ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Лотман ги опишува литературата и уметноста општо земени како секундарни моделирачки системи, со што укажува на фактот дека тие се изведени од примарните моделирачки системи на јазикот, изјавувајќи исто така одлучно како Сапир или Ворф дека “Ниеден јазик не може да постои с# додека не е натопен во контекстот на културата; и не може да постои ниедна култура што ја нема како свој центар структурата на природниот јазик”.

Но и покрај тоа работата стои така и затоа, бидејќи нема метајазик и бидејќи човекот поради тоа секогаш работи и мисли во природен јазик, затоа е, значи, невозможна апсолутната формализација и артифицијализација на јазикот.

Но постои, меѓутоа, во сциентизмот, ако не дури и во науката, донекаде наивна верба во некаков тип на транспарентност на јазикот, во некоја форма на вештачки јазик, во некој вид на апсолутен конвенционализам или апсолутна формализација на јазикот, на која може да се редуцира она што му е својствено на природниот јазик.

Во мојата истражувачка група ние ги употребувавме шемите за да обезбедиме функционално ниво за анализа на процесот што се одвива во мозокот на животното за време на сензорно- моторната координација; за да ги опишеме меѓунивовските програми кои посредуват помеѓу визијата и допирот и контролата на движење на роботот; во формалните модели на процесите на учење и генерирање природен јазик. [...] Може да биде корисно да ја споредиме употребата на зборот шема со начинот на кој се употребува зборот програм во okno.mk | Margina #3 [1994] 81 информатиката. на пример, можеме да препознаеме дека она што работи некој програм е собирање на некоја низа броеви или инверзија на листа.

Во неговиот проект доминантна беше идејата за лавиринтите (посебно за границите лавиринти), потоа метафората за јазиците (опфаќајќи го потеклото на јазиците, универзалните вештачки и природните јазици, чистењето на јазиците од зборови од други јазици, јазичната унија на балканските јазици), тука беше и постојаната идеја за јаничарството и јаничаризмот (во сите балкански империи и со неговите метаморфози особено во отоманскиот османскиот период, влијанието врз идентитетите, верските конверзии, идеологиите), потоа идејата метафори на балканскиот бестијариум (метафората на козите, на јагулите, на жртвениот јарец), војните (балканските, светските) и други.

Фаик Коница се вклучи во полемиката под името Транк Спироберг, со тезата дека секој природен јазик со непречена милениумска еволуција има поголемо право да биде избран за универзален јазик отколку сите вештачки јазици...

Татко се обидуваше да дојде до некаков заклучок за општата борба во јазиците пред да ја започнат нивната: Може да се рече, мој Камилски, дека првиот јазик мајка, не беше единствен јазик, туку беше збир на сите природни јазици?

Камилски веќе имаше во главата планови како да дојде до пошироки информации за врските на Фаик Коница со Борис Сарафов, но сепак не го оттргнуваше вниманието од Татковото кажување за меѓународната полемика за вештачки или природен јазик.

Се разбира, целта беше првин постепено да се елиминира употребата на природните јазици!

Значи, јазикот есперанто сака да им се наложи авторитарно и доминаторски на природните јазици сателити!

И обајцата беа согласни со тоа дека во лексичкиот фонд на секој природен јазик постојат домашни и заемени зборови зашто не постои јазик во изолација, не постои јазик кој е чисто свој.

Тука не се пропушта, се разбира, да се спомене и балканската гордост, Фаик Коница, кој под псевдонимот Транк Спироберг, се вклучува во европската полемика со тезата дека секој природен јазик со непречена милениумска еволуција, има поголемо право да биде избран за универзален јазик отколку сите вештачки јазици.

Ако добро те разбрав: јазикот есперанто или кој било прифатен вештачки јазик би бил јаничарски поставен кон другите природни јазици!

Неговиот речиси митски однос кон природните јазици, имајќи ги на ум секогаш древните балкански јазици, кои повеќето биле главно говорни и исчезнале во текот на владеењето на Римската Империја како дакискиот, тракискиот, античкиот македонски, викиншкиот, илирскиот и други.

Мистериозниот Транк Спироберг, со своите тези за поддржување на природниот јазик како антитеза на вештачкиот, се разбира, и тој ќе придобие свои приврзаници меѓу тогашните угледни лингвисти.

Или, како што нараторот вели, парафразирајќи ги тие ставови: Идејата сите народи да зборуваат само еден јазик е исто како да собереш коњи, магариња, кучиња и камили и да ги натераш со силата на стапот сите заедно да рикаат, без оглед на нивниот вид.

А и потрагата по чист јазик, води кон елиминирање на природниот јазик? дополни Татко.

Посебно, располагаше со многу книги донесени од Париз, кои се однесуваа на јаничарите и јазиците (за потеклото, за универзалните, вештачките и природните јазици, потоа за чистењето на јазиците од туѓи примеси во зависност од идеолошките промени и напливите на исклучивиот национализам) и за други дела со идеи од капитално значење за Балканот.

Не можеше да ја разбере врската помеѓу јаничарството во книгата на Леон Каин, личноста на Транк Спироберг и псевдонимот што Фаик Коница ќе го употреби во една меѓународна европска полемика за избор на универзален јазик за сите, наспроти моќта на секој природен јазик со милениумска или вековна традиција да служи како најдобар меѓународен јазик.

Доказот на Теоремата за Некомплетност се состои во тоа да се дојде до некакво авто-референтно математичко тврдење, на ист начин како што парадоксот на Епименид претставува авто-референтно тврдење во доменот на природните јазици.

Таа мисла можеби го преобразува просторот и преку апории ја расветлува потврдата (не позитивна) која им предстои на секоја критика и на секој негативитет.

Во истиот пожар, во истиот потрес трепери генеалогијата растурена низ сите структури и сите подлоги за коишто зборував: Западот и историјата на филозофијата, она што ја врзува со неколку непомирливи (што и да речете) монотеистички струи, од една страна, со природните јазици и националните чувства, со идејата за демократија и со онаа технолошко-политичката, од друга страна, со бескрајното напредување на идеите на меѓународното право, најпосле, чиишто граници се укажуваат појасно од било кога - и тоа не само поради тоа што оние кои го претставуваат и го подржуваат тоа напредување секогаш ги застапуваат интересите на одредени хегемонии и затоа единствено можат непримерено во бескрај да му се доближуваат, туку и затоа што тоа се темели (а тоа и го ограничува) врз сознанијата на европскиот филозофски модернитет (нација, држава, демократија, односи меѓу парламентарните демократии на разни држави итн.) - да не го споменувам она што одвнатре ги поврзува науката, технологијата и војската со тие сомнителни содржини.

Сметаше дека нивна крајна цел беше да ги уништат природните јазици со вековна еволуција.

А јас, кутриот, со јазикот од мајка ми го наследив и страдањето од длабините на корените, како што страда секој што носи во себе дел од вавилонското проклетство, ќе се обидам да се правдам и бранам пред ,небескиот трибунал (тешко одбранливо и пред себеси) дека јас и губев кога пишував на јазиците на судбината, на јазиците на другите, како што се губи и Мајка.

Ме обвинуваа дури дека во една книга сум се застапувал за меѓународниот јазик Есперанто (на земјата беше обратно) со што наводно сум сакал да го спречам процесот на еволуирање на природните јазици на Балканот, за што дури сум објавил и книга на француски јазик за конечната превласт на природните над вештачките јазици, што дури можело да придонесе да добијам ослободителна пресуда...

Фаик Коница со уверливи аргументи, достојно ја бранеше еволуцијата на природните јазици стари со илјади години, имајќи го предвид својот мајчин јазик.