ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Во одговор на ова – веднаш, преку ноќ, работодавачот ангажираше познат скопски адвокат (И. Панчевски), кој лошо го советува да им изготви отказни решенија на иницијаторите и предводниците на штрајкот, иако тоа е противзаконски чин, што и беше сторено.

4.  Договорот за заедница или „ортаклак“ е регулиран во нашиот ЗОО/93 (чл. 667 – чл. 703). Со овој писмен договор, две или повеќе лица [„ортаци“] заемно се обврзуваат да го здружат својот имот и труд или дел од нив заради заедничко остварување имотна ко- рист – во вид на добивка / профит – и нејзина поделба.

Органи на стечајната постапка се: стечаен судија, стечаен управник, одбор на доверители и собрание на доверители (чл. 18, ЗС).

Величковски, кој сега работи во приватна агенција за обезбедување, а дополнително и како електричар и хаусмајстор на повик, охрабрен од добиениот спор и од тоа дека, сепак, и во нашата држава може да се добие судски спор за прекршени работнички права, е решителен за тоа дека и во иднина повторно би тужел доколку му биде повредено некое право од сферата на трудот.

Потерница и објава распишува МВР. Заради известување на јавноста за потерницата или објавата можат да се користат средствата за јавно информирање (чл. 563, ЗКП).

Над фабриката беше отворена стечајна постапка и беше назначен стечаен управник од Скопје.4 Сите вработени отидоа „под Биро“ – т.е. секој, зависно од својот стаж, неколку месеци земаше паричен надоместок во случај на привремена не- вработеност, кој им следува како уставно и законско право.

А во ЗТПОК (1993) зборот „франшизинг“ беше употребен само еднаш – во делот на казнените одредби (чл. 101, ст.1, ал.4) – од што имплицитно под овој термин се подразбираше „облик на располагање и/или продажба на општествениот капитал“.

Со денот на отворање на стечајната постапка престануваат и договорите со кои се уредуваат односите меѓу друштвото со извршните членови на одборот на директори, членовите на управниот одбор, односно управителите.

Доколку, по правосилноста на одлуката за престанок на правното лице, забраната за работа или по заклучувањето на стечајната постапка истото е бришано од соодветниот регистар, а нема правен следбеник [кој би ги презел и би одговарал за долго- вите] – судот, со решение, ќе ја отфрли тужбата заради непостоење 261 на странка во спорот (чл. 203, ст.2 од ЗПП).

Кога оштетениот поднел кривична пријава или предлог за гонење, а во текот на постапката ќе се утврди дека станува збор за кривично дело за кое се гони по приватна тужба – пријавата, односно предлогот, ќе се смета како навремена приватна тужба ако е поднесена во рокот предвиден за приватна тужба.

Стечајната постапка има за цел колективно намирување на доверителите на стечајниот должник со впаричување на должниковиот имот и распределба на остварените средства [приходи] на доверителите или со склучување на посебен договор за порамнување на побарувањата утврдени со 170 планот за реорганизација, што е насочен кон натамошно одржување на должниковиот деловен потфат (чл. 3, ст.1 од ЗС).

4.  Стечаен управник е лице кое е овластено во стечајната постапка да ја води реорганизацијата или ликвидацијата на должникот (чл. 2, ст.1, ал.67 од ЗС).

МВР води евиденција за издадените потерници. Податоците за лицата против кои е издадена потерница се бришат од евиденција кога потерницата ќе се отповика (чл. 559, ст.1-2 и ст.5-6 од ЗКП).

Стечајната постапка се поведува по предлог и таа е итна (чл. 8, ст.1-2 од ЗС). 3.  Полномошник на странката може да биде: адвокат, лице дипломиран правник кое со странката е во работен однос и роднина по крв во права линија, брат, сестра или брачен другар, доколку е потполно деловно способен.

Ако самиот оштетен поднесе кривична пријава или стави предлог за остварување на имотноправно барање во кривичната постапка ќе се смета дека со тоа ставил предлог за гонење.

5.  Ако не се отвори стечајна постапка над друштвото, по донесувањето на одлуката за престанување на друштвото. се спроведува ликвидација (чл. 538, ст.1 од ЗТД).

Архивскиот број под кој е заведен предметот во Основниот суд Скопје II – Скопје е: III PO-849/10. 2. „Стечајна постапка“ е колективна постапка што ја води над­ лежниот суд за реорганизација или за ликвидација на должникот; а „стечајна маса“ е имотот на должникот кој е предмет на стечајната постапка (чл. 2, ст.1, ал.65-66 од ЗС).

Судијата има право на годишен одмор во траење од 26 работни дена (чл. 72, ст.1sq и ст.5 од ЗСуд). 6.  Со денот на отворањето на стечајната постапка договорите за вработување склучени меѓу работникот и работодавецот- должник престануваат [по сила на закон].

Стечајниот управник, заради остварување на правата на работникот, примерок од решението доставува до надлежната служба за посредување при вработување на чие подрачје се наоѓа седиштето на стечајниот должник, во рок од три дена од денот на донесувањето.

6.  Парничната постапка, меѓудругото, се прекинува и ко­ га: – странката која е правно лице ќе престане да постои, односно кога надлежниот орган правосилно ќе одлучи за забрана на работата; – ќе настапат правните последици од отворање на стечајна постапка; – тоа е определено со друг закон (чл. 200, ст.1, ал.4-5 и 8 од ЗПП).

Но, овие луѓе на кои им дојде „нож до коска“ од долгогодишните шефовски лаги и глумења, беа подготвени на ваков пресметан ризик уште од почетокот на борбата, па останаа упорни и солидарни во заедничката битка – и воопшто не се плашеа од негативните консеквенци и реперкусиите кои следуваа.

Ќе се смета дека должникот е неспособен за плаќање ако во период од 45 дена од која било негова сметка, кај кој било носител на платниот промет, не е исплатен износот што требало да биде исплатен врз основа на важечките основи за плаќање (чл. 5, ст.1-2 од ЗС).

За време на годишните одмори во судовите од прв степен се извршуваат само т.н. „нужни работи“...

Според него, типичен пример за прекршени права и обесправеност е случајот со стечајците,6 со кои сочувствува затоа што и самиот тој своевремено „преживеа“ една стечајна постапка.

Предлог за гонење се поднесува до надлежниот јавен обвинител, а приватна тужба до надлежниот суд.

Од оваа слика неизбежна е забелешката дека уплашеното и корумпирано македонско судство и гнилото раководство на фабриката дејствуваат во корелација. 1.  Интервјуто го водеше Стефан Бошковски, на 26.II.2011, во Скопје.

Ако е веројатно дека лицето по кое е издадена потерница се наоѓа во странство, МВР може да распише и меѓународна потерница, по претходно добиена изјава од органот што ја издал наредбата за распишување на потерница дека во случај на пронаоѓање на тоа лице ќе се побара екстрадиција.

За едно друштво да може да учествува во распределба на квотата на работници треба до Министерството за труд и социјална политика да достави барање од трговското друштво, документ за регистрирана дејност во Централниот регистар на РМ или документ за тековна состојба на правното лице, потоа документ за вкупниот број на вработени во трговското друштво од кои најмалку десет работници да биле во работен однос на неопределено време најмалку 6 месеци пред пријавување на трговското друштво на јавниот повик, образец М1 и М2 за вкупниот број на вработени работници во трговското друштво, со преглед на пријави и одјави во задолжително социјално осигурување за друштвото издадено од Агенцијата за вработување на РМ, потврда од Управата за јавни приходи за платени даноци, придонеси и други јавни давачки, потврда од надлежен суд дека не е отворена стечајна постапка и потврда од Централниот регистар на РМ дека не е поведена постапка за ликвидација. (чл. 5) Трговското друштво кое добило право на упатување е должно пред упатување на работниците во другата држава за работа по конкретен проект да достави до министерството надлежно за работите од областа на трудот: барање за добивање на согласност за упатување на работници кон кои приложува договор за работа со фирма од друга држава за конкретен објект со превод на македонски јазик и неговото кирилско писмо, меѓусебен договор кој мора да биде потпишан од работодавачот и работникот со кој се регулираат правата обврските и одговорностите на работодавачот и работниците кои се упатуваат на привремена работа во друга држава кои по правило треба да се исти како и на работниците во тоа друштво во земјата и список на работници кои ги упатува на работа со назначување на датумот од кога се во работен однос. (чл. 15) Со законот е превидено дека корисникот на правото на упатување е должен да ги почитува одредбите од договорот или спогодбата за 78 упатување како и општите прописи за работните односи во врска со испраќањето на работниците во друга држава. (чл. 18) Корисникот кој има право на упатување на работниците е должен писмено да го извести Министерството за труд и социјална политика за датата за започнување на користењето на ова право.

77 Со овој закон е предвидено дека едно трговско друштво може да учествува во распределба на квотите на работници за изведување на градежни, монтажни и изолациони работи доколку исполнува одредени услови како што се: друштвото да е кадровски и технички екипирано за самостојно изведување на конкретни проектни договори во странство, да има регистрирано дејност во областа на градежништвото, да има најмалку 10 вработени на неопределено време, шест месеци пред пријавување на јавниот повик да има позитивен бонитет во работењето на претходната година, да ги има намирено сите давачки по однос на придонеси даноци и други јавни давачки, да не е отворена стечајна постапка и да не е поведена постапка за ликвидација на трговското друштво.

Но, во 2006 година беше укината исплатата на овие надоместоци во случај на ликвидација на правното лице (чл. 5, ЗИДЗПИО/06), а во врска со другата основа, престанок на правното лице поради стечај, прво, со измената и дополнувањето од 2006 година беше прецизирано дека исплатата ќе се остварува по престанокот на правното лице, освен кога стечајната постапка трае подолго од две години (чл. 5, ЗИДЗПИО/06) за во следната година да биде укината исплатата и по оваа основа (чл. 19, ЗИДЗПИО/07).

Со овој закон се уредуваат целите и условите за отворање на стечајната постапка, органите на стечајната постапка, управувањето и располагањето со имотот што влегува во стечајната маса, намирувањето на побарувањата на доверителите во стечајната постапка, правните последици од отворањето на стечајната постапка, планот за реорганизација, личното управување, ослободувањето од другите обврски, посебните видови стечајни постапки за поединци со статус на трговец, стечајни постапки со странски елемент и други прашања во врска со стечајот.

Иако како доверители во стечајната постапка се јавуваат и работниците, во оваа анализа нема да бидат анализирани правата кои тие ги уживаат во својство на доверители, туку само правата од работен однос.

Понатаму, важна одредба на ЗТПОК од 1993 година е онаа со која се пропишува дека штом претпријатието престанува по основ на трансформација со продажба на сите негови средства, за вработените настапуваат исти правни последици како и при отворањето на стечајната постапка.

Покрај ова, се укина можноста, за намирување на побарувањата што произлегуваат од утврдениот социјален план, да може да се употреби најмногу една третина од имотот што влегува во стечајната маса што бил достапен за распределба меѓу доверителите во стечајната постапка, во случај кога по отворањето на стечајната постапка нема да се донесе стечаен план, односно кога нема да се утврдат никакви економски, технолошки, структурални или други промени насочени кон одржување на должниковиот деловен потфат или на некој негов дел (чл. 34).

Согласно ова, во побарувања од повисок исплатен ред спаѓаат нето плати, придонеси од плата за пензиско и инвалидско осигурување и надоместоци за периодот од последните три месеца пред отворањето на стечајната постапка; обештетување за повредите при работа кои што работникот ги претрпел кај должникот, како и за професионални заболувања и неисплатени надоместоци на платите за времетраењето на неискористениот редовен годишен одмор за тековната календарска година (чл. 117).

Што се однесува до намирувањето на доверителите на стечајната маса, од 2004 година е предвидено дека по намирувањето на трошоците на стечајната постапка, ќе се намируваат и неплатените придонеси од плата за пензиско и инвалидско осигурување за времето до отворањето на стечајната постапка, пресметани на најниската основица за плаќање придонеси (чл. 16). 168

Со измените од 2000 година прецизирано е и дека социјалниот план што е одобрен по отворањето на стечајната постапка мора да обезбеди едно од правата кои произлегуваат од работниот однос со тоа што при остварувањето на правото на еднократен надомест во вид на испратни- на не може да изнесува помалку од две месечни плати, а овој надомест паѓа на товар на стечајната маса (чл. 34).

Со оваа измена, на претставниците на работниците им се укинува мож- носта за отповикување на социјалниот план кој бил поднесен пред отворање на стечајната постапка. 167 Со измените од 2000 година се укина и членот 138 од ЗС од 1997 го- дина.

Исто така, во делот кој се однесува на признавање по отворање на стечајната постапка во Република Македонија, ЗС од 2006 година предвиде отворање на посебна стечајна постапка во РМ од страна на судот, а по предлог на надлежниот фонд за здравствено осигурување и надлежните фондови за пензиско и инвалидско осигурување, за побарувања кои, според закон, задолжително се издвојуваат од приходот, односно од платата, како и по предлог на вработените кај стечајниот должник со постојано место на работење во Република Македонија.

Имено, со него се регулираше можноста за отповикување на социјалниот план кој бил поднесен пред отворање на стечајната постапка од страна на стечајниот управник или од страна на претставниците на работниците, како и определени користи кои се примени од работниците врз основа на нивното побарување според отповиканиот социјален план пред отворањето на стечајната постапка (чл. 134, ЗС/97).

Потоа, со измените од 2004 се предвиде дека по намирување на трошоците на стечајната постапка, од стечајната маса ќе се намируваат неплатените придонеси од плата за пензиско и инвалидско осигурување за времето до отворањето на стечајната постапка, пресметани на најниската основица за плаќање придонеси (чл. 8).

Претходно, ЗТПОК од 1993 година пропишуваше дека со денот на престанувањето на претпријатието за вработените настапуваа исти правни последици како и при отворањето на стечајната постапка (чл. 79, ЗТПОК/93).

Во делот што регулира меѓународна надлежност на суд, ЗС од 2006 година воведе член кој пропиша дека за дејството на стечајната постапка врз договорите за работа на вработените, исклучиво е меродавно стечајното право на државата кое е меродавно за договорите за работа (чл. 324).

ЗС од 2006 подетално го утврдува начинот на кој ќе се склучуваат нови договори за вработување во време на стечајна постапка, при што стечајниот управник може, по претходно добиена писмена согласност од стечајниот судија, да склучува нови договори за вработување на определено време за завршување на започнатите работи и за отстранување на можните штети.

Покрај тоа, предвидено е придонеси- те од плата за пензиско и инвалидско осигурување за времето до отворањето на стечајната постапка да се пресметуваат на најниската основица за плаќање придонеси и нема да бидат исплатени во согласност со склучените договори за работа.