ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Деструктивните резултати на перформансите, сликите и скулптурите на Yoko Ono од доцните педесетти навака, како и Feu a volonte, конструкцијата на Nikki de Saint Phale од 1961 г., наполнета со вреќи со пигменти што експлодираат застрелани со пушка, демонстрираат дека жените сепак не се исклучени од уништувањето на уметничкиот материјал, вклучувајќи ги тука и површините на нивните сопствени тела, како во перформансите на самоосакатување на Gina Pane.

Но, додека машките уметници го истражуваат односот на тоа тело спрема објектите и технологиите за деструкција и спрема тврдењето за оживување на идентитетот, жените-уметнички редовно ги посветуваат своите истражувања кон реконструкција на Себството.

- Од секогаш сум ја замислувал дека жената на мојот живот, мојата жена, ќе изгледа како тебе.

Престанав затоа што кога бев пред свршување се сетив дека жена ми е во соседната соба поради што посилна беше мојата желба да одам да видам што прави таа одошто да се предадам на таа свињарија на која речиси ѝ бев подаден.

Не знам дека нешто сум видел, ама знам дека жена ми е таа што се овлажни во мојата смртна постела.

Се покажа дека жена му била болна.

Кога навистина воидов дека нема соговорник, веднаш си помислив дека жената е умоболна.

— Се кара Мирче, ама гледа дека жената не попушта. — Е море, кој се.

Зошто тој странец му рече дека жена му одела накај бензинската пумпа?

Во спротивен случај ќе почнеш да мислиш дека жените се неуредни поради што ќе ти се смачи сексот со мене и ќе се случи сè и сешто".

Иако имаше забележано дека жена му повремено, онака попатно, туку ќе накренеше некое од шишињата и ќе пивнеше по голка или две.

Се шушкаше во училиштето дека жена му го изневерила со некој близок пријател и дека се заколнал дека еден ден ќе ги претепа и двајцата, дека ќе ги убие.

Ако паднев, јас ќе видев; но јас не паѓав, се служев со животинскиот рефлекс за самоодржување, и затоа не сознавав дека жената ми е во прегратките на некој друг.

Дали Таша, постапувајќи и кон мојата желба така како што постапуваше, беше водена токму од тоа разногласие на срцето и на умот, не се потрудив да откријам.

Тоа, дека понекогаш остануваат измамени во своите оценки не се должи на нивната лековерност туку на простата вистина дека жената многупати, да не речам најчесто, го следи гласот на своето срце, (а познато е дека срцето е гласник на желбата а не на разумот).

Екстатичното обожавање на дивите од светот на операта или од светот на популарната музика можеби не е баш најбуч-работа, но тоа не значи дека е женствено – во смисла на тоа дека жените како група голтаат изведби на Марија Калас или на Џуди Гарланд во иста мера во која ги голта Руфус Вејнрајт или дека се јатат на опери како што се јатат околу тезгите со шминка или дека собираат спотови од Шер или од Мадона од страв да не ги сметаат за неженствени.

Од долгогодишното искуство во предавањето на предметов сум увидел дека жените и машките негеј-студенти редовно биле барем еднакво успешни како геј- мажите, а некогаш и поуспешни.

Историската функција на машката геј-култура била – а нејзината тековна политичка задача и понатаму е – да се искове иронично гледиште кон сцените на задолжителна, општествено заверена и наметната изведба, да се тргнат од оптек наводно автентичните општествени идентитети и да им се врати статусот на упорно и приглупаво преповторувани улоги. ‌Хегел еднаш рекол, во попатна забелешка, дека жените (die Weiblichkeit) се вечната иронија на заедницата (die ewige Ironie des Gemeinwesens)327.

Општествените практики што не се кодирани како конвенционално машки – како што е уредувањето цвеќиња или танцувањето – бргу и необмислено се кодираат од нашите општества и од нас како женствени (иако деталите може да варираат од едно до друго општество: на пример, пекарството се кодира како женствено во САД, а како мажествено во Франција).

Делото на целата машка геј-културна политика може да се сумира со една, едноставна формула: трагедијата да се претвора во мелодрама.

“ е токму она што другарите на Вито Русо можеби ќе му го речеле онаму кога, речиси со смртна воздишка, некако смогнал сила да го прекори градоначалникот Динкинс. ‌Токму поради тоа што ваквите идентификации зависат од настраноста на геј-мажите што ги вршат, а не од стварниот родов и сексуален идентитет на жените со кои тие геј-мажи се идентификуваат – а и токму бидејќи таквите настрани идентификации, затоа, не претпоставуваат однос на идентитет со лезбејките и со феминистките со кои некои геј-мажи сакаат да прават коалиции – ете токму затоа таквите настрани идентификации можат да станат поаѓалиште за ново договарање на политичките соработки меѓу различно поставените групи и со тоа можат да водат, според Кримп, до „ширење на сојузите, наместо до зголемување на спротивставеностите“.325 На тој начин, можеби, и би можело да се оди подалеку од само претпоставката или „мечтата за коалиција... (што) ги заобиколува процесите и практиките што би ја овозможиле таквата коалиција“.326 ‌Тоа е она што сакам да го кажам за политичките употреби на Џоан Крафорд, а и поопшто на мелодрамата на жените, од страна на геј-мажите.

Од негова уста, тоа баш и не било комплимент.

Кога страсната заинтересираност на некој маж за конзервација на историски предмети или за реставрација на дела од некој период се доживува како знак дека тој го има „психолошкиот карактер на жените“ (да се послужам со формулацијата на Едвард Карпентер), тогаш општествениот јазик на родот набрзина се преведува како природна стварност на полот.

Но, не сѐ што не се квалификува како вистински мажествено, според крутите општествени критериуми чија цел е да ја чуваат чистотата на таа ретка и скапоцена суштина, мора да биде женствено.

Паралелни животни приказни внесуваат во себе, во луѓето со кои живеат, во луѓето со кои се среќаваат, па дури и во луѓето со кои само се разминуваат: некои од нив се уверени дека жената која погледнува низ прозорецот кон улицата по која токму тогаш тие врват, им смислува некој подол план; други – дека таа секој ден љубовно мисли на нив.

И на таа мудрост додаваше: “Твојот живот е толку бесмислен.”

Помеѓу утрото и ноќта ми кажуваше по некоја мудрост од еврејските свети книги, која можеби и самата ја измислуваше, дека жената без пород не е човечко суштество.

Ја среќавав сѐ поретко и поретко, со секое ново дете на брат ѝ , таа имаше сѐ помалку време а уште еден дом повеќе.

Потоа зборуваше за другите нешта кои ја радуваа: ме прашуваше дали сум разбрала дека на сопругите им е дозволено да побараат развод, а во бракот да располагаат со својот имот, дали сум дознала дека жените отсега па натаму ќе имаат право да гласаат на изборите, дали знам дека работниците сега смеат да се борат за своите права.

Настаните од стварноста и од нивната фантазмагорија се судираат и се кршат едни со други, а тие се обидуваат да ја докажат својата не-стварност: еден работник во поштата е уверен дека ќерка му не патува да се сретне со вереникот во соседниот град, туку засекогаш заминува на некој далечен остров; една кројачка го фрла тукушто прочитаното писмо на сестра си, во кое таа ѝ кажува дека сака да ја види, а оваа жена е уверена дека сестра ѝ ѝ соопштува дека татко им, кој умрел многу години пред тоа, наскоро ќе ја посети; еден студент, додека гледа во книгата пред себе, во мислите ги превртува животните стории на своите колеги и професорите – настани кои тие никогаш не би ни помислиле дека некогаш би можеле да им се случат.

Ова проткајување ни овозможува за првпат да ја видиме врската помеѓу философското барање за чистота, гледиштето дека жените на некој начин се непрочистени, подреденоста на жената, и „вирилната хомосексуалност“ (вид машка сексуалност која што Ева Сидвик ја нарекува „хомо-хомосексуалност“, јасно предочена со тврдењето на Жан Жене дека „мажот кој ебе друг маж е двапати маж“).

Велат дека жените ги бираат мажите според носевите.

Треба само да се прочитаат одредени сцени на заведување во делото на Марлоу Хероја и Леандер, или познатата сцена во Ричард III на Шекспир.

Марлоу тврди дека жените веќе воопшто не реагираат ако предолго се девици, токму како и струните на кои не се свири.

А тоа дека жената треба да биде слуга покорен му беше најомиленото и секогаш го ставаше на првото место.

Кога видоа жителите на Потковицата, особено војводите, Крсте Јаначески, Најдо Акиноски и Дамческите, Мирче и Даме, дека се пусти куќата и имотот на Ордана Голушка, дека жената и детето негово не ги бива за некоја полска работа, и нив и имотот нивни ги зедоа под свое.

Ристана и Димка ги поставија за говедари, а со имотот тие управуваа.

“ Така си се расправи со самиот себе Акакиј Акакиевич, си се охрабри и ја исчека првата недела и, откако оддалеку виде дека жената на Петрович излегла некаде од дома, отиде право кај него.

На Марко Проказник му јавија дека жена му е болна, не е далеку од својот крај, и тој дојде до некаква своја новаи неразбирлива татковина и остана зачуден, збунет, можеби и исплашен, од малиот број луѓе во селото.

Од неа добив желба да му објаснам дека жената ми е мајка, дека таа во други околности би му помогнала, ако не нему, тогаш барем на некои поубаво облечени луѓе.

Она што ненадејно го здогледа во светлината на ламбата беше дека жената беше стара.

Призна дека ја убил жена си, иако знаеше, а мора да знаеја и неговите испрашувачи, дека жена му е сѐ уште жива.

Се зборуваше дека жените шетаат од другата страна на зградата на која ние гледавме само мали прозорци опшиени со мрежи.

Авни ѝ кажа на Азра дека жените (ноќта тој требаше да помогне во нивното регрутирање за испраќање во странство и за давање услуги според договорот со Друштвото “Осамени срца”) веќе ги пренесол со комбето уште пред да падне мракот и дека тие чекаат во ресторанот.

Попот Никола, на Ралин Панта маалото, со око бистро и умно, веднаш виде дека женава не го почитува него толку колку што сака да го искористи.

Виде попот Никола дека женава би отишла и кај муслиманскиот муфтија, само за да си го направи мажот си мезе и никаквик.

Варзилото сам им го беше донел од бојаџиската чаршија на Тодора, на Паунка, и на мајката Јана, а кромидовите лушпи и цутовите од лутиче сам ги слупи и ги набра, и сѐ се радуваше дека жените ќе се зближат во радосното вапцување, а Тодора ќе ги отпушти дизгините.

Тие забележаа дека жената што доаѓаше кај нивниот син, секогаш право на горниот кат, од задниот влез, по скалите по кои се одеше дотаму без да се помине приземјето, почна да останува и на спиење.

А кога си отиде докторот, му рече на Мил: - Вистина ли е, синко, дека жена ти голтнала змивче? - Не, татко, не го голтнала...

Молчеше, зашто случката не ја виде на сон, туку на јаве: од поодамна Богуле знаеше дека жена му на Андро, Андрица и Оруш варџијата почесто се состануваат скришум во варницата која повеќе денови стоеше топла.

Со циничен смев ги покани да се предадат и му вети дека жените, децата и старците се под лична негова заштита, а водачите ќе се испратат лично на султанот во Истанбул тој да им пресуди.

Жените и девојките наведнале глави и, со насолзени очи, ја слушаат песната на разделбата без протест, без крик).

СТРИКО МАРКО: (Гледајќи дека жените плачат и ронат солзи).

Трајко отпрвин се позачуди на оваа Достина постапка, ама во својата простота си извади заклучок, дека жената е добра и радосна што ѝ даде господ „мешана киска“ и си ја продолжи работата.

И низ песни прескокнуваа цели епохи Од Самол па до наши дни Што има Македонците да се плеткаат Во подемот и пропаѓањата на сите империи Одвреме навреме во песната на Македонците Ќе им влеташе по некое клето Турче И тогаш ќе се сепнеа и ќе си речеа колку ќе се изрезилеја Ако го скокнеа времето на Отоманската империја Баш во тоа време се збрани сите македонски страдања Сите порази и загушени востанија Баш во тоа време на Македонците им се нанесоа најголемите неправдини И некако природно се прими што Отоманското царство Го урниса човек роден и учен во Македонија Природно беше што во тоа време Некои Македонци влегоа во Стамбол на бели коњи Иако беше сосема неприродно и уште понеправедно Што по по урнисувањето на Царската порта Македонија ја распарчија балканските орли И оттогаш наваму така распарчена се тетерави И во соништата за сите царштини Ја римски ја византиски ја турски биле Тадури и австро-унгарски И на Австро-унгарците Македонците им најдоа маана Да стасаше нивната царштина до Македонија И тука одамна ќе имаше филхармонии и универзитети А не само амами тек и чифте амами и секакви анови Одвреме навреме Македонците ќе запееја Под московски вечери Рабјинушка Калинка и такви песни Знаеја многу такви песни како да не знаеја И од порано беа начуле по некоја Ама особено научија да пеат по руски Откако се најдоа во црвеното царство Неоти знаеја како се најдоа во црвеното царство А отпосле дознаа дека баш во времето На црвениот император Јосиф Висарионович Сталин Се стави печат на старите делби на Македонија За сега Македонците севезден да се прашуваат Има ли во историјата печати што бледнеат Има ли печати на кои им истекува рокот на траење Ако има такви печати тогаш сетики ќе дојде денот Кога на најубавиот и најбелиот потомок на Букефал Македонците ќе ја качат најубавата им мома Угул гола ќе ја седнат врз знамето со шеснаесеткракото сонце Префрлено наместо седло преку грбот На најубавиот и најбелиот потомок на Букефал Во наизменичен патриотски кас и галоп Да го обиколи сиот свет И да ја разнесе насекаде славата и гордоста на Македонците Секако ќе има и такви кои ќе се противат на ова И ќе велат дека тоа ја навредува честа на Македонците И особено честа на Македонките А Македонките се рамноправни со Македонците Ако не од времето на Роза Луксембург Тогаш барем од времето на Валентина Терешкова Македонките уште пред да се родат знаат дека се рамноправни Македонците нека си мислат дека се порамноправни Впрочем какви и да се Македонците никогаш не се сложиле за ништо Па нема да се сложат ни за голата мома гордо јавната На најубавиот и најбелиот потомок на Букефал Оти сите Македонци знаат дека жена гола ако видат Голема кавга ќе се роди во тие што ќе ја видат и сонуваат А во кавгаџиско настроение се заборават без исклучок Сите соништа од циклусот за пропаднатите империи.

Потем го свртеа муабетот на жени Те вакви нозе имале и онакви газиња имале жените што одеа пред нив Тој што зборуваше за газењето лајна во сонот Сега рече дека жена ако ти дојди дома усмевната Болест ќе ти дојди ама светрум ќе ти помини

По некое време прочитав дека жена му го оставила...

Жена му на Китан знаеше дека жена му на Танаил, како и другите жени во селото, се подбиваат, се исмејуваат, и затоа утредента по свадбата, кога станаа младенците од спиење, отиде во нивната одаја, ја натера невестата да се пресоблече, ѝ ја зеде кошулата, и кога виде дека на неа има крв, светна од радост, ја зеде кошулата и истрча во дворот покажувајќи им ја на сите луѓе дојдени на блага ракија; им рече на тапанџиите и на свирачите да свират, и таа држејќи ја кошулата високо крената, започна да игра оро.

Со овие неколку претпоставки јас си го објаснував сновењето на мајката на месарот горе-долу.

Она што се чинеше можно, па дури и веројатно, се сведуваше на заклучокот дека жената слегнува во месарницата бидејќи добитокот е премногу гласен и здивен; дека станарите се вознемрени; можеби на некој од погорните катови се одржува и состанок на куќниот совет па од таму доаѓаат барањата стоката да се смири.

Го чу ударот на затворање на преградната врата од тремот и почувствува дека жена му го гледа додека тој ја набљудува ноќта.

Но, ја отфрлив таа идеја мислејќи дека жената полошо ќе пука под дејство на хипноза”.

Па како и зошто тогаш да го товарат со веста дека жена му станала некоја другарка која можеби втасала до претседател на некоја организација, или секретар на некој, како што ги викате вие, Комитети.

Но јас тврдам дека жената може најбрзо да го порасте човека и да го поведе во животот.

Ајде, да не велам, во опасности!

Си помислив: „По какви сѐ свиоци татко ти ќе ме поведе само за да ми нашепне што точно мисли за таа Пелагија што божем се изгубила на не знам која улица на Одеса“. Бидејќи, да се разбереме, Пелагија била убавица.

А мислам, одамна се знае, дека жената кога ќе ја поведе срцето, сосема го губи умот".

На крајот, најправедно се чинеше објаснувањето на неговите блиски од Русија дека не чуле и не виделе ништо!

И додека немоќен, престрашен од себе, го пушташе тој грчевит звук да се излие од неговата ништожна, скршена сила, му прелета дека жената, единствената на која ѝ дозволи да ѕирне внатре, зад ѕидот, некогаш му рече дека неговата смеа е гласна воздишка.

И денес, по многу години, сосема ми е јасно дека жена ми воопшто не беше во право.

Зошто мислиш дека не треба да се каже оти на твојата мајка дома ѝ помага Нерка, затоа што помош ѝ е потребна и затоа што твојата мајка мисли дека жените не мора дома да бидат робови, ако имаат шанса да не бидат...

- Зарем ти мислиш дека жените се навистина робови? - се запрепастив. - Под чие ропство сте?

Изгледаа како група пријатели кои на враќање од напорен џогинг навратиле на по едно кафе, одбивајќи да се сетат дека жените дома веќе им се нервираат.

дали тогаш се сети дека жената и детето му останаа во Албанија, не знам што се скрши толку за да стои само заделен, ко забошотен човек, го гледаме ние Радевски, а Апостол Макаровски ни покажува две кабини со врати на заклучување, одете вие во кабините, ни вели и едната ни ја дава мене и на Горачинов, а другата на Оливера Поточка и Манол Форевски, вие сте сепак брачни другари, вели,

Од писмото дознавме дека жената на Паун Радевски е во Полска, заедно со девојчето што го памети уште како цицалче.

Знам дека жената од нозете нагоре се гледа.

И дознавме дека жената на Ристо Коларов се развела под притисок, а девојката Теменуга се откажала од Филип Хаџиевски.