ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Ако исправата се наоѓа кај државен орган или орган на државната управа или кај правно или физичко лице кое врши јавни овластувања, а самата странка не може да издејствува исправата да се предаде или покаже – судот, по предлог на странката, ќе ја прибави оваа исправа (чл. 217, ст. 1 и 3 од ЗПП).

Тогаш тој се обраќа до Трудовата инспекција, иако имаше одредени сознанија за корупција кај овој државен орган – а исходот „логично“ беше негативен!?

Ова делуваше инспиративно за Величковски за тој, во април 2010, да поднесе тужба т.е. да иницира посебна парнична постапка за неисплатените плати.

5.  Странката е должна самата да ја поднесе исправата на која се повикува за доказ на своите наводи.

Избран или именуван функционер, како и друго службено лице или одговорно лице во јавно претпријатие, јавна установа или друго правно лице што располага со државен капитал не може, во вршењето на својата функција, односно служба, да воспостави деловни односи со правно лице што го основал тој или член на неговото семејство, или во кое одговорното лице е член на неговото семејство, а доколку деловните односи се воспоставени од порано, е должно да се изземе од какво и да било одлучување и за тоа да ја извести Државната комисија (чл. 22, ст.1 од ЗСК).

Комисијата за заштита на конкуренцијата е самостоен државен орган со својство на правно лице [со седиште во Скопје].

Единствено се различни работите и задачите што е неопходно да се извршуваат за време на штрајкот, а кои се наведени во чл. 107 од ЗП. Ibid., стр. 79.

Обидот за ова кривично дело е казнив (чл. 247, КЗ).

МВР, каде што и моментно работи Б. Н., е доста голем и гломазен државен орган во кој, на државно ниво, се вработени околу 12.000 лица и којшто подлежи под посебни регулативи, а особено во областа на уживањето и остварувањето на работничките права.

Покрај овој надлежен државен орган, за овие настани, беа информирани и Народниот правобранител на РМ (Омбудсман), како и тогашната Агенцијата за државни службеници (сега Агенција за администрација).

Обраќањето за остварување на своите загарантирани права таа го реализира после две години откако истите ѝ се прекршени, поточно кон средината на 2003.

На пример, кога кај Авдиќ се влошува здравствената состојба со појава на „Discus hernia“ (болест во долниот дел на телото, попозната како крстоболка), нему – свесно, злонамерно и 104 тенденциозно – му е доделено ново понижувачко работно место за товарење и растоварање, сè со цел врз него да се изврши психичка и физичка тортура.

Гонењето се презема по приватна тужба (чл. 252, КЗ: „Злоупотреба на довербата“). 4.  Јавното обвинителство е единствен и самостоен државен орган кој ги гони сторителите на кривични дела и на други со за- кон утврдени казниви дела и врши и други работи утврдени со закон (чл. 2, ЗЈО).

Тој не се обрати до Трудовата инспекција затоа што тоа е државен орган во состав на МТСП, а исто така и АД „Охис“ е во државна сопственост – така што Величковски вели дека и доколку евентуално би се обратил, тоа би била ситуација во која „кадија те тужи, кадија те суди“.

Во образложението на овој вид пресуда ќе се изнесат само причините што го оправдуваат донесу- вањето на ваквата пресуда (чл. 327, ст. 5 од ЗПП).

Ниту таа, ниту колегите кои се решиле на ваков чекор – по судски пат да си ги остварат своите права – не се обратија до Трудовата инспекција, бидејќи немаа верба дека овој државен орган нешто би помогнал во конкретниот случај.

Концентрација настанува со промена на контролата на долгорочна основа, а како резултат на: 1) спојување на две или повеќе претходно независни претпријатија или делови од претпријатија; или 2) стекнување на директна или индиректна контрола на целото или делови од едно или повеќе други претпријатија од: – едно или повеќе лица кои веќе контролираат најмалку едно претпријатие или – едно или повеќе претпријатија, преку купување на ХОВ или имот, со договор или на друг начин пропишан со закон (чл. 12, ст.1 од ЗЗК).

Поучен од нив тој, веднаш, поточно ден-два по приемот на актот на Министерот, прати приговор до МО [бр. 03-820/1], а испрати и поднесок т.е. Барање до Државниот инспекторат за труд [бр. 07-5039/3] за да ја извести за новонастанатите случувања во Министерството и да побара вонреден инспекциски надзор.

Благодарение на нејзините контакти со централниот синдикат таа добива поддршка и правна помош во остварувањето на нејзините работнички права.

Тој што ова дело го сторил само со намера да оштети друг, ќе се казни со парична казна или со затвор до една година.

Државна служба се органите на државната и локалната власт и другите државни органи, основани согласно со Уставот и закон.

5.  Станува збор за Одлуката на Уставниот суд на РМ за укинување на чл. 12, ст.1 и чл. 13 од Законот за извршување на Буџетот за 2008 год. (Сл. весник на РМ, 47/08 од 10.IV.2008).

Доколку доверителот не ја плати цената за администрирање на предметот пред започнувањето со извршните дејствија извршителот има право да му го врати барањето за извршување во примерен рок (чл. 3, ст.6 од ИТ).

Од септември 2008, со посебно решение на Директорот на Бирото за јавна безбедност, Б. Н. е прераспределен на работно место полициски службеник кој врши полициски работи во една погранична ПС, коешто има статус на „работно место со посебни должности и овластувања“.

Интересни се два инструмента кои и стојат на располагање на на- шата држава за спогодбено разрешување на спор кој, преку аплика- ција, стигнал пред ЕСЧП: 1) Спогодба за пријателско решавање на предметот е изјава со која Владата на РМ се обврзува да му исплати на жалителот определен износ на парични средства или пак, преку домашните судови и државните органи, да преземе извршување на определени дејствија, за сметка на што жалителот се обврзува да престане со натамошни постапувања и барања пред Судот против РМ во односниот предмет, со што се постигнува конечно решавање на предметот; и 2) Еднострана декларација како изјава со која Владата ја признава сторената повреда на РМ и, ценејќи ги фактите и околностите на предметот, ја изразува спремноста да исплати одреден паричен износ – понизок од понудениот во спогодбата за пријателско решавање, со што се постигнува конечно решавање на предметот (чл. 2, ст.1, ал.2-3 од ЗЗРМПЕСЧП).

Државниот правобранител на РМ и државните правобранители ги штитат имотните права и интереси на РМ и на државните органи основани со закон пред судовите и другите органи во земјата и странство (чл. 5, ЗДП).

Наградата на извршителот за извршените дејствија, извршителот ја определува според видот на извршната исправа 295 296 Табела 1 Цена за Награда Износ на главно побарување администрирање за извршените дејствија на предмет 1 до 50 ЕУР 5 ЕУР 7,5 ЕУР 2 над 50 до 100 ЕУР 6 ЕУР 10 ЕУР 3 над 100 до 300 ЕУР 7 ЕУР 15 ЕУР и видот на побарувањето кое треба да се изврши, како и според 4 над 300 до 500 ЕУР 8 ЕУР 35 ЕУР 5 над 500 до 1.000 ЕУР 9 ЕУР 40 ЕУР 6 над 1.000 до 2000 ЕУР 25 ЕУР 9% од наплатениот износ, но не помалку од 50 ЕУР 7 над 2.000 до 3000 ЕУР 30 ЕУР 8% од наплатениот износ, но не помалку од 60 ЕУР износот на главното побарување утврдено во извршната исправа 8 над 3.000 до 4000 ЕУР 35 ЕУР 7,5% од наплатениот износ, но не помалку од 100 ЕУР 9 над 4.000 до 5000 ЕУР 40 ЕУР 7% од наплатениот износ, но не помалку од 140 ЕУР 10 над 5.000 до 7000 ЕУР 45 ЕУР 6,5% од наплатениот износ, но не помалку од 160 ЕУР 11 над 7.000 до 9000 ЕУР 50 ЕУР 6% од наплатениот износ, но не помалку од 210 ЕУР кај паричните побарувања, односно вредноста на предметот на 12 над 9.000 до 11000 ЕУР 55 ЕУР 5,5% од наплатениот износ, но не помалку од 240 ЕУР 13 над 11.000 до 15 00 ЕУР 60 ЕУР 5 % од наплатениот износ, но не помалку од 280 ЕУР 14 над 15.000 до 25000 ЕУР 80 ЕУР 4% од наплатениот износ, но не помалку од 380 ЕУР 15 над 25.000 до 40000 ЕУР 95 ЕУР 3,2% од наплатениот износ, но не помалку од 480 ЕУР извршување кај непаричните побарувања утврдена во извршната 16 над 40.000 до 60000 ЕУР 115 ЕУР 2,5% од наплатениот износ, но не помалку од 640 ЕУР 17 над 60.000 до 100000 ЕУР 125 ЕУР 2% од наплатениот износ, но не помалку од 800 ЕУР 18 над 100.000 до 200 000 ЕУР 135 ЕУР 1,6% од наплатениот износ, но не помалку од 1200 ЕУР 19 над 200.000 ЕУР 150 ЕУР 1,2 % од наплатениот износ, исправа (чл. 5, ст.1 од ИТ). но не помалку од 1600 ЕУР Табела 2 Извршни дејствија Чинење / Цена 1 Копија 0,5 ЕУР 2 Изготвување на каматна листа 1 ЕУР по стапка 3 Препис на сопствен документ 0,5 ЕУР од страна 30 % од цената на литар гориво што го 4 Доаѓање до местото на извршување, но не со превоз од странките, доколку користи автомобилот - за секој изминат местото е подалеку од 5 км. од седиштето на извршителот километар Изготвување на барања за лични податоци на должникот и барања за 5 ЕУР по барање, но не повеќе од 5 податоци и информации за имотната состојба на должникот 30 ЕУР за сите барања 6 Увид во регистерска влошка и во трговски книги 15 ЕУР 7 Изготвување налог за извршување 20 ЕУР 8 Изготвување на записници 32 ЕУР 9 Изготвување на заклучоци 16 ЕУР 10 Изготвување на службена белешка за прием на писмено заради доставување 3 ЕУР 297 и дејствијата преземани заради доставување согласно закон 298 11 Извршување на дејствие на попис/забелешка наместо попис за недвижност 48 ЕУР за 1 час дејствие 12 Извршување на дејствие на попис, пленидба и продажба на подвижни 48 ЕУР за 1 час дејствие предмети 13 Извршување на дејствие на јавно наддавање 48 ЕУР за 1 час дејствие 14 Извршување на дејствија согласно член 218-232 од Законот за извршување 48 ЕУР по 1 час дејствие 15 Изготвување договор/записник за продажба со непосредна спогодба 30 ЕУР 16 Успешна лична достава на судски писмена и други писмена кои 20 ЕУР за достава до едно лице произлегуваат од вршењето на работата на извршителот до должникот Непосредно предавање на судски писмена и други писмена кои 17 произлегуваат од работата на извршителот до државни органи, јавни 6 ЕУР институции, носители на платен промет и доверител Достава на судски писмена и други писмена кои произлегуваат од работата 18 на извршителот до државни органи, јавни институции, носители на платен Реален трошок во висина на поштарина промет и доверител по пошта 19 Составување на одговор на приговор 45 ЕУР 20 Разгледување на подвижни предмети и недвижности 15 ЕУР час 21 Присуство на судско рочиште по приговор 45 ЕУР 22 Реални трошоци настанати при преземањето на извршните дејствија Во стварен износ и такси

Пресудата поради изостанок не може да се побива поради погрешно или нецелосно утврдена фактичка состојба (чл. 342, ст.2 од ЗПП). 6.  Сите побарувања што се утврдени со правосилна судска одлука или со одлука на друг надлежен орган или, пак, со порамнување пред суд или пред друг државен орган, застаруваат за 10 години – па дури и оние за кои законот инаку предвидува пократок рок на зас­ тареност (чл. 368, ст.1 од ЗОО).

Цената за администрирање извршителот ја наплатува од доверителот пред да започне со извршните дејствија.

Бирото работите од својата надлежност ги извршува преку: а) директор на Бирото [владин агент]; б) лица овластени од Владата, на предлог од владиниот агент и в) вработените во Бирото (чл. 5, ЗЗРМПЕСЧП).

Избран или именуван функционерот не смее да врши влијание за вработување или унапредување на член на 99 неговото семејство во органот во кој е избран или именуван, или во друг државен орган или ЈП, јавна установа или друго правно лице што располага со државен капитал – врз кое врши надзор органот во кој функционерот е избран или именуван (чл. 29, ЗСК).

6.  Државното правобранителство на РМ е државен орган кој презема мерки и правни средства заради правна заштита на имотните права и интереси на РМ и врши други работи утврдени со овој и друг закон (чл. 2, ЗДП).

Архивскиот број под кои е заведен предметот во Основниот суд Скопје I – Скопје, и покрај сите наши обиди и инсистирања, не успеавме да го пронајдеме. 2.  Според чл. 3 од нашиот ЗДС (2000) – којшто досега е менуван и дополнуван 18 пати (!?) – под државен службеник во смисла на овој закон се подразбира лице вработено во државната служба кое врши стручни, нормативно-правни, извршни, управни, управно-надзор- ни, плански, материјално-финансиски, сметководствени, инфор- матички и други работи од надлежност на органот во согласност со Уставот и со закон.

4.  Доставувањето на писмената на адвокати, државни органи, односно органи на државната управа, единици на локална само- управа, правни лица и на лицата на кои им се пренесени јавни овластувања, се врши по електронски пат во електронско сандаче (чл. 125-а, ЗПП).

Нејасно и неразумно е зошто за работниците кои работат во државните органи и институции, при нивна административна реорганизација, не важат одредбите од чл. 68-а, ако се знае дека ЗРО е фундаментален закон кој важи за сите работници во Република Македонија, без разлика дали работат во приватниот или државниот сектор.

Корегиран е и чл.13 при што за истиот е предвидено дека работодавачот при изборот на опремата за работа е должен да ги консултира работниците, претседателот на синдикалната организација, односно синдикалниот претставник на репрезентативен синдикат или претставникот на вработените таму каде што нема синдикат и претставникот на вработените за безбедност и здравје при работа. (чл. 11 од ЗИДЗБЗР/окт.13) Дојде до проширување на прекршочни основи (од 10 на 11) за работодавачите правни лица, па така се предвиде глоба од 5.000 до 8.000 евра доколку не постапат по решението на инспекторот за труд и во определен рок не ги отстрани утврдените неправилности и недостатоци. (чл. 30 од ЗИДЗБЗР/окт.11) Освен работодавачот - правно лице, со дополнителната интервенција кај прекршочните одредби за прв пат се нормираше и глоба за работодавачот – физичко лице и тоа во висина од 700 евра во денарска противвредност за прекршоците од I категорија, (чл. 4 од ЗИДЗБЗР/фев.13), глоба од 1.500 евра во денарска противвредност за прекршоци од II категотија (чл. 5 од ЗИДЗБЗР/фев.13) и глоба во висина од 4.000 до 5.000 евра за прекршоците од III категорија. (чл. 6 од ЗИДЗБЗР/ фев.13) Од останатите промени значајно е да се спомене и промената која ја претрпеа основните одредби, со што се дополнија органите за кои нема да важи(!) овој закон, па така одредбите од ЗБЗР, освен за вооружените сили, полицијата, во некои посебни активности на силите за заштита и спасување, нема да се применуваат и за работниците во Царинската управа. (чл. 1 од ЗДЗБЗР/окт.13) 98 ЗАКОН ЗА ИНСПЕКЦИЈАТА НА ТРУДОТ Законот за инспекцијата на трудот е донесен во 1997 година87 и со него се уредуваат организацијата и работата на Државниот инспекторат за труд, државен орган кој врши инспекциски надзор над примената на законите и другите прописи за работни односи, вработувањето и заштитата при работа и на колективните договори, договорите за работа и другите акти, со кои се уредуваат и остваруваат правата, обврските и одговорностите на работниците и работодавците во областа на работните односи, вработувањето, како и заштитата при работа. (чл. 1 од ЗИТ).

Евиденција за работните дозволи на странци Во поглед на водењето на евиденцијата, новина е додавањето на Министерството за надворешни работи во групата на државни органи со кои АВРМ собира, разменува и евидентира податоци за странските работници (чл. 9 од ЗИДЗВРС/фев.14).

13 До исклучување на државните органи и институциите на јавната служба при административна реорганизација; се продолжи рокот на застареност во кој работодавачот може да му даде отказ на работникот; се отежна постапката за синдикатот на ниво на работодавач да стекне статус на правно лице; беа намалени основите по кои може да се изрече мерка забрана за вршење на работа на работодавачот, а исто така беше намалена висината за глобите на работодавачите за т.н. „потешки“ прекршоци.

Дали во таков случај волјата на работодавачот ќе преовладее и истата би ги дерогирала закoнските норми донесени од страна на надлежните државни органи!?;22 ● поранешната обврска на работникот да го извести работодавачот за сите заканувачки опасности по животот или здравјето на другите пред нивното настанување, или по настанувањето на материјална штета, претрпe измена со тоа што сега работникот е должен веднаш да го извести својот претпоставен или друго овластено лице кај работодавачот, но сега само за веќе настаната материјална штета, што секако не е во полза на работникот, бидејќи тој согласно постоечките позитивно - правни норми од ЗРО, индиректно одговара за материјалната штета која би ја претрпеле трети лица, а за која работодавачот во иднина би можел да ги рефундира трошоците од работникот (чл. 13 од ЗИДЗРО/септ.10); г) одредени измени, повторно на штета на работникот, претрпе и чл. 35 кој ја регулира обврската на чување на деловна тајна.

Амандманот XXXIX предвидува надлежност на Уставниот суд да решава по уставна тужба поднесена од физичко или од правно лице, изјавена против поединечен акт или дејствие на државен орган, единица на локалната самоуправа или носител на јавни овластувања со кои му се повредуваат слободите и правата на човекот и граѓанинот, и тоа: еднаквоста на граѓанинот во слободите и правата независно од полот, расата, бојата на кожата, националното и социјалното потекло, политичкото и верското убедување, имотната и општествена положба, правото на живот, забраната за мачење, на нечовечко или понижувачко однесување, на казнување и на присилна работа, правото на слободата на човекот, правото на презумпција на невиност и фер судење, слободата на уверувањето, совеста, мислата и јавното изразување на мислата, слободата на говорот, јавниот настап, јавното информирање, слободното основање на институции за јавно информирање, слободата и неповредливоста на писмата и на сите други облици на комуникација, сигурноста и тајноста на личните податоци, слободата на вероисповеста, слободата на здружување, правото на собирање и изразување јавен протест, почитувањето и заштитата на приватноста на личниот и семеен живот, на достоинството и угледот, неповредливоста на домот, како и правото на слободно движење, кога се исцрпени или не се предвидени други домашни редовни правни лекови за нивна заштита.

Од ваквата дефиниција е исклучена административната реорганизација на државните органи и институциите 24 Закон за безбедност и здравје при работа (2007), Сл. весник на РМ – 92/07, 136/11, 23/13, 25/13, 137/13, 164/13 и 158/14. 30 на јавна служба, како и пренесувањето на административните функции меѓу државните органи и институции.

Еден од заклучоците на сесијата зборува дека државните органи треба да заземат позитивен став во однос на независните театри.

Во оваа земја гардата е над секој закон и секој државен орган.

Стручно, како вистински припадници на државен орган задолжен за информации на граѓаните, ги разменуваа градските озборувања.

И на ова поле, трудовата инспекција, која, патем речено, како државен орган – најчесто не работи за викендите, доста затајува; г) во однос на прекувремената работа (работа повеќе од полното работно време), покрај максималната должина на неделно ниво, беше воведено и нејзино годишно ограничување во должина од 190 часа (чл. 117, ЗРО/05).

Со ова, практично се допушти, пред сѐ од страна на државните органи, морално недопустливо, да се утврдуваат паузи при работа со странки, што е редок компаративен случај – бидејќи не е целисходно вработените во државната администрација да одат на пауза „сите заедно“, туку така што барем еден од нив ќе остане да работи на шалтер или во отворена канцеларија за прием на граѓани, а своето право на пауза ќе го оствари порано или, пак, подоцна од другите свои колеги; б) симптоматично е тоа што со новиот ЗРО (2005) се избриша експлицитната превентивна одредба, којашто предвидуваше дека работникот не може да се откаже од правото на платен дневен, неделен и годишен одмор, ниту тоа право може да му се ускрати (чл. 51, ЗРО/03 – Пречистен текст).

11.  Впрочем, кај нас има и посебен Закон за волонтерството (Сл. весник на РМ – 85/07, 161/08) којшто, во пракса, не се почитува дури ни од страна на државните органи!? 18 време не подолго од три години, со тоа што содржеше и одредба која имаше намера да ја намали опасноста од злоупотреба на засновањето ваков работен однос: „Работен однос заснован на определено време станува работен однос на неопределено време ако работникот продолжи да работи, најмалку пет работни дена, и по истекот на периодот од три години“ (чл. 2 од ЗИДЗРО/03).

Односно, ова право го имаат само оние осигуреници кои се работници во работен однос во претприја- тие и друго правно лице кое врши стопанска дејност, установа, друго правно лице кое врши дејност на јавна служба, државен орган и орган на единиците на локалната самоуправа и во домашно и странско фи- зичко и правно лице, како и лицата на служба во постојаниот состав на Армијата на Република Македонија (чл. 14).

ЗИДЗРО (1997) ја ограничи обврската за јавно огласување само кај јавна установа, јавно претпријатие и друго правно лице што врши дејност на јавна служба, државен орган или орган на општината, односно градот Скопје (чл. 3, ЗИДЗРО/97).

Покрај тоа, ЗИТ (1997) го овластува инспекторот, во постапката на инспекцискиот надзор, да бара лични исправи (лична карта, пасош и слично) од лицата затекнати на работа кај работодавецот, кои се должни бараните исправи да ги дадат на увид, а по потреба инспекторот е овластен и да побара асистенција од надлежен државен орган (чл. 11, ЗИТ/97).

Но со оглед на тоа дека вие знаевте оти животот не го раководи некоја си судбинска предодреденост, а можевте и да си претпоставите дека на таа предодреденост најмалку влијаат нашите спомени, од каде кај вас тоа решение да постапите според сугестиите на сеќавањето и притоа свесно да ја прескокнете државната волја, изразувајќи отворено сомневање кон постапките на овластените државни органи?

На 11 февруари 1945 година Македонско-американскиот народен сојуз упатил до Министерството за надворешни работи на САД и до јавноста свој "Меморандум за македонското прашање".

По анализата, извештајот на Еванс во Форин офис им бил отстапен на експертите од Јужниот оддел при Форин офис, кои биле задолжени за креирање на британската политика на Балканот.

Во почетокот на 1945 година се пројавила и македонската емиграција во САД преку настојувањето да ги анимира јавноста на САД, државните органи и пошироката меѓународна јавност за македонското прашање.

Основната причина за слободното манифестирање на македонските национални чувства во реонот на Лерин Еванс ги гледал, пред сè, во слабоста на Грчката влада и нејзината бавност да го воспостави авторитетот на државните органи во областа Лерин.