ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Нивната безгрижност се косеше со строгиот закон кој ѝ се додворуваше на Европската Унија толерирајќи ги само оригиналите, кои чинеа четвртина од просечната плата на македонскиот работник.

Ваквата ситуација дополнително е влошена со големата 2 „Македонските работници стануват робови, странските инвеститори даваат сѐ пониски плати“, достапно онлајн на http://think.mk/pregled/makedonskite-rabotnici-stanuvaat-robovi-stranskite investitori-davaat-se-poniski-plati.

Овие припадници на богатата класа уживаат во комодитетот на своите удопства, привилегии и имунитети – кои им ги носи професијата, земајќи редовна плата од над 1.200 ЕУР месечно, додека мнозинството македонски работници само може да сонува плата и од 120 ЕУР.

Ова навистина се битни прашања кои заслужуваат сериозно внимание и за кои е неопходно, во блиска иднина, заедно со работниците и нивните синдикални „ќелии“, здруженија или неформални групи да поработиме на т.н. синдикално образование, односно на работничка трудовоправна едукација преку разни форми кои ќе ги оцениме како погодни (перманентни предавања, серија трибини, периодични семинари, кампови, школи; како и преку книги, брошури, флаери, списанија и сл.).

ЦР = Централен регистар на РМ cf. = confer (пренесува) С.Ј. = Codex Iustinianus (дел од Јустинијановата кодификација „Corpis Iuris Civilis“ – VI в.) C.Th. = Codex Theodosianus (V в.) D. = Digesta (најобемниот дел на познатата „Јустинијанова кодификација“) Lib. = liber (книга) sq = et sequens (скратено/извадок) vs = versus (против) 318

На работа едвај беа повратени околу 50 „среќници“ кои секој месец склучуваа договори за вработување на определено време и кои добиваа фиксна плата од 12.000 МКД, иако работеа секоја сабота како да е нормален работен ден, без тоа да биде некаде евидентирано – при што се правеа класични малверзации со картиците за електронска евиденција;5 работеа сменска и ноќна работа строго стоејќи на нозе (за приседнување 252 или потпирање се добиваше казна – 20% од месечната плата), во незатоплена и неклиматизирана фабричка хала.

2) Недоверба на работниците во бирократизираните синдикални лидери и разочараноста од декоративната улога на „жолтите“ синдикати Овде треба да имаме предвид дека и денес, не само во високоразвиените западни земји, туку и во „земјите во транзиција“, синдикатите се далеку најголемата компактна политичка интересна заедница.

Која ли страна тие ја одбраа – на законот, а против Правдата; или на Правдата, а против законот?

Затоа се надеваме дека книгава ќе им даде храброст и потребно знаење на македонските работници на кои им се ускратени или прекршени работничките права – тие да поведат и да победат во институционалната битка за нивна заштита и почитување.

А токму поради еродираниот морален хабитус на медиокритетскиот и малодушен феномен наречен „македонски судии“, насушно е потребно, добро и правично [bona et aequi], да се регулира 308 оваа „сива зона“ – со цел економски помоќната страна да не ја злоупотребува својата доминантна позиција на пазарот на труд.

Но, [не]среќата на оние кои продолжија да работат траеше кратко.

Како своевидно резиме, по вака спроведената студија, а врз основа на презентираните искуства на дел од македонските работници кои, во годините наназад, се одважија да водат работни спорови против своите работодавачи – можеме да ги нотираме следниве присутни проблеми, на чие отклонување активистите на ДСП „Ленка“ имаат намера поинтензивно да работат во периодот кој следи: 1) Недоволно познавање на работничките права Особено зачудува, а на моменти иритира и обескуражува, евидентната незаинтересираност на работниците за осознавањето, макар и на основните права од работен однос, а камоли пак за запознавањето со начините на нивна заштита и унапредување.

Ама како што Движењето за социјална правда „Ленка“ нема симпатии и кокетирања кон „жолтите“ македонски синдикати кои се под сенката на државната патронажа, па дури и отворено и јавно ги критикуваме – ние, со несмалена жестина, ја жигосуваме и работничката апатија, односно неподносливата пасивност на македонските работници.

УКИМ = Универзитет „Св. Кирил и Методиј“ УО = Управен одбор УПОЗ = Синдикат на работниците од управата, правосудните органи и здруженијата на граѓани на РМ УРМ = Устав на Република Македонија (Сл. весник на РМ, 52/1991 и Амандманите I-II [1/92], Аман- дман III [31/98], Амандмани IV-XVIII [91/01], Амандман IX [84/03], Амандмани XX-XXX [107/05], Амандман XXXI [3/09]) 317 ФПИОМ = Фонд за пензиско и инвалидско осигурување на Македонија ХОВ = Хартии од вредност ЦК = Центар за култура

Таа има за цел да ги поттикне и охрабри обесправените и исплашени македонски работници, и по судски пат да бараат остварување на своите права од работен однос.

Сликовитиот пример на Б.А. е еден од оние кадешто јасно е скицирана грчовитата борба на обесправениот македонски работник во нашата вечна транзиција.