ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кога ќе ја најдат онаа што точно одговара, знаат со што си имаат работа.

Во тој момент, Херман и неговите колеги може да ви кажат што е тоа што ќе го земете: „ова е МDМА од 90 милиграми“, ќе ви речат, или „МDЕА 120“ или „МDА 120“ - и во тој случај, јасно, остро ќе ви советуваат да не ја земете.

По една година од работењето тој се информира дека му сле- дува и поголем надоместок за патарина.

Иако долги години формално е член и редовно плаќа членарина, тој никогаш непосредно и поактивно се нема вклучено во синдикални активности – со исклучок на едно учество во штрајк 60 организиран од СОНК (ја почитуваше одлуката на синдикатот и се солидаризираше со неговите колеги преку „бојкот“ т.е. неизвршување на работните задачи).

На почетокот негова, како и на на останатите негови колеги кои беа во иста положба, беше идејата да се покрене тужба преку правната служба на матичната синдикална организација на „Филком“, но оваа идеја подоцна се изјалови.

За оваа фактичка состојба С. С. смета дека сето тоа е смислено направено – бидејќи, во тоа време на промена на власта, постоеше партиска нетрпеливост и очигледна недоверба кон оние кои беа од „спротивниот табор“.

3 Ваквиот начин на работа не беше присилно даден на вработените, туку секој кој сакаше можеше да ја прифати или да не ја прифати оваа опција.

Тој се решава за покренување тужба по разговорот со негов колега, кој заради истиот проблем веќе имаше покренато судска постапка и го доби спорот.

Имено, во тоа време на неговата работната позиција, беше поставен друг човек, негов колега и соработник, за кого што С. С. нема никакви персонални замерки – ниту за неговиот однос спрема него ниту, пак, за вршењето на работата.

Меѓутоа, според тврдењата на Авдиќ и неговите колеги, овој синдикат воопшто не се грижеше за правата на вработените кои, патем речено, секој месец даваа пари за членарина. 101

Во установата делува синдикатот СОНК, а Митревски е негов член.

Според Ристески, вака се однесуваат директорите во скоро сите 48 јавни претпријатија – а ние во потполност се согласуваме со ваквата констатација која досега и емпириски е потврдена.

Тој не се обрати до Трудовата инспекција затоа што тоа е државен орган во состав на МТСП, а исто така и АД „Охис“ е во државна сопственост – така што Величковски вели дека и доколку евентуално би се обратил, тоа би била ситуација во која „кадија те тужи, кадија те суди“.

Судската постапка беше иницирана април и мај 2005, со две паралелни тужби против ЈП МЖ со кои Ристески, заедно со уште четворица негови колеги, бараше да се поништат,4 како незаконити, неосновани, необразложени и субјективно мотивирани: 1) Решението бр. 331/1 на Директорот на МЖ, од февруари 2005, со кое тој беше суспендиран т.е. отстранет од работното место5 со забранет пристап до донесувањето отказ поради кршење на работната дисциплина; 2) Одлуката бр. 02-463/1-1 на УО на МЖ, од март 2005, со која му се одбива приговорот и се потврдува првичното отказно решение; 3) Одлуката бр. 02-519/1 на УО, исто од март 2005, со која му престана работниот однос со отказ без отказен рок; 4) Одлуката бр. 02-931/1-4 на УО на МЖ, од мај 2005, со која му се одбива приговорот против претходнонаведената одлука.

Величковски стравуваше и од застарување на побарувањето – доколку тие плати што фабриката му ги должеше не бидат исплатени за три години, колку што изнесува законскиот рок за застарување.

Она на што најпрво се сети тој беше да се обрати до ССМ, од каде што доби мошне добри правни совети за валидноста на известувањето што го доби, а беше запознаен и подучен за неговите права од работен однос.

Токму ова му се случи на Јаневски. Имено, тој работеше во новото претпријатие извесно време – до октомври 1994, но, од ден на ден сѐ повеќе и повеќе, лукративните капацитети на фирмата опаѓаа.

А во своето сведочење овој сведок изјави дека работниците работеле „на своја рака“, неприсилувани и без наредби од никого и дека тој не им бил претпоставен на Јакшиќ и неговиот колега!?

По ова, 134 заедно со други тројца негови колеги од Скопје, се договараат да покренат судска постапка против МЦ како работодавач, со цел поништување на овие апсурдни и противзаконити одлуки.

128 Поучен од позитивните искуства и примери на дел од неговите колеги, Б. Н. ангажира адвокат од Штип (В. Парчеклиев) кој ја изготвува тужбата и целосно го застапува пред судот.

Во фабриката имаше синдикат на ниво на работодавач, кој беше член на гранковиот Градежен синдикат при ССМ, и тој беше негов член.

По донесувањето на одлуката и скратувањето на законски обврзувачката должност за исплата на патни трошоци во висина на трошоците за превоз во јавниот сообраќај, Р.М. поднесува приговор до УО на МЦ кој експресно, по само десетина дена, му е одбиен и одлуката на колегиумот е потврдена во целост!?

Во коалиција со уште петмина негови колеги, тие – во септември 1993, со склучување Договор за заеднич- ко работење и основање на дуќан, во смисла на тогаш важечкиот ЗСВДЛТ (1989) – ја основаат СТД „Јасмина-комерц“ (колонијална продавница) со седиште во населба Влае, на истото место кадешто се наоѓаа и дел од деловните простории на АД „Центро“, за чиешто користење плаќаа закупнина.

Дел од неговите колеги веќе тужеа и добија, па тоа го охрабри и тој да се реши да поднесе тужба.

Па така, оној кој ќе успее да „одвлече“ пет-шест вработени, намамувајќи ги на приватен бизнис, со потпишување спогодба за трајна деловна заедница, го добива раководното место во новата фирма – патем, не наговестувајќи дека сите пет основачи го уживаат истото право, односно го имаат првото да учествуваат во управувањето со претпријатието.

Тоа е, всушност, оној вработен кој и ја пренесе наредбата од сопственикот на фирмата, со кого прет- ходно се консултираше телефонски, а кој во критичниот момент за себе ја одбра најлесната, најбезопасната и банална работа да го измие „пиштолот“ за нанесување малтер, а на своите неискусни подредени им ја остави потешката и опасна задача на отпушување на цревото, кое беше под притисок од шест бари.

Но, тука се предложи и нов вид на организација и управување – познат како франшиза.

Во овој контекст, се чини умесно да го споменеме и примерот на неговиот непосредно претпоставен раководител, кој исто така покренуваше спорови кон Министерството како работодавачот за слични причини, бидејќи – поради непрофесионалниот однос на правната служба – практично немаше начин споровите да се решат спогодбено и по мирен пат.

А тоа, всушност, значеше отказ за Јаневски и за останатите негови колеги.

Но, во оваа несреќна ситуација, не се беше нашол само С. С., туку напротив – повеќе негови колеги, ја делеа истата судбина.

И во сликите од ритуално миење на нозе и крштевање кои беа дел од перформансот во Базел и Дизелдорф во 1971, се открива Бојсовиот месијански карактер.

Ако се чита меѓу редови, Арена сугерира каде би требало да го бараме она што Бојс го разликува од неговите колеги уметници од 60-тите; тоа е комплементарноста на неговите дела со темите на поствоениот христијански егзистенцијализам; Бојс непрекинато трагаше по некакви знаци на трансенденција среде таа негова необична опседнатост со смртта, и среде една несигурна ера.

- Мора да збркаш нешо со камен - му викаше неговиот колега од факултет Спасе.

Роберт Шо и неговите колеги во Санта Круз, Калифорнија, користеа слични методи во анализирањето на славини што капат.

Леон Глас и неговите колеги во Монтреал користеле слична математика поради проучувањето на гранестата структура на срцето.

Тешко се пробиваше неговото сликарство, не само меѓу широката публика туку меѓу неговите колеги по занает, од кои поникнуваа и ликовните критичари.

Место тоа, во слободното време Миха си дозволуваше да се занимава со дејности, за кои неговите колеги не пројавуваа интерес - заглибени во рутинското практицирање на својот високоучен занает и евентуално привлечени да составаат, односно да компилираат, по некој средношколски учебник по психологија.

Меѓутоа, доктор Миха беше не само по изречениот туку и по напишаниот збор - не беше само мераклија за муабети, за разговори во кои тој зборуваше повеќе од секој свој соговорник, заради што неговите колеги од работа злобно го озборуваа дека страда од логореја; не само да чита, од дневни и неделни весници преку стручни списанија до најнова убава литература, туку и да пишува (сѐ и сешто, ќе видиме што?), поради што скрупулозните критизери го нарекуваа скрибоман.

Нив, бидејќи тие по пазарите не денгубеа, не им беше тешко да нагазат на трагата на Илета Вегов - Брчалото зашто тој, како и сите негови колеги, не беше распознатлив само по облеката, туку и по навиката пред сите нив, па дури и кога ќе требаше да купат една банана, од џебот да извадат туфка банкноти од по еден долар покриена со банкнота од дваесет, педесет, па дури и сто долари и да ја вртат меѓу прсти додека од неа не извадеа банкнота од десет денари за да ја платат бананата.

Така според Џон Викланд (John Weekland) и неговите колеги (пр. Vatzlawik, Veakland, and Fisch, 1974), “проблем” може да се дефинира како “уште повеќе од истото” нешто што не функционира.

Во основа се сложувам со она што го вели Витгенштајн ако го употребуваме терминот “проблем” на вообичаениот начин на кој го употребувавме.

Изрази жалење, на пример, за некои „непристојни нешта“ што ги беше кажал за некои негови колеги философи.

„Ќе ја признаам вината што бев суров“ во минатото, рече тој.

Идниот ден отидов кај Зигмунд и го замолив да настојува доктор Гете да ја врати Клара во нејзината соба, и наскоро брат ми ми кажа дека неговиот колега ја прифатил молбата.

Доктор Гете беше среќен секогаш кога ќе се појавеше неговиот колега доктор Фројд – тогаш долго разговараа, а разговорите често им се претвораа во малечка кавга.

Сара беше една година постара од мене, и имаше три години постара сестра, Берта.

Тие денови, по будењата, се обидував да се убедам себеси дека треба пак да ја посетам Клара, и веднаш наоѓав изговор – во Виена имаше епидемија на пневмонија и шпански грип, и секојдневно умираа стотици луѓе, беа затворени училиштата, театрите, операта и кино-салите, се препорачуваше да се излегува од дома само кога тоа е неопходно.

Дотогаш јас ја знаев само како лик кој набљудуваше низ прозорецот, а потоа нејзиниот татко му беше рекол на брат ми дека во нивниот дом сега доаѓа неговиот колега од факултетот, доктор Ернст фон Брике, сликар – аматер кој почнал да ѝ држи часови на ќерка му, и кој побарал на часовите да доаѓа уште некое дете, затоа што така би се постигнала подинамична работа.

Јас не учествував во нивните дискусии, им ја слушав само бојата на гласовите и интонацијата, гледав во мимиката на нивните лица, ги забележував гестовите што ги правеа со рацете.

За среќа беше прв во редот, најблиску до вратата, па неговите колеги не го ни забележаа.

Холанд и неговите колеги од институтот во долината на Санта Фе трагаат по една обединета теорија која би ја објаснила динамиката на сите живи системи без оглед дали тоа се горички од дрва, колонии на бактерии, заедници на животни или човечки општества.

Кон крајот на осумдесеттите години Крачфилд и неговите колеги предложиле шема што се 88 okno.mk темели врз истражувањата на лингвистот Ноам Чомски кој развил систем за класификација на различни видови на компјутери.

Од другата страна на градот, само со малку подзарипнат глас, езанот го најави неговиот колега кој изгледа не го курдисал часовникот, та двата звука делуваа како фонија.

Кога се отвори пердето, за момент во чудо ме погледна, се сврте кон неговиот другар и воедно негов колега, и ми рече: „Отворете уста“, а мене ми беше јасно дека, ако јас сум шерет, тој е барем 10 пати пошерет од мене затоа што едно тенко црево со камерче кое го извлече од една лигава вода во кофа, која толку многу ме потсетуваше на тенџерето на мајка ми (спомен од Соко Бања, со точки), заврши во моето грло и надолу, сѐ до желудникот.

Авторот покажува несомнена смисла за дидактика, речиси исто толку колку неговиот колега автор на Слушнете ме другарки, љубов не водете.

Кога Дејан, неговиот колега од секретаријатот и веројатно негов најдобар пријател на работа, му кажа дека од седумината од групата на Дарко, тројца работеле за гардиската тајна полиција , Петар почна уште повеќе да му се гади.

Критика на неговото стојалиште изнесе неговиот колега од Харвард, Семјуел Хантингтон: Последниве години луѓето од Запад се тешеа себе а ги иритираа другите развивајќи го ставот дека Западната култура е и дека треба да биде култура на целиот свет.

Експерименталниот фонт Chainletter настанал како резултат од расправата помеѓу Frere-Jones и еден негов колега од RISD за невозможноста да постои систем кој ќе ја оцени читливоста на фонтот.

На погребот се собраа многу луѓе. Дојде од градот и неговиот колега Сирин, кој простувајќи се од Мил рече: - Нека ти е вечна слава, драги мој Мил.

Најмногу се расположува кога ќе му дојде Сирин од градот - неговиот колега, кој исто така се занимава со наука.

Мил своите отркритија ги испраќеше на разни научни друштва во земјата и странство, како и на некои негови колеги кои исто така, самоучки се занимаваа со наука.

Таквите творби на Набоков веќе не им беа интересни на неговите колеги.

Поради братовото влијание, кој беше на високи позиции во здравството во Републиката и во Федерацијата, прво како министер, а потоа и претседател на Собранието на Македонија, од неговите колеги беше формиран и посебен медицински конзилиум кој требаше да направи сѐ Мајка да се спаси.

Лири и неговиот колега, психологот Ричард Алперт, веднаш најавуваат нов проект: „International Foundation for International Freedom” (IFIF).

Токму тука, она што порано претставувало компромис за Бредбери се претвора во негова специфика -- така доаѓа до неочекуваниот пресврт: Бредбери едноставно одбива да созрее во онаа смисла во која тоа се случило со неговите колеги- врсници.

Неговиот шеф, неговиот непосреден претпоставен, требаше да се пензионира.

Но тој ми зборуваше за неговите односи со неговите колеги на работа во „Мејнс” (мрежа од електрични кабли што одат под земја во градовите) а претходно имав слушнато некои работи и за неговите односи со татко му.

После ќе се потуриш со водата и пак човек ќе се сториш. Ами како...

Таксистот подголтнува по малку, веројатно си мисли „Што манијак примив во колава!“ и ги врти во главата насилствата врз неговите колеги што им се случија во последниве месеци.

Едо го минуваше времето дење во раскошната кабина на тешкиот, американски камион, со носивост од 12 тона влечени од мотор со 290 коња, со кабина како гарсоњера, со моќна радио-станица, целиот сребрен и испониклуван, камиот налик на џиновска детска играчка,што потсетува на изделкана санта мраз во движење, што Марко го возеше по градот и околните места сѐ до Калгари и најјужните брегови на САД, а навечер седнуваа во половниот „крајслер“ на Марка и одеа во барот „Driver`s Outlet“ каде што се собираа неговите колеги, сите шофери и шоферишта, од помлади до средновечни луѓе, неверојатно шаренило од снажни, згодни и грдомасни луѓе, едни обраснати во бради, други со коси што главите им ги правеа да личат на грмушки, ќелави, со прцлиња потфатени над тилот, тетовирани, каде што се зборуваше семсекаков англиски јазик.

Тој не зеде никаков удел во матните работи кога се случуваа немилосрдните и користољубиви конфискации и национализации коишто одеа до бесмисленост, кога неговите колеги се вселуваа во куќите на богатите присвојувајќи ја покуќнината и сѐ што ќе стигнеа.

Иако од акциите на атентаторите најмногу настрадал француски капитал, и според тоа Стег имал право да биде поогорчен од другите негови колеги, сепак тој се покажал релативно пообјективен и при опишувањето и при оценувањето на настаните.