И самата структура на делото соодветствува со темата и мотивите на книгата.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Косиве нека го покријат лицето, си велеше, што погусто, за да не му ја видат убавината и другите. Убавината и младоста што ги виде таа.
„Авантурите на Дедо Мраз“
од Ристо Давчевски
(1997)
Можеби и младоста и радоста ќе се врати, за кои со толку тага ѝ зборувал Анастас ѕидарот на Надежда Мирска.
„Бунар“
од Димитар Башевски
(2001)
Ако навистина во вашите книги ги раскажувате вашиот живот на детството и младоста, бездруго тоа треба да претставува и голема среќа што сега ја претставувате вашата земја.
„Потрага по Елен Лејбовиц“
од Луан Старова
(2008)
Писателот во овој роман за македонската легенда, го проследува детството и младоста, школувањето и вклучувањето во организираната борба на македонскиот народ за изборување на сопствените национални и социјални права и слободи, за создавање на своја сопствена држава, сѐ до трагичната погибија.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Од јагодиците, што не беа покриени од небричените бради, светеше црвенило, свежест и младост, а живите сиви или црни очи стрелаа на сите страни и можеа да познаат човек на цел километар.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Но јас и сега прашувам:
од каде, по сѐ, тој агон да се бара
секогаш правиот збор
од каде тоа тесно грло
тој застој во којшто ферментира
минатото, заедно со детството и младоста
и она кое следи потоа
сето фрагментарно, немонтирано
искуство, живот наречено?
„Ерато“
од Катица Ќулавкова
(2008)