ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Доцна ми стануваше јасно во животот дека револуцијата, покај примамливата дијалектичка патетика која те привлекува во младоста, во доцните години на животот принудува да се соочуваш со нејзината метафизичка завршница.

Сарафовиот комитет им давал повод на многумина што биле убедени во потчинетоста на Врховниот комитет кон дворецот и бугарската влада да тврдат дека зад Сарафов и неговите пријатели стојат бугарските штикови и дека револуцијата што се подготвува во Македонија е управувана божем од Софија и ќе започне со знак даден од кнезот Фердинанд и неговата влада.

Тој го навредуваше Големиот Брат, ја осудуваше диктатурата на Партијата, бараше веднаш да се заклучи мир со Евразија, се залагаше за слобода на говорот, слобода на печатот, слобода на собирањето, слобода на мислењето, хистерично викаше дека револуцијата била изневерена - и сето тоа во еден брз и многу сложен говор, кој беше еден вид пародија на вообичаениот стил на ораторите на Партијата, па дури содржеше зборови од новоговорот: повеќе новоговорни зборови, всушност отколку што кој било член на Партијата нормално би ги употребил во стварниот живот.

Тој добро знаеше дека револуцијата отсекогаш била утописки чин и дека на крајот се пресметувала со своите протагонисти, пред најавата на новата револуција.

Сметаше дека револуциите најмногу ја разместуваа рамнотежната точка на секое суштество, на секоја општествена заедница.

Во својата Историја го беше потцртал мислењето дека револуциите не се пресадуваат, а доколку тоа се стори е неизбежен незапирливиот процес на жртвувањето.

Живеејќи и судирајќи се со самата револуција на Ататурк, во нејзините пресудни периоди, а понесен од своите младешки идеали, лишени од секаков конјунктурен компромис, од секакво профитирање од состојбата во која се наоѓав благодарение на високата позиција на Фетхи-беј Окијар, јас во себе ја зацврстував аргументацијата дека револуцијата на Ататурк за лаицизација никогаш не ќе биде докрај успешна и целосна доколку не го опфати и муслиманското население на Балканот.

Да се присетиме просто, во груби црти, на фактот дека револуцијата на идеите, резот - „епистемолошки, како што се вели - чиј што најинтензивен момент можеме да го врземе за времето околу 1913. година, во метежот што го донесе, како во областа на математичките и физичките науки, така и во подрачјето на сензибилитетот, може во повеќе од еден поглед да се спореди со климата во времето 1480-1500, помеѓу крајот на средниот век и почетокот на ренесансата, помеѓу опаѓањето на средновековниот хуманизам и премисите на една нова култура во која се мешаат, во единствен синкретизам, томизмот и неоплатонизмот, емпиризмот и номинализмот.