ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во првата измена и дополнување од 2011 година,88 дополнително се обработуваат надлежностите на инспекторатот кои одат во насока на заштита на работничките права.

Измените на ЗВОСН од 2010 година Со првата измена од 2010 година45, после чл. 1 во овој Закон се додаваат три нови члена кои подетално го регулираат прашањето на дискриминација при вработување.

Во првата измена и дополнување од 2010 година,124 позначајни промени кои се воведуваат се ослободувањето од обврска за плаќање на придонес од здравствено осигурување за лицата кое се пријавуваат во Агенција за вработување на Република Македонија и кое писмено се изјасниле дека се пријавуваат само заради остварување на права од задолжително здравствено осигурување, како и обврската за самовработените лица самите да си ги пресметуваат своите придонеси, наместо како што беше претходно утврдено тоа да го прави Фондот за здравствено осигурување и Фондот за пензиско и инвалидско осигурување на РМ.

Со првата измена на ЗРО (2005), висината на казната кај овие прекршоци не претрпе крупни поместувања – бидејќи 64 само се прецизираше износот на глобите, кои сега беа изразени во евра (1.200 ЕУР), наместо во денари (чл. 28, ЗИДЗРО/авг.08).

12 После три години, веќе со првата измена на ЗРО (2005), онаа од август 2008, во целост се измени членот кој се однесуваше на работниот однос на определено време – па, сега, договор за вработување може да се склучи на определено време за вршење на исти работи, со прекин или без прекин, до пет години.

Но, со првата измена на ЗРО (2005) од август 2008, на работодавач-физичко лице, за сторен прекршок, ќе му се изрече глоба во износ од 5.000 ЕУР.

г) Во август 2008, со првата измена на ЗРО (2005), се интервенираше во сферата на казнените, или по ново, прекршочни одредби – со кои, како што веќе подвлековме, прв пат по подолг временски период, казните неколкукратно се зголемија – но, од друга страна, се намалија поведенијата за кои тие се пропишуваа – и тоа од вкупно 31 на 24 прекршочни дејствија!?

Три години потоа, со првата измена на ЗРО (2005), од август 2008, кај овие „помали прекршоци“, чиишто број сега од шест се зголеми на седум, ако работодавачот е правно лице – ќе му се изрече глоба во износ од 1.000 ЕУР, а ако е физичко лице – глоба во износ од 800 ЕУР (чл. 27, ЗИДЗРО/авг.08). А, пак, директорот ќе биде казнет со 600 ЕУР.

Веќе во јули истата година, со првата измена на овој закон, предвидено е најниската нето плата под која не може да се исплатува да се утврдува со Општиот колективен договор на Република Македонија, а доколку правното лице кое што врши исплата утврди пониска нето плата од таа утврдена со Општиот колективен договор и зголемена за 50%, тогаш исплатува плата во висина на најниската плата утврдена во член 59 од Општиот колективен договор и зголемена за 50% (чл. 4, ЗИДЗИПДНДР/јули.92).

Во однос на правото на преквалификација или доквалификација (односно, професионална рехабилитација од 2007 година) со првата измена на оваа материја, во 1995 година беше укината обврската на Фондот да учествува со средства заради создавање услови за вршење преквалификација или доквалификација, односно вработување на инвалидите на трудот (чл. 6, ЗИДЗПИО/95).

Понатаму, во поглед на средствата што се доделуваат од Посебниот фонд за обезбедување на услови за вработување и работење на инвалидните лица, со првата измена и дополнување на ЗВИЛ, од 2004, се пропишува дека за извршување на функциите на Посебниот фонд во текот на една календарска година можат да се потрошат најмногу до 2% од вкупните средства со кои располага овој фонд (чл. 13, ЗИДЗВИЛ/04).

Имено, во 1995, со првата измена на ЗРО (1993), седум дотогашни причини за отпуштање со отказен рок беа трансформирани во 35 основи за отпуштање без отказен рок.

1. Измените и дополнувањата на ЗС од 1997 година Првата измена и дополнување на ЗС од 1997 година беше направена во 2000 година.

Конкретно, во поглед на прашањето за кои лица се однесуваат одредбите на овој закон, со првата измена и дополнување на ЗВИЛ, од 2004 година, беше прецизирано дека за инвалидни лица, во смисла на овој закон, ќе се сметаат лицата со оштетен вид, оштетен слух, со пречки во гласот, говорот и јазикот, телесни инвалидни лица, лица со лесни пречки во психичкиот развиток, лица со комбинирани пречки и лица со психози кои поради степенот на инвалидност имаат специфични потреби во работењето (чл. 2, ЗИДЗВИЛ/04).

Наспроти ова, со првата измена на ЗРО (2005), од август 2008, се предвиде работодавачот да мора да го пријави, односно одјави, работникот во задолжително социјално осигурување 10.  У. бр. 134/2005-0-0 од 29.III.2006.

Примерот на Триманова – која во моментов води и друг спор против истиот работодавач, но сега по друг правен основ и со нов адвокат (Д. Чакаровска), е за одбележување затоа што укажува на потребата работниците да немаат безрезервна верба во своите полномошници-адвокати, и почесто да се интересираат за текот на спорот и за начинот на нивно застапување.

Исто 283 така, збунувачки делува и фактот што работодавачот ја исплатува потребната сума на банкарската сметка на адвокатот – којшто, откако си задржува онолку колку што е потребно за себе, преостанатата сума ја исплаќа на сметката на тужителката!? ***

2.  Од почетокот на транзицијата до денес – временскиот период за кој може да се склучи договорот за вработување на определено време перманентно и сукцесивно беше продолжуван: од една година, како што изнесуваше на почетокот (1993), тој се зголеми на три (од 2003), па на четири (од 2005) – за да, на крајот, по првата измена и дополнување на најновиот ЗРО, онаа од август 2008, стигне дури до пет години!?