Некои вистински настани од ајдучкото, од комитското време, низ раскажувањата на дедо Иван или дедо Димо, веќе звучеа како легенди.
„Бојан“
од Глигор Поповски
(1973)
Оној негов дедо или дедо на дедо му се викал Парамон и, како сите од тоа време во Кукулино, бил умен и со две очи.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
И едниот и другиот Онисифор побрзале да клекнат и да го испијат со коленици сето студенило на влагата.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
(Ќе замавне оддолу кон небото, човекот не се распорува поинаку.)
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Но само се исправил полека, недозгрбавен и не со крената глава, туку повеќе сличен на човек што долго време стоел замислен на исто место, меѓу сенки од кои расне непробоен покрив и под кој ќе почне нова битка без сеќавање за вчерашните рани и лузни на неизлекуваната душа; и ќе гризе и ќе боде и ќе дави ревејќи само со крвта и сличен по нешто на оној негов дедо или дедо на неговиот дедо од дните кога бил со каменен чекан удрен над истото вака распарано животно.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
- Пред многу години, пред вие, парталковци, да бидете родени, можеби и пред вашите татковци или дедовци, живеело на земјава човече со тртка на носот.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Како да бев во една од куќите на Кукулино: од огниште на кое виси поцрнет котел се шири црвеникава топлина, удира во луѓето и им ги брише од лицата грижите и годините: светлоста се мрешка по земјениот под, мислиш вода е над кој минува здив на ветар: чкрта стара маса на долги нозе, на неа е дрвена карта со ракија, зад луѓето плашливо трепка око на кандило и потсетува на заборавена ѕвезда под проѕирни партали на пајажина: топло е, животот е далеку од светот на домаќините и гостите, обесената низа лук на ѕидот брани од урокливите очи на темницата зад прозорците. ...
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Потоа бабата, или дедото, станува, и вели: „Да одиме…“
„Сестрата на Сигмунд Фројд“
од Гоце Смилевски
(2010)
Родителите ги допираат рацете на Криста за поздрав, ќеркичката ѝ се фрла околу вратот и ја гушка додека мајката останува скаменета, а потоа заминуваат.
„Сестрата на Сигмунд Фројд“
од Гоце Смилевски
(2010)