ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Со оглед на ваквите податоци, предвидениот законски цензус од 50 работници се чини превисок и во иднина би требало тој да биде преполовен, со што ќе се овозможи поголема ефективност на оваа законска одредба.

Освен во печатена верзија, оваа детална и опширна студија е достапна и онлајн на следните линкови: http://lenka. mk/wp-content/uploads/2012/10/obezbrednuvanje_na_trudot.pdf и http://www.solidarnost.mk/wp-content/ uploads/2013/01/032-obezvreduvanje-na-trudot.pdf. 10 лавиринтот на измените, најзначајните позитивни и негативни измени со задебелен текст ќе бидат истакнати на самиот почеток во анализата на соодветните закони, а дополнително читателот ќе биде упатуван на конкретните членови со кој дошло до изменување и/или дополнување на постоечките законски одредби.

Зборуваше кога мораше. Најчесто кога требаше да предупреди на некоја законска одредба од делокругот на неговата работа.

Но, четири години подоцна, колку што време беше потребно законодавецот да сфати дека погрешил, со четвртата измена на ЗРО (2005), од октомври 2009, оваа чудна и нелогична законска одредба комплетно беше избришана (чл. 27, ЗИДЗРО/окт.09); в) за прв пат се воведоа и одредби за престанокот на дејствувањето на овие асоцијации, и тоа поради следниве правни основи: (1) ако така одлучи извршното тело на синдикатот, односно здружението на работодавачите, кое со статутот е овластено да одлучува за престанок; (2) ако од одржувањето на седницата на највисокото извршно тело на асоцијацијата, без посебно важни и оправдани причини, поминало двојно повеќе време од времето со кое со статутот е определено дека таква седница мора да се одржи; (3) ако бројот на членовите на синдикатот, односно здружението се намали под бројот определен со овој закон за основање на синдикатот, односно здружението; 31 и (4) ако му е изречена забрана на дејствување на синдикатот т.е. на здружението, со одлука на редовниот суд. 32 Постапката за забрана на дејствувањето на асоцијацијата се покренува на барање на органот овластен за регистрација или, пак, надлежниот суд. 33 Изреката на правосилната пресуда за забрана на дејствувањето на синдикатот, односно здружението, се објавува во Службен весник на РМ (чл. 201-202, ЗРО/05).

На тој начин, оневозможеноста работникот да остварува одредено право се трансформира од кршењето на законските одредби во постапување согласно законот.

Уставниот суд на РМ ја укина одредбата којашто, поради техничка грешка, пропуст или, пак, правничко незнаење, се наоѓаше во оваа законска одредба.

Но, работодавачите најдоа свој специфичен начин на изигрување на оваа законска одредба – а тоа беше преку носење на т.н. нова систематизација на работните места, во којашто, намерно, го изоставаа работното место на работникот кој бил прогласен за технолошки вишок, или, пак, само го преименуваа – сѐ со цел да прикажат дека не станува збор за истото работно место. 40

Опсег на важење на законските одредби Додека со Законот од 1992 година беше предвидено тој да се применува на сите правни лица со седиште во Република Македонија (чл. 1, ЗИПДНД/92), со Законот од 1993 година се пропиша дека неговите одредби нема да се однесуваат на правните лица во приватна сопственост.

Види кај Димитар Клисаровски и Игор Петровски: Што ќе донесат измените во Законот за работни односи? – Лошите работници не ќе може да ги спаси ниту еден синдикат; неделен магазин Капитал, бр. 461 (2008). 15 потег на законодавецот беше направен откако, претходно – во 2006, Уставниот суд ја укина оваа противуставна законска одредба. 

Од ова се гледа неможноста или, пак, незнаењето на законодавецот да формулира номотехнички издржана законска одредба, која нема да се менува и по неколку пати за време од неколку години.

Процесно-правната легислатива за заштита на работничките права а) Законот за мирно решавање на работните спорови ЗМРРС (2007), 11 кој е lex specialis за проблематиката на т.н. вон- судско расправање спорови со работна тематика, ги уредува начинот и постапката на мирно решавање работни спорови; из- борот, правата и обврските на помирувачот и арбитрите, како и другите прашања кои се од значење за мирното решавање на некои „најчести“ работни спорови – што значи не се однесува на Работни односи – Компаративни согледувања за времетраењето на работ- ниот однос и работните спорови; Фондација „Fridrih Ebert“ – Канцеларија Скопје & Институт на европскиот синдикат за истражување, образование, здравје и заштита – Брисел; Скопје, 2005. 10.  Со својата шеста одлука по повод ЗРО/ 05 (У.бр. 188/2006-0-0 од 4.IV.2007) Уставниот суд на РМ ја укина одредбата којашто, поради техничка грешка, пропуст или, пак, правничко незнаење, се наоѓаше во оваа законска одредба.

Согласно горенаведените законски одредби, а врз основа на обезбедениот список, стручните служби на Центрите за вработување при АВРМ постапуваа по вкупно 9.987 барања за остварување право на материјално обезбедување во вид на паричен надоместок.

Како што кажува самата, има мошне солидни резултати од оваа проблематика и е задоволна од својата работа.

Лично има воспоставено и коректна соработка со некои трудови инспектори за нивно ангажирање на терен во заштитата на работничките права и спроведување на законските одредби. ***

За да се стекне со статусот „невработено лице“ во смисла на овој Закон, на коешто би му следувало месечен паричен надоместок во висина од 34% од просечно исплатената месечна нето- плата по работник во Републиката за претходната година (чл. 4, ЗСт), субјектот треба да ги исполнува следниве услови, и тоа кумулативно т.е. сите заедно: 1) да му престанал работниот однос во претпријатие со доминантна сопственост на државата; 2) престанокот на работниот однос да бил по основ на стечај, ликвидација или технолошки вишок; 3) на денот на престанокот на работниот однос имало најмалку 25 години (н.з. работен) стаж на осигурување; 4) работниот однос да му престанал заклучно со 31 декември 2004 год.; 5) да остварил право на паричен надоместок по 7 април 2000; 6) по остварувањето на правото на паричен надоместок да не бил вработен на неопределено време, односно не му престанал работниот однос по негова волја и вина (овие наведени шест услови се регулирани во чл. 2, ЗСт); 7) да не примил испратнина поголема од 12 месечни плати во висина над просечната исплатена месечна нето- плата во РМ во дадениот период (чл. 3, ЗСт); 8) да поднесе барање до Агенцијата за вработување на РМ каде што е евидентирано; и 9) барањето да го поднесе во рок од 30 дена од денот на влегувањето во сила на овој закон (последниве два услова се регулирани во чл. 6, ЗСт).

Савески во Обезвреднување на трудот...; „Ленка“; Скопје, 2010; стр. 141. 9.  Види и Stefan Clauwaert, Isabelle Schömann, Wiebke Düvel и Grigor Gradev: 25 – Конечно, петти и последен, ултимативен, инструмент е тужбата за покренување на посебна граѓанска судска [парнична] постапка, со која се иницираат посебните „спорови од работен однос“ (чл. 181, ЗРО/05). 10 2.

Работодавачот, за вршење на работите од областа на безбедноста при работа, мора да назначи едно или повеќе стручни лица и мора, на секој вработен, да му обезбеди соодветни [теоретски и практични] обуки (чл. 18, ст.1 и чл. 31, ст.1 од ЗБЗР).

3.  До крајот на 2007 постоеше законска одредба која точно дефинираше што е повреда при работа.

За да нема забуни, при обработката на институтот, беа цитирани најновите, актуелно-важечките, а не поранешните, законски одредби кои во меѓувреме се променети.