ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Вистина, првата ноќ, кога веќе се беше вратил во гробот, му се слоши.

Мртовецот сметаше дека таа долго ќе му трае.

Над влезната порта венче од детски солзи му пркоси на законот на гравитацијата среде бело венче ѕвони бело ѕвонче бели коњи со распавтани бели сни и занданите имаат облик - бела ѕвезда бело насмеана со опашка од бела роза бели галежи на бела свила од првата ноќ до последната бела виделина бел садник од рози во срцето - осаменоста ја скорива љубовта гнетот го скорива гневот бело варосани ѕидови во нив светлината жртва заѕидана врела голтка запрена среде суво грло и смртта тука имала бела боја и многу сакала да гушка листиња од црвени рози.

Најдобро ќе беше мене уште по првата ноќ свекрва ми и свекорот назад дома да ме вратеа, наопаку качена на стара магарица, одошто јас сега по толку години на моите, на пуста ми мајка и пусти ми татко, дома да им се вратам избркана.

И потем раскажа собитие вакво, за кое трипати повтори дека е верно, и јас знаев дека знак на несигурност е тоа повторување: на првата ноќ откако сме заминале ние од дворецот, небаре ѓавол ја напуштил престолнината и во вреќата своја сите проклетства ги однел, на Лествичникот видение верно му се јавило: таткото негов, Мида, на сон му дошол и побарал да го откопа од гробот.

Даскалов си замина по првата ноќ.

Горе, под Сина Скала не му се допаѓала на Ивана оддалеченоста од потокот. - Веројатно и осаменоста - реков.

Онаа вечер кога Иван зборуваше дека кај мене, покрај рекава, било попријатно, всушност веќе бевме сами.

Уште со првата ноќ, велат, до могилата доползела и нејзината молчалива другарка, змијата домашарка.

На гробот од баба Ристосија, велат, уште со првата ноќ се преселил и цветот и се извишил среде влажната купа, среде могилата.

Од првата ноќ, од првиот сон, таа паднала болна и длабоко страдала.

Подоцна, многу подоцна, се чуло во Кукулино од некои кираџии дека се вратил оддалеку маж ѝ на Фиданка Кукникова и исекол поголема гранка од дуњата во дворот, ја исчистил од кора и ѝ ја измерил тежината со десната рака, бил висок, со светла коса и имал во торбите и дисагите што ги донел на маска секакво богатство; веднаш, со првата ноќ на неговиот втор живот во Лесново, ги спобркал сенките што се грчеле со машки воздишки околу неговата куќа сѐ додека не натерал тројца никаквеци да се напикаат во манастирот па тој таму без збор ја дигал и ја спуштал ластегарката поттикнуван од цел куп жени што дошле да ги собираат своите парталковци и да ги лекуваат дома од модрици и навреденост со толчен печен кромид во зејтин, потоа, по три или четири месеци, кога можело да се види дека прочуената убавица затруднела, попот знаел дека ќе остане без нова кошула, без нови чорапи и без куќа иако Доце Срменков му рекол дека ќе му купи нови опинци и, повторно облекувајќи ја везената кошула, отишол во некое штипско село по осамена вдовица со момченце од три години и со покуќнина што можела да се натовари на два магарешки коша, така било, селото се наполнило со доенчиња до првата протока на ракиските казани во сувите дни кога младите татковци се насмевнувале со модри усни кон Фиданкиниот маж од чија ластегарка сѐ уште накуцувал ситноглавиот Гавруш Пребонд но тој и порано со есенските 'рѓи чекорел под тешката облека со една здрвена нога од настинка и веќе се пеело, законите на Лесново или биле измислени заради дојденците или се заборавиле, и се кршел каменот по пештерите, впрочем и можело - на небото потрепетувале многу повеќе ѕвезди отколку што ги паметеле луѓето во тоа кратовско село.

Таа ноќ била последна страница на историјата во Лесново, секако за дружината но не и за пештерците и за нивните жени.

Со првата ноќ пак како во почетокот на патувањето се собирале околу огнови, не како некогаш - да раскажуваат доверливо што било во минатото, со што сакале да ги сокријат грижите за утрешнината, не, не, туку да се отворат загрижени еден пред друг за иднината.

Живиот за живиот немал почит, исламскиот полумесец стоел високо над крстот како гола сабја со крвави рабови, крстот бил натопен со отров.

Бликавме од радост јадејќи роловани кнедлики со телешки мускул и заливајќи ги со кригли старопрамен.

Таа ноќ имавме и среќа и пари (замисли Ема, првата ноќ поминав со неколкумина) и, по разденувањето, до пладне славевме во “Хоуби”.

Првата ноќ, откако ја избаци Калија и таа заспа, влажна и испотена од неговите допири, Марко цела ноќ пробдеа, сам.

Уште првата ноќ по муслиманскиот погреб во новата џамија на ибн Бајко, Тодора викна двајца кулукчари и тие го откопаа од пресниот гроб телото на Петрета.

Се сеќавам на првата ноќ и на моите отворени очи кон благата летна светлина зад прозорците и на мирот во кој беше обвиткана оваа куќа во Долнец.

На овој истиов поп и на кефалијата еден од чифчиите од Букри, им раскажа на Атпазар во Битола, дури ги држеше воловите од бегот што беа за продавање, како нивниот бег сите ги затвора ноќе во кошарите заедно со стоката, некои дури ги врзува за јасли со долга ортома за да можат да им турат сено на коњите и воловите; како наутро ги одврзува за на работа, им удира по десет грбачи да не зборуваат зашто се робови и им ги предава на ќаата кој по углед на бегот и по негова наредба, барем по три пати на ден им удира по десетина-дваесет грбачи; како за мали кривици ги врзува летно време по цел ден за некој дирек или дрво голи и намачкани со мед или маст, да се збираат мувите и осите на нив; како посега на честа на секоја млада жена и девојка што ќе му се допадне, а веќе првата ноќ по венчавањето младата невеста ќе ја преспие со бегот на кулата, тоа си е адет и закон.

Тие не требаше да бидат врзани, самите се имаа врзано за нејзината миризба и сѐ зад нозете ѝ одеа, па така, првата ноќ ја поминаа седејќи врз бовчите.

Сме те зеле у средина, можиме и да те сомелиме! објаснува Петра и за да го промени разговорот плашејќи се погрешно да не ја сфати Митра шегата, уфрла дека надвор излегол и Дине Бочаровски, на ава, ама и вреден бил, ја крпел бараката, во омјасот се гледало дека му е добро, ама дека првата ноќ не сме се покажале како луѓе, а и на добро излегло Вака барем сам си има кујќа! заврши Петра.

Седнаа едно до друго на шареното килимче од бабата Доста, втренчија очи едно во друго, и сѐ така молчејќи — се прегрнаа како сите младенци во првата ноќ. ***

Се раскуќуваше додека ја лечев Од змиски легла, од нагризан малтер Од садови со згустена глад, од тишина Од поглед кон првата ноќ на снегот Од просторот што лесно се одгатнува Од заминувањето, од страста, од вечноста.

Во првата ноќ под трите маслинки тоа го разбра и сеедно му беше.

Првиот ден и првата ноќ штом ќе пристигнеше дома не гледаше многу во небото.

Но советот Профимов малку помагаше, зашто Девица уште од првото идење во куќата на Полин, уште првата ноќ, се затвори во собата и никако не го пушташе Полина да влезе внатре.

Ако ви се случило некогаш да сте избегале од дома и првата ноќ да ве затече сред опустени бавчи, каде што шумот на ветерот ви се причинува како сподавен викот од многу гласови, ќе разберете зашто на Мечета – така се викаше тој – сега му тупка срцето како на врапче затворено в клетка.

„Да“, рече таа, „бевме блиски“, и јас се сетив на првата ноќ во нејзиниот стан, момчето во меур и облеката од провидна фолија, се сетив на целиот зашеметувачки спектакл на нашата врска кога го слушнав нејзиниот глас како удар на чекан на рефренот „но не толку блиски“. превод: Г. Н. Ом

Т. Корагесан Бојл (Coraghesan Boyle) е роден 1948-та во Пикскил (Peekskill) во државата Њујорк.

„Мислам дека немав прочитано ниту една книга пред својата осумнаесета година“, вели.

Елефтерија, веднаш по првата ноќ во неговиот хотел во Атина, веќе му имаше речено: „Признавам. Помалку очекував од тебе“.

Се сеќаваш на она што ти го раскажав за килимот, првата ноќ кога дојдовме?

- Би сакала еден ден да можеш да го запознаеш оној Игбал за кого ти спомнав малку првата ноќ.