ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Но сите братски и другарски, ме тешеа. - Немој, Јоле, не биди таков! Што ти е гајле - таа е од дедо ти...

Антички Македонец е личност која гледа српска Фарма, слуша Шако Полумента, гледа бугарска Планета, излага у Б2, а навечер ужива у турските серии, пцуе по грчките педери, а редовно иде на одмор на краци и се облака у циганска Шутка со наследената комунистичката пензија од дедо му кој наводно гинел у Ноб.

„Бојан, чувај си го огнот, ама гледај и да не ја запалиш колибата“ - се сети на зборовите од деда си.

И така, околу пладне, по најголемата жештина, кога по ливадите и полјанките го славеа долгиот летен ден илјадници невидливи штурци, скакулци, бубалки и кога прегреаниот воздух трепереше од нивната врева, по косата патека што се протегаше преку ливадите кон угорницата, бавно се движеше мала колона, предводена од дедо Димо.

„И кучињата не заборавај ги“ - ѕвонеа во неговите уши упатствата од дедо му што му ги даваше синоќа, а и утрово кога се испраќаа.

Кај Стојкоските колиби, каде што наминаа да го предадат поздравот од дедо Димо на Дедо Стојко, дедо Димов врсник, ги чекаше изненадување.

Столетието што го делеше од дедо му имењак, ја загуби својата перспектива и неговото сопствено време и неговото „јас“ се склопија со времето и своето „јас“ на неговиот предок, така тој сега стана опседнат од верувањето дека тој лично, а не прадедо му, го изградил мостот на Луда Река, и дека во потпорите на тој мост, што е прикажан во многу приказни, тој ја жртвувал својата невеста.

Земанек живееше во една распадната куќарка во предградието, останата од дедо му по мајка; живееше сам таму, без мајка му и сестра му.

Тоа не се баш истите песни и приказни што ги слушаше од дедо му – детското љубопитство денес го храни моќниот сезнајко телевизијата, и внукот, и покрај побелените влакна во косата, е понекогаш едноставно човечки немоќен.

„Тој не се плаши ни од дедо ти, ни од неговата сенка, ни од тебе. Јас сепак знам, сум слушал.“

Станав, земјата беше студена.

Знаете, Грците се многу итар народ! Ама сето тоа се должи на благословот од деда владиката.

Сите наши глави, ко зрна од грозд на една дршка. сите ние црпиме од дедовите и прадедовите жили... со омраза кон тој што сака да ни ги пресече корените, закоренети од дедо прадедо, од памти век!!!!

Тогаш, кога ги протераа од Потковицата и од сиот овој дел на Македонија фашистите и кога стапија на власт комунистите, младежта, подгрејувана од нив, од комунистите, ја зафати едно неверување во бога, во црква, во самовили и во сѐ во што, научени од дедо и предедо, нивните татковци веруваа.

Луѓето наследиле од дедовците навики и знаење; напролет го садат компирот на онаа педа земја што ја имаат, се веднат со копачките во лозјата зад ридот, го следат со очи снежното окопнување во дабовиот честак; налето се виткаат над компирот да го прикријат со тврдите грутки, ги колнат ненаситните кртови, чекаат дожд; наесен го слават гроздоберот и вардат - што помалку леб ќе се изеде, сѐ повеќе зрна ќе се засеат ораниците.

Луѓето наследиле од дедовците навики и знаења; напролет го садат компирот на онаа педа земја што ја имаат, се веднат со копачките во лозјата зад ридот, го следат со очи снежното окопнување во дабовиот честак; налето се виткаат над компирот да го приткријат со тврдите грутки, ги колнат ненаситните кртови, чекаат дожд, наесен го слават гроздоберот и вардат - што помалку леб ќе се изеде, со повеќе зрна ќе се засеат ораниците.

Наоѓајќи се очи в очи со смртта, му навираат зборовите од дедо му Аврам: „Животот е ткаење килим” врвиш со сновалката низ него, редиш јаток по јаток, конец по конец, јазол по јазол, шарка по шарка и не му го гледаш лицето зашто го ткаеш од опачина...

Се потсетува на зборовите од дедо му Аврам: „Животот е како билкана: никнеш, растеш, созреваш, свенуваш.

„Од дедо ми. Имаше обичај да ми ја кажува кога бев мала. во секој случај, исчезна.

По свршувањето на неговиот реферат, зеде збор младото „попче" и откако им ги пренесе пораките и благословот од дедото владика, почна да дава совети и предлози, што треба да направат селаните за нивното добро и просветување.

Доста слуша натажена, дури се поразлигави малку. Се исекна неколку пати во шамивчето, што му направи голем впечаток на дедот Петка, ги забриша солзите и откако си ја кладе раката пред устата, потпрена на лактот и колената, отвори да зборува не полошо од дедовците: — Море, дејди вујко, дејди родителу.

Кога се врати од Цариград, појде на гробот од дедо, крај Езерото.

– „Оти луѓе сме, затоа луѓе сме, му рекле, а за штркови што се правиме, си имаме од деда прадеда клетва да се правиме, чунки тука ние, Силјане, не е чаре да родиме челад според една клетва што ни е оставена од деда прадеда како што ти кажав уште од понапре“.

Ем, тако ми Бога, чедо, тебе може да ти се чини лага, ама мене за вистина, чунки ми е приказано од деда прадеда; чунки во стар век, синко, не лажеа нашите стари како сега што лажат младите.

– „Ами не е чаре, стрико, да ми кажеш каква била клетвата од дедови ви за да не раѓате челад?“ му рекол Силјан.

II Ти идеме со векови од дедовци од предеди пред твојот лик сонцето што го впил и славејот и бранот и навевот на снеговите.

АРСО: Ќе спечалам, ќе ја соберам вересијата и ќе ти ги вратам парите, а лозјето остави ми го, ти се молам, чорбаџи Теодосе, ми е спомен од татко и од дедо.

ТЕОДОС: Е, е, Арсене, за машки работи машки зборувај, не детински. Уште малку ќе се расплачеш.

Презимето го добив од деда си, кој едноставно се грижеше за мене и кој често нагалено ме викаше: „Дедино“.

„А зошто ја направи тука?“ „Затоа што тука ми е мое место, останато од дедо, прадедо”.

Пливај и ако ја сретнеш рибата што знае високо да скока поздрави ја од дедо Гога.

Беше многу добар, душа од дедо. Татко на татко ми.

А за дедо ми Баџак, од страната на мајка ми, иако тврдам дека се сеќавам на него, никој не ми верува.