Но најмачно е прашањето за официјалниот и училишниот јазик во словенските делови на Македонија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
157. Ние гледаме сега оти три национални и религиозни пропаганди во нашата татковина се борат една против друга и сите заедно се борат против нас и нашите интереси, сакајќи да им нанесат смртен удар и да си ги потчинат под себе, земајќи го со таа цел религиозното и училишното работење кај нас во свои раце преку црквата и училиштето за да ѝ нанесат смртен удар на нашата народност, ни го налагаат нам нивниот наместо нашиот јазик.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Ако народниот протест во верските и училишните работи, во кои општините треба да се признаат слободни, се покаже од заинтересираната пропаганда како бунт со државна боја и се бараат државни мерки против бунтовниците, тогаш народот и интелигенцијата треба да се обрнат кон конзулите, како кон арбитражни судии.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Во замена за тоа ние ќе имаме лице и право да се надеваме од нашиот великодушен господар да добиеме полна автономија во црковното и училишното дело и полна рамноправност пред законот и во месната самоуправа во Македонија.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Резултат од нашите секојдневни еко - активности е чисто училиште и училишен двор, украсен со зеленило и цвеќе.
„Тополите на крајот од дедовата ливада“
од Бистрица Миркуловска
(2001)