Драмски текстови на македонски во тоа време изведуваше театарот на Чернодрински, па и драмата „Револуционери” од Д Хаџидинев.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
А ако Македонија досега, со мали исклучоци, се развивала одделно од Бугарија и Србија, тогаш таа може да го прави тоа и во иднина, уште повеќе што пропагандите – бугарската и српската – ги употребуваат сите и дозволени и недозволени средства за да искоренат сѐ самобитно, сѐ чисто македонско во нашиот народен живот.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Во периодот од првата половина на дваесетиот век, пред самиот почеток на првата светска војна Вардарска Македонија беше потпаднала под српската чизма и сите мораа да ги сменат презимињата од македонски во српски префикс- на пример од Николовски во Николиќ, Димоски во Димовиќ.
„Белиот јоргован“
од Хајди Елзесер
(2012)
108. Дека и оваа мисла на Мисирков е точна покажува целиот понатамошен развиток и посебно нашата денешна слобода врз точно истите основни принципи, но дека тоа се согледувало и во тоа време, најдобро сведочи пак загрижениот за бугарштината во Македонија Е.Спространов, кој, меѓутоа, не можел да се ослободи и од македонското во себе.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)