Писателот во овој роман за македонската легенда, го проследува детството и младоста, школувањето и вклучувањето во организираната борба на македонскиот народ за изборување на сопствените национални и социјални права и слободи, за создавање на своја сопствена држава, сѐ до трагичната погибија.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Во него авторот и се враќа на својата омилена тема, македонската национална историја, односно на еден од најголемите нејзини непокорни синови Гоце Делчев.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
На 22 јули 1948 година, со Уредба на Владата на НРМ е формиран Институтот за национална историја, со задача да ја проучува историјата на македонскиот народ и народностите, а нешто покасно (1951) беше формиран и Државниот архив на НРМ (ДА на СРМ; ДАРМ).
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
А на политички план кон крајот на годината (18-22.XII) ќе се одржи и Првиот конгрес на КПМ.
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
Институт за национална историја, Скопје, 1998; Д-р Тодор Чепреганов, Британските воени мисии во Македонија и нивните оценки за воено-политичката состојба во 1943-1945 година низ нивните оценки за воено-политичката состојба во 1943-1945 година низ нивните извештаи.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Скопје 1971. 50 Коста Печанец бил претседател на Главниот одбор на четничката организација во периодот меѓу двете светски војни.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Скопје 1973., д-р Велимир Брезоски, Ослободителна војна во Македонија 1943 година на територијата на СР Македонија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Екопрес Магна скен, Скопје 1997; Д-р Тодор Чепреганов, Велика Британија и Македонија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Екопрес Магна-скен, Скопје 1997., 119. 304 PRO WO 202/252.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Документи, т.I, Институт за национална историја, Скопје, 1995; Д-р Тодор Чепреганов, Велика Британија и Македонија (мај 1945- ноември 1948).
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Екопрес Магна-скен.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Документи, т. I, Институт за национална историја, Скопје, 1995.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Документи, т. III, Институт за национална историја, Скопје, 1998.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Скопје 1971.,211-213. 49 Види поопширно: д-р Миле Тодоровски, Партизанските одреди и народноослободителната војска на Македонија во ослободителна војна и Револуцијата 1941-1944.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Документи, т. II, Институт за национална историја, Скопје, 1996.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Македонска академија на науките и уметностите, Институт за национална историја, Скопје, 1997., 189-299.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Институт за национална историја, Скопје 1972.,д-р Владо Ивановски, Ослободителна војна во Западна Македонија во 1943 година на територијата на СР Македонија.
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Документи, т.II, Институт за национална историја, Скопје, 1996; Д-р Тодор Чепреганов, Велика Британија и македонското национално прашање (август 1944-1948).
„Британските воени мисии во Македонија (1942-1945)“
од Тодор Чепреганов
(2001)
Следуваше текстот: Тешка повреда на авторското право е направена од страна на Научниот институт за национална историја, со издавањето на документите од Збирката на турски документи, од страна на Државниот архив, на НР Македонија. И толку.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Според официјалните податоци од Архивот, Татко бил испратен во Битола по барање на директорот на Институтот за национална историја Андреј Георгиев.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Архивот, со специјална одлука на нашата Влада и на Централниот комитет на Партијата, реши да ги објавува сиџилите преку Институтот за национална историја.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Татко, кутриот, откако од Судот, за кусо време, мина во Институтот за национална историја, па на крајот во Архивот, со сиџилите, како Сизиф, со нова задача и мисија, одеше прв и се враќаше последен од работа.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Па тоа тој не го направи ни кога еден од постарите браќа откри еден преведен ракопис на Татко, од времето кога уште работеше во Институтот за национална историја, кој подоцна беше објавен под друго име...
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Занесен во сиџилите, на денот на нивното откривање, се јави во Институтот за национална историја.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Но, наместо кон Судот, така занесен, несвесно чекореше кон Институтот за национална историја кој не беше далеку од нашата куќа крај реката.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Телефонот заѕвони. Секретарот му се обрати на Татко: - Неколку пати се јавува директорот на Институтот за национална историја.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
До сите нив стигнала пораката, лично од Водачот, на Татко, како на надворешен соработник на Институтот за национална историја, да му се овозможи целосен увид во сите документи и да им се излезе во пресрет на сите негови барања во врска со нив.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Кај ви бил умот, кога сте можеле и ова да го пропуштите: Негова е заслугата за повлекувањето и за зачувувањето, во Институтот за национална историја, на сиџилите од Битолскиот кадилак, на број 185 (од 1612 до 1912)... И овде, сте претерале.
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Парадоксот овде - или двојната врска - е тоа што, додека моќните го сметаат за универзално она што е всушност нивен национален интерес, земјите кои што биле понижувани од колонијализмот мораат да си ја бранат сопстваената национална историја со цел да си обезбедат место во универзалната култура.
„МАРГИНА бр. 4-5“
(1994)
Стоејќи на самоти рид на Лисец, од ранецот го извадив бележникот и ги читам белешките што пред тргнување на пат, ги направив во Институтот за национална историја на Македонија каде се чуваат десетици монографии за селата од овој дел на Македонија.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Со диплома на градежен инженер се вработив во Дирекцијата за обнова и изградба на Скопје и ја градев Народната и универзитетска библиотека, Архивот на Македонија и Институтот за национална историја, Театарот на народностите, Музејот за современа уметност и комплексот музеи на Македонија и други објекти.... Таков пат поминав...
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Како историчар, современик и учесник, Мисирков успеал, без вообичаената историска дистанца, прилично точно да го определи местото на овој процес и неговите основни координати во македонската национална историја.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Кога во една научна потрага од Институтот за национална историја, во Битола, ги откри битолските кадиски сиџили (ХV-ХIХ век), преостанатиот дел од животот го посвети на нивното толкување и проучување.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Но овде беше најсреќен што ќе работи крај Татко, кој овде беше донесен од Институтот за национална историја заедно со сиџилите, кадиските записи од битолскиот кадилак од XVI до XIX век, кои ги откри и на кои им го посвети животот.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Набргу му беше најдено местото како толкувач од османскотурски на македонски јазик во Институтот за национална историја на Народна Република Македонија.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
- Во македонската национална историја Крушево е запишано како град - симбол на слободарскиот дух и слободно живеење на сите негови граѓани во минатото и денес - независно од верата и националната припадност.
„Тополите на крајот од дедовата ливада“
од Бистрица Миркуловска
(2001)
Кипров, ц. илустрација Илинден. 93 Христо Андонов-Полјански, Гоце Делчев - Преписка, Скопје, 1972, 178. 94 Истото. 95 Институт за национална историја (ИНИ), ф. 424/178-179 - Елиот до маркизот Ленсдаун, бр. 66, Софија, 8 април 1903. 96 Ioanis Notaris,Ta gegonota tis Thessalonikis ton Aprilio tu 1903 me vasi eggrafa tu istoriku arhiu tu Elliniku ipurgiu eksoterikon - Makedonika, X, en Thessaloniki 1970, 57-58; Славко Димевски, Солунски атентатори.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)