенџериња (едното гледа на југ, на дворот и гумното, другото, западното, преку сокакот на авлијата и во портата Јаузоска, и третото гледа на север на сретселото: четвртиот, источниот ѕид е внатрешен и ја одделува одајата од другите простории во куќата која е сета на едно рамниште - приземна) и сите три се зарешетчени со железни прачки дебели колку прст.

Се знаеше, а тоа можеше и да се види, кога доаѓаа или си одеа, дека многумина од нивните млади мажи учат или попуваат некаде во Битола, во Солун или во Света Гора, дека кога требаше да му се исплатат давачките на дворот, сами тие му ги носеа, дури во Константинопол.

Ова недвојбено укажување на него како на извршител на злосторот, па Мусли бег, загрижен од одмазда на дворот врз сиот негов сој, се опинаше да го наговори Арслан бега да се откаже од потерата по Владимира Акиноски и да моли, и да измоли заедно, со помош на беглербегот битолски, нивни роднина, што побрзо да му биде даден ветениот имот во Битолско.

Но за потребите на дворот и високите достоинственици ќе се увезува оригиналниот кинески порцелан, којшто денес може да се види изложен во просториите на некогашната царска кујна на дворецот Топкапи сарај во Цариград.

Камилски го пронајде податокот, кој со нетрпение чекаше да му го пренесе на Татко, дека според бројот на кинеските експонати (10700), Топкапи Сарај се наоѓа на трето место во светот (по пекиншкиот и дрезденскиот музеј).

Утрото, дваесет и шестиот ден од месеца цутара, втората година по Големата војна, миропомазаната жена на Пане Липовдолски (одамна упокоен) осудесет и едно годишната Лена, шевелеше низ куќи, се вѕираше час во ноќвите, час во амбарите, во потонот, во малата и големата одаја, во гредите над чардакот, по ќошињата на дворот.

Штом ќе здогледаа гулаб и младо и старо од сите маала во градот помислуваа на русата глава и сините очи на Мише, штом ќе запролетеше сите помислуваа на дворот негов на разгугутените гулаби и белиот гулабарник.

„Чистотата на дворот, редот во него, кошниците со пчели, роморот на манастирската чешма, чинам, ме погалија, ме сталожија“ (Сестра Ангелина).

Паричката спокојно, без да ја погледне, Кијмет ја клаваше во џебот на ветвата дреа, слична на долама, висната до под глезните, сетне со умилна благодарност во очите ќе се лизнеше покрај Безистенот, покрај фурната на Боро Калешката, па прудолу покрај берберницата на Ставре и Цветково меанче, низ Еврејското маало за да исчезне во сенките на дворот на црквата Св.Богородица.

Но тогаш дојдоа мравки црни петна врз бела руба тревата да ја влечат во дупките и птиците во јата се нафрлија на дворот.

Можеби Симон се склонил зад вратата на оставата, откако ме посматрал од тремот, додека јас стоев во светлиот круг на дворот.

Правена е по план, донесен од Германија, каде што тако му работеше како слаткар: куќата е со висок стрмен покрив кој не држи снег, и на кој, на сите четири страни, има тавански прозорчиња што го осветлуваат просторот под покривот; на сите четири ѕида од куќата: и на долниот и нагорниот кат, има мали дрвени балкончиња и тесни врати кои излегуваат на нив; над нив има гипсени украси: развлечени триаголници што се испакнуваат од фасадата; по рабовите на куќата, исто така, се спуштаат гипсени бордури; куќата е обградена со зеленило што ја прави уште поубава; пред куќата нема градина како пред многу други куќи, туку е посеана ниска трева која како зелено кадифе го покрива сиот простор; низ тревата постојано се разлева една браздичка со вода и ѝ дава свежина и силно, блескаво, зеленило; пред куќата, под лозницата што е разгранета на дрвени потпирачи, се белее гроб направен од мермер; околу него цвеќиња и масичка и столчиња направени од преполовени костенови стеблаци; оградата на дворот е од мазни дабови плотици со куси врвови исшилени како запци од шара.

45. ГЛАДНА МЕЧКА НЕ ИГРА ОРО - туку по селото го дебне пленот: не отворај ги дверите на дворот и на сокак не излегувај, жено...

Го заклучи дуќанот, доби благослов од мајка му, ја облече униформата, ја натна војничката шајкача на глава и замина на границата кон Унгарија.  На 6 април германските бомбардери го надлетаа Белград и почнаа да ги бомбардираат најзначајните згради.

Во палатата во персискиот град Суза, Хаман, министерот на дворот сака да организира погром над Евреите.

Наместо со мирисот на цутовите, воздухот беше презаситен со атмосферата на протести, немири и општ неспокој што го означија крајот на март и конечно со веста за државниот удар извршен против прогерманската политика на Дворот.

И Свети Илија убаво си ја завршил работата вечерва! се огласува Мајка Перса додека сите три убаво променети излегуваат преку вратничето на дворот.

Бабата Перса и Мурџо ја допратуваа до влезот на дворот и таа веднаш ги забораваше, ама тие не се враќаа додека не се прелееја учениците од дворот во училниците.

Така и Ангеле стана јаничарски ага на дворот од Мехмеда и не еднаш си разговараа со својот господар. – Паметиш ли нешто Арслане, од твојот вилает?

На дворот, т.е. околу султанот и околу него насобра едночудо јаничари Срби, меѓу кои се наоѓаше и Мариовецот Ангеле – Арслан Сирме.

Имаше и големи црвени печурки на кои децата седеа наместо на столчиња, а во средината на дворот се синееше мало езерце од кое децата црпеа вода и ја пиеја.

Дури сум склон и да тврдам дека во темнината на дворот, кога го виде Благоја и жив и здрав, лицето на тетка Бота толку силно засветли што секој од нас можеше убаво да ја здогледа радоста што ги грееше лицата и на другите присутни.

Не гледајќи во никого, го заобиколи Арса и појде кон ширум отворените порти на дворот.

Виде: некои куќи ги нема, некои се изградиле или поправиле; виде нови огради на дворовите, нов мост на реката; гумењата сред село си останале онакви какви што ги паметува пред да го напушти селово, каде што се вршеше жито, каде на празници се играше оро; душата му затрепери, се возбуди.