ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кога врчвата ќе се преполнеше, сама ќе се навалеше, па ќе се клапнеше, чукнувајќи по работ на каменот на малиот базен под неа, ќе се превртуваше удолу, за да се испразни од водата, според законот на физиката, па бидејќи беше празна повторно ќе се исправеше под чепот на бурето, за да се поднамести за повторното полење...и сѐ така во круг...

Преспредметно суштество ја гази бездушната земја а долу под неа јадот плаче, само јас не можам да плачам...

Светлината не е константна туку трепка како што трепка огнот под неа, но подобро некаква светлина одошто неикаква па да се ризикува да се вклучи градската струја и целот град да се запали носејќи ги животите на сите. Но не е проблемот во тоа.

Спроти џамлакот стоеше платното што го сликаше на ногалки од школска табла, а под неа кантички со бои, шперплоча како располовена крушковидна тиква за мешање на боите, шише терпентин и ќупче четки во различни големини и уште едно ќупче шпахли, исто во различни големини.

7. Минувајќи еднаш (којзнае зошто, веројатно за ништо) по старите улички, Грдан се сети како чекорот му подзапира крај една ограда што му се стори позната: висока телена мрежа, уште повисока жива ограда, наместа не само оштрбена туку и поткопана, како под неа да се провирале зајаци, зад неа голем двор, изгазен и гол, со ретки стари дрвја и сосема во дното долго трошно здание, со препознатливата нечисто жолта фасада на државна установа.

А на секоја страница сѐ нова слика а и друго е напишано под неа.

Сега од десно па на лево продолжив со стружењето и под кафеавиот слој се појави дел од бледо - црвена линија и под неа точка. Личи на извичник.

Господи, таква треска веќе никој никогаш на светов не ќе има: меѓу гробовите се движат еден преку друг зелени коњоштипи, лепливи богомолки и гасеници: гризат камен, голтаат песок и иловица: нивната алчност ја истанчува земјата - под неа се отвораат зелени бездни од кои по ништо се качуваат стоногалки, жегавици и пајаци: гнасните бубачки ќе војуваат меѓу себе.

Сонував зелено: гробишта со зелени крстови, на тие крстови зелени врани се кикотат со човечки глас.

Во корубата беше направена една стрелка на патоказ, а под неа со несмасни букви во поцрвенетото дрво, стоеше: „ПАТ ЗА ИДРИЗОВО“.

Под него најде еден слој црвена земја, што беше сосема сува и се раздробуваше во црвеникава прашина, а под неа се откопа сламата, од која тој внимателно ги одпретуваше компирите.

Во дното под неа стоеше наместен дебел трупец, се чинеше како челичните запци само што не се имаа вкопано во црвеникавата, искружена од годовите, целина на буковината.

Всушност тоа секогаш беше само едно од тие дрвја, кое ќе стореше само едно движење, едно такво движење како кога се сонува тежок долг и морничав сон, и секогаш тоа беше само една ветка, што се исправаше нагоре како празна дланка во несвесно замавнување што оттурнува нешто од пред своето лице, додека под неа се ронеше истресениот окит.

Кога започнува да копа под неа и главата му се наклонува и притисокот во градите студено се разнесува во неговата внатрешност.

Се спружи во ладнината и во сеќавањето остана само белината на плочите, издолжениот врат на камилата и кротката влага во нејасните очи, палмата, трома и висока, а под неа камената зграда, исушена од врелиот здив на тропикот.

Арсо се вотнува под неа и длетото заронува во мекото земјено тело.

Сопругата медуза има да се наужива затоа што ќе може да го гази по грбот цел месец како гејша, а тој под неа да завива, ’ко во сексуален занос.

И онаа млада пареа што ја издишува Левтерија, се врзува за воздухот и за земјата под неа.

Кожата му е бела, му се изѕира, ко излитена кошула. Нема капка крв под неа.

Се мешколи така Левтерија, се мешколи и земјата под неа. Како човек на разбудување.

Ги држи таа за оглавот, а земјата, мислиш се помрднува под неа.

И штотуку сфаќам дека зад грб можам да ѝ помогнам побрзо да го мине патот до уличната врата , до земјата и малку под неа, ја снемува.

Тоа е проблем на постојано и истовремено вообличување на свеста и на управувачката група и на големата извршна група веднаш под неа.

ГОЛЕМИОТ БРАТ ТЕ ПОСМАТРА, пишуваше под неа.

Имаше впечаток дека во оваа просторија изнуркал од некој сосем поинаков свет, од некој подводен свет длабоко под неа.

Пред, зад, над и под неа имаше други групи работници кои работеа незамисливо мноштво различни задачи.

Под неа десно, каде што завршува засекот, сум го одбележал школото, еве, тоа било школото, со две училници, жолто обоено и со големи прозорци, сега црни правоаголни дупки.

Милата таа, небаре дрво вкочането, со раце - гранки виснати... зад неа забелот, а длабоко под неа коријата, на места со пламнати лисја - уште неотфрлени.

Некогаш играјќи децата ќе ја откопаат нашата плоча Под неа ние, подолу тие, утре вие Сите отруени од исти сништа - В земи да си ги видиме, барем, нашите краишта.

Сонцето како течно злато се разлеваше по водата, блескаше, ги опсенуваше очите; Висар тешко се приспособуваше кон таа силна светлина; од шумот на веслата дивите патки пркнуваа пред нив и се преселуваа понастрана барајќи мир и спокојство; Висар му го вртеше грбот на сонцето и ѕиркаше во водата која ги менуваше боите спрема длабочината на езерото и гледаше во јадиците и канџите што ги спушташе Трајан; кога ќе се занишаше конецот, Трајан го креваше нагоре, го собираше и му даваше знак на Висар дека е фатена риба; Висар трепереше од радост и ѕиркаше во водата да ја види рибата; кога рибата, влечена нагоре, ќе дојдеше во погорните води, ќе почнеше да разлетува и да шета дè ваму дè таму, правејќи секавични движења и обидувајќи се да го скине конецот; но колку што конецот се собираше и ја доближуваше до чунот, таа сè понемоќна стануваше, ги скротуваше своите напнувања, чувствувајќи болка од јадиците и канџите во устата; тогаш Трајан отсечно ја тргнуваше нагоре, а Висар го потклаваше оршето под неа и ја внесуваа во чамецот; потоа го проверуваа другиот конец и почнуваа да го тргаат и собираат; рибите скокаа во чамецот, пласкаа со опашките, подзинуваа по воздух, а потоа се отпуштаа и се смируваа.

кога ќе испуштаат душа - кожата им продолжува и понатаму да им поигрува, да се тресе, како под неа да јураат ситни бубачиња со голема брзина; другите ајвани, пак, коњите, магарињата, маските, ждребињата: пред да паднат, да се стропачат на земјата, се тетерават à наваму à натаму како пијани, како бунило или треска да ги зафатило: одат па се повраќаат, тргнуваат кон една страна, кон друга, се завртуваат во круг, и како пред нив да се отвора голема бездна, ги опнуваат нозете во земјата, се потргнуваат газум-газум и паѓаат; кога ќе треснат на земјата, продолжуваат со главата да мавтаат на сите страни како да сакаат да скинат некој невидлив оглав со кој се врзани, и удираат со предните нозе, гребат по земјата и, чиниш, си копаат гроб или кинат нешто што ги сопина; испуштаат душа со подзината уста, со искривена муцка, со пуштен јазик, со очи смигнати или отворени и рогливо извртени; над нив се собираат сите птици, сите кучиња од селото; дрпаат и завиваат; луѓето ги слушаат, се ежават и ги колнат: главата да си ја изедете!

Но наеднаш сонот му се зби. Му се затресе куќата како земјотрес да му ја сниша, како вулкан да избувна под неа или како да го накрена некој езерото на една страна и сета вода му се истури на куќата со силен тресок.

Најмногу ми се бендиса една црвена роза и под неа текстот: -Не барај од животот со многу рози да ти ја постеле патеката; ќе остане многу трње откако розите ќе овенат...

Глас на епските ѕвона што се слуша ноќе, во зол час: високо – орлица, под неа – орница, на ортома меѓу нив – Ти!

(Го гледа своето палто) Под ова има друго. (Го соблекува) А под ова? (Ја соблекува кошулата) А под неа?

(Останува гол до појас. Ја фаќа кожата.) Под неа? Што има?

- Станувајте! Поаѓаме! Долг, тесен, дрвен мост и по него врви живата редица. Под неа тече Бистрица.

Окопнеа снеговите, земјата почна да превира од бабрењето на семињата под неа.

Шишман, малку вознемирен, ја имаше кренато десната пола од шајканото палто и нешто меркаше под неа.

Спузата долго тлее под неа, понекогаш со години! Да, мајко Персо, така е!

Иако за него се грижеше Митра, баба му, откако се преселија во една од долгите бараки, инаку штали порано, Дончо уште првите денови заталка низ Острово, откри дека ако се оди на онаа страна каде што изгрева сонцето се стигнува до една огромна огромна вода што изгледа како сиво платно на кое не му се гледа ни почеток ни крај ама некој од кај сонцето како да го влечи влечи и се потсетува дека од Митра е предупреден да не се приближува до каналот оти и во плитка вода човек можел да се удави, башка што змија може да ти се замота околу нозете или крастава зелена жаба да ти скокне в уста, ама за оваа огромна вода никој ништо не му рекол и по долгото клечење крај неа заклучи дека ова не треба никому да го кажува, да си ја чува како тајна само негова и тргна по патчето крај неа совладувајќи некои грмушки, некои корења, надолу надолу дури до онде каде што таа голема вода се сретнуваше со една малечка рекичка покриена со врби и кој ти знае уште со какви дрвја, водата од малата рекичка бистра па се гледаше сѐ под неа и сакајќи да помине преку неа за да го следи брегот на големата вода откри дека почна да му се качува до кај колената и се сети на предупредувањето од Митра дека можеби ова е каналот и дека во плитка вода човек може лесно да се удави па се подврати, е, кога веќе го нема човекот што го трга сивото платно, поарно е да го фати ова патче што оди нагоре покрај малата рекичка следен од крекање на жаби и чрчорења на секакви птици горе во дрвјата.

Под неа јато ситни рипчиња се накрева и ја штипка по вратот.