ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

- Ете, татко, го исчистив дуќанот! - одговараше Гоце со наведната глава.

Гоце, со наведната глава надолу, молчеше...

Најпосле тој мораше да ја прифати навиката просто со наведната глава да излезе колку што може побрзо.

Коле се јадеше и сите нѐ обвинуваше: - Ви велев ли јас да го чукнеме уште еднаш, а вие викавте: „Доста му е. Готово е.“ Гледате ли: ништо не му станало. Молчевме со наведнати глави.

Заради она малиот - секавично сè тргна наопаку.

На сите прашања молчев, стоев со наведната глава.

Дедо Димо слушаше со наведната глава, гркланот му подрипнуваше, се топеше од блаженство, му се чинеше на стари години ќе заплаче.

Затоа со наведната глава поминуваше по улиците и гледаше што понезабележливо да се изгуби од градот.

Потоа со наведната глава, башка и гологлав, влезе во службената кола, без збор на приговор или отпор, па се упатија никаде другде туку пак во Клиничкиот центар, само сега погоре, во Судска медицина.

Како омацурен мачор потоа, кога реферираше во Комитетот со наведната глава, чекаше за казна него прв да го затворат, но другарите само му свртеа грб и нему му беше јасно барем толку дека е свршено со неговата кадровска кариера.

Тогаш Васко станува и со наведната глава си оди дома. Ете, така ти е тоа.

Така ќе направи, и со наведната глава ги тера говедата пред себе, се разминува со луѓе и само тогаш одвај поткрева глава да ги поздрави или да ги отпоздрави, ама тие ништо да не видат и да не сетат зашто нејзината мака треба само нејзина да си остане.

Баба Севда продолжи така смерно да си седи на патот, потпрена на ѕидот зад неа, со патерицата навалена крај неа, при секое поткревање на погледот тресејќи ја главата и главно со наведната глава во знак на покорност и помиреност со судбината.

Додека внимателно зачекорував на тротоарот, бев со нужно наведната глава, така што Сновалката и момчето - само ми засончија во свеста како нешто колку нападно по нивниот однос толку и матно за да можам да погодам всушност што се случуваше.

Со наведната глава поминува покрај клупите, покрај учителот.

Одев со наведната глава и со склопени очи.

Молчев со наведната глава и се чувствував како виновник - можеби нацртав лоша сенка. - Како папагал без крилја...

Не можев да ја отцртам кога веќе ја нацртав, ни да ја избришам со гума кога не беше во мојата цртанка и мирна како другите мои цртежи.

Бев преморен и многу жеден.

Така остана со полусклопени очи и наведната глава како молитва.

Со биковски наведната глава се загледа во противникот потоа брзо и вешто се наведна, ги префрли рацете околу неговата половина и го дигна од земја.

Отпрвин изненадени, чавките првнуваат, а веќе следниот миг, тромо подрипнувајќи од нога на нога, се враќаат на истото место. на главата на Поетот се насади уште една чавка, поголема,ококорена, со разбушавена, наведната глава.

Молчев со наведната глава.

Помиреност и очај, како на онаа друга слика – на која беа Мајка и Дете, само што помиреноста сега беше полна ужас, помиреноста на Исус во мигот на издивнувањето, а мајката негова, застаната до крстот беше во очај, со склопени раце, со наведната глава, со поглед слеп за сѐ пред себе, освен за болката на душата, со очи кои како да се исушиле во вдлабнатините, а на нивното место останал само очајот.

„Ајде,“ рече брат ми, и јас тргнав по него, навалена на неговата рака, поткривнувајќи, вртејќи се наназад кон мајката и синот, кон нивната разделба.

Гледавме долго де во едната, де во другата слика, а потоа јас реков дека сите теолози и философи кои ги имав читано, а кои пишувале на таа тема, се сложуваат дека со појавата на христијанството, и идеите за спасот и воскресението, трагичното исчезнува.

Брат ми, иако одмавна со раката на моите зборови, не можеше да го премолчи своето противречење, и неколку минути подоцна, додека така чекоревме, рече: “Ти знаеш дека јас одамна напишав дека религиите се родени од потребите за утеха.

Помиреност и очај, како на онаа друга слика – на која беа Мајка и Дете, само што помиреноста сега беше полна ужас, помиреноста на Исус во мигот на издивнувањето, а мајката негова, застаната до крстот беше во очај, со склопени раце, со наведната глава, со поглед слеп за сѐ пред себе, освен за болката на душата, со очи кои како да се исушиле во вдлабнатините, а на нивното место останал само очајот.

Тргнавме по тесните улички и по мостчињата преку каналите; околу мене беше една од мечтите на мојот живот, Венеција, а јас гледав пред себе по патот, со наведната глава.

- Веднаш потоа неколку слични или наполно исти гласови да ја повторат таа самоучка и во тој миг измислена молитва или трепетливо каење пред суровоста на искушенијата - Господи, не заборавај нѐ, - и часкум им се сторило дека врз нив паѓа млака светлост, чудотворен оклоп на нивните верувања.

Еднакви, со спуштени раце и наведнати глави, биле повеќе зафатени со себеси отколку со она што се случувало.

Останала да стои на првото предутрено застуденување со наведната глава, повеќе девојчински посрамена отколку со белег на каење.

- Малку се колевме со бег и со бегови измеќари. Нѐ испосакатија негодниците, ни убија крстен човек.

Неговото лице како да ѝ вливало доверба.

- Им стоевте да ве колат и да ви ја плискаат крвта, клечевте со наведнати глави пред погубниците?

Нажалена, со наведната глава излезе во училишниот двор.

Потоа нема да ви кажувам што сѐ ми се случуваше, како ја преживеав таа канонада од поуки и прекори, тоа понижување од најдолен вид, ако понижувањето може да се класифицира по видови, таа моја наведната глава и зачепена уста што не сторија ама баш ни најмала усилба да ме одбранат, да ја кажат вистината, или барем нејзината најблиска варијанта, да го објаснат оној мој недостиг од желба за постоење, оној мој кусок на нужна препотенција неопходна за живот.

И понатаму ја фурате главната овдешна мудрост: „Наведната глава сабја не сече“.

Со наведната глава само прошепоти.

Некои подзастануваа, други со наведнати глави го врвеа патот.

Напред пред борачите одеа тројца зурлаџии и еден тапанџија, (свиреа, корнеа зурлите, бувташе, уриваше тапанот) а по нив сета прилепска чаршија, сите пазарџии, меѓу кои и главите на сојовите од Потковицата.

Лазор, зашто беше таков, гол и премачкан со шарлаган, нешто што беше и срамно понижувачко, со наведната глава, а Исо, за цела глава понизок од Лазора, но многу поплеќест и подебел, речиси гргулест, ги креваше рацете над глава, плескаше со нив, се вртеше во круг и извикуваше борбено.

Стрико Благоја ги испрати со поглед, им довикна да го побараат кога ќе се вратат пак на овој терен и полека, со наведната глава, појде назад.

„Порано, Марко, беше власт“, ја собра попот басмата во поширокиот ракав на мантијата: се чудеше како може домаќинката да стои толку долго неподвижна и со наведната глава.

Стрико Благоја ги испрати со поглед, им довикна да го побараат кога ќе се вратат пак на овој терен и полека, со наведната глава, тргна назад.

Сеница во златен елек опивно пееше.

Стоеше исклештен, со наведната глава.

Чувствувајќи како дождот сѐ повеќе го натопува, се пренесе во времето кога ја погребуваа баба му Депа кога исто вака туриваше силен дожд, а тој одеше во погребната поворка фатен за раката од мајка му, дождот му плускаше по главата, по телото, му се лизгаше по кожата и му слегуваше низ нозете во опинците; погледнуваше повремено во баба му во ковчегот што го носеа луѓето на раце: и нејзиното лице дождот го миеше, се лизгаше по него како по восок и ги натопуваше цвеќињата и овошките во сандакот; лееше на попот и му ја гаснеше кадилницата со која штркаше по ковчегот и пееше за покој душа, лееше на луѓето што одеа со наведнати глави.

70. САРОШ.

Дали наведнатата глава сабја не ја сече?

Јас никому не сум му донел добро досега.“ Се заврте и појде со наведната глава, ја остави со солзи во очите и сигурен дека поаѓа на долга пловидба, иди, девојко, вљубените не се никогаш себични. Тие се само жртви.

Само малку пред тоа... „Оставете нѐ сами“, му рече добродушното старче на Ивана и го извлече прстот од намотаниот свилен прстен на брадичето а тој, до грло во бело, ги извади рацете од џебовите на својот тесен мантил и излезе со наведната глава и нечујни чекори.

Беше многу мала, со наведната глава и подвиткани коленици под себе. „Не. Ќе ме убие ако дознае.“ „Кој тоа?“ и ја тргна косата од челото „Еден. Иван.“

Од наведнатата глава очите му висеа на конци.

Сепак си имал утре, коњу, бела душо, се растажи Отец Симеон и помина како и пред тоа со наведната глава.

Отиде и ја донесе прачката. После дуваше во врелите дланки а во очите на неговата наведната глава светкаше бел порцелан.

Таа само го остави лебот на масата, го префрли шалот на столицата, ги изми рацете и молкум седна да појадува со наведната глава.

Одеше несигурно, со наведната глава, придржувајќи си ја скршената рака.

„Имам“, рече тој со наведната глава, небаре таа сега ќе го плесне. А не знаеше што значи тоа.

Сокриена сензуалност Рафинирана еруптивност Во звуците на една џез мелодија Се раѓа, умира и воскреснува Сака да направи пресврт Во животите на оние како нас Кои зачмаеле во монотонија Во меланхолија Во безидејност Во безцел Во бездејство Во безумие Во безбоштво Во бесмисленост Во безживотност Во бессознание Во бескрупулозност Секој во својата несовршеност Продолжува да верува дека Работи Создава Љуби Постои Зачекорен со наведната глава Не подзапирајќи ни за момент Да се запраша Да погледне Да спознае Една вистина Која не толку длабоко сокриена Искрено чека да ни погледне в очи 2008

Престанав со плачењето, сите молчевме, секој гледаше пред себе со наведната глава, немавме смелост да се погледнеме во очи, никој немаше повеќе што да каже, сега сѐ беше кажано, сега сѐ беше готово.

„Како си тато, се држиш ли?“ А ти со наведната глава седеше на столицата покрај компјутерот и одвај кажа збор, два - не можеше повеќе.

Таму ќе те седнеа на една столица со наведната глава.

Кога излегоа на патот и кога поворката тргна кон гробиштата, тоа напна на синџирот со сета сила и го скина; истрча и тргна по поворката; одеше зад луѓето со наведната глава.

Му ја поткрена наведнатата глава и му се заѕури во големите крвави очи – Кажувај, бре сине на ѓаволот? Сега пак те поткупија?

Пелагија, со наведната глава, прва тргнува по колата, а зад неа Танаско и Друже Србине чиниш го туркаат воздухот од уличката лево и десно за полесно да чекори поворката.

Чудно ми беше што го сретнав и веднаш пак го испратив. (Се наведнува врз раката на Барбошин, кој исто така седи со наведната глава) Ме замоли да ги поздравам нашите заеднички познаници, но вие него, веројатно, не го познавате...

Јасна продолжува да ме кара, а јас ја слушам со наведната глава и поглед фиксиран врз нејзините нови сандалки.

Со наведнати глави, посрамени стоеја заробените Германци.

Со наведнати глави, замислени, брзаа мажите во селското училиште.

Потоа, кроце, со наведната глава се врати дома.

По еден миг подигна очи и, кодку што отвори уста Василопулос и се оџвари на грчки: - Дај го ваму торбичето!

Сѐ е тука, - молбено рече Крстовица.

- Ајде, ти, ти, ти со наведната глава, - покажа со прст кон мене.

Не грижете се. Јас ќе се погрижам таа да биде казнета и за пример и за страв.

Крстовица со наведната глава оди пред Кузе и, кога влегоа во канцеларијата на управникот командант на Прењес, таа застана до вратата и со уплав во очите гледа во чолакот.

Ми се приближи со наведната глава, во придружба на мажот ѝ, дебелиот управник на моите северни провинции.

Потоа ми кажува дека утре ќе му го извадат завојот и ќе си оди од болница.

Така шлапкајќи со влечките низ ходникот, првпат го здогледав Дејан како излегува од собата во која го донесоа онесвестен претходната вечер и без да го погледнам убаво, со наведната глава протрчав низ ходникот за да не ме види таква грозна.

Во првиот миг сакаше да се врати, ама се поколеба во намерата, забради црна шамија и со срцето стегнато во грутка, појде дома со наведната глава.

Со наведната глава грчевито го стегаше мевот. Цела ноќ излегуваше понадвор.

- Па, таа мене ме вика внучко, а јас нејзе бабо, - тивко, и со наведната глава одговори тој.

Самата Богородица како да ги потргнува луѓето и ја остава Пелагија со наведната глава да клечи пред неа.

Таа со наведната глава продолжи да молчи.

Си заминаа сите тројца.