__ 54) Јаворов Пејо - бугарски поет, кој две години одел со четата на Гоце Делчев; 55) “Смрт или слобода“ - илегален весник на Тајната внатрешна македонска револуционерна организација; 56) заптија - турски полицаец; 57) Вода чекам - јавка, чекам човек; 58) Пријатели - јавка од тие луѓе; 59) Чичко Чанко чука - јавка, да го пропуштат; 60) Димитар Гуштанов и Ѓорѓи Бродлијата - војводи револуционери; 61) Димо аџи Димов - виден револуционер, социјалист; 62) аскер - турска војска;
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Дедо Петре го праша: - Како, како, внуче Дончо? Како врви учењето?
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Смрт или слобода! - одговорија тие со вообичаениот комитски поздрав.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Смрт или слобода! - одговорија сите.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Зората се зазоруваше, петлите пееја...
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Смрт или слобода! - ги поздрави Гоце...
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Во слободната татковина, како море се лулеат златните жита.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Тие се преоблечени турски шпиони - заптии. Смрт или слобода!“
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Тој вечерва нè собра тука за да ни каже какви се целите и каква е нашата борба.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Гоце го заврши говорот со извикот: - Смрт или слобода!
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Треба да се одбележи тоа и во нашиот весник „Смрт или слобода“55).
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Тој рече: - Браќа! Тука меѓу нас се наоѓа братот Гоце, член на Централниот комитет на Внатрешна македонска револуционерна организација.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
- Смрт или слобода! - одговорија сите.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Одговорот гласеше: „Брате Кралев. Писмото го примив. Крајно благодарам на предупредувањето!
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Ако ја изневериме, камата да ни се зарие во нашето срце, револверот нека го пробие нашето машко чело! Смрт или слобода!“
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Ги скинавме шините на железничката линија на едно место и на две места ги пресековме телефонските жици.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Откако се изредија да зборуваат уште неколку души, Гоце го заврши состанокот со зборовите: - Смрт или слобода!
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Зората се зазоруваше. Ѕвездата Деница тивко трепереше над селото Баница.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Тукушто Гоце се готвеше да излезе незабележан од Битола во мракот, во одајата се втурна еден битолчанец и задишено и вџашено извика: - Целиот град е сардисан!33) Турската војска врви низ градот!
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Во селото петлите пееја, го најавуваа раѓањето на новиот ден.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
На борба, на борба, браќа и сестри! Целата земја гори и одекнува: смрт или слобода!“
„Дружината Братско стебло“
од Јован Стрезовски
(1967)
Вие двајцата разбирајте се понатаму! — и се истави од пред Толета, та се замеша и застана на десниот крај на четата од Петрета.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Десетината петнаесет четници што беа во колибата се поздравија со Толета и Трајка по комитски: „Смрт или слобода!
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
И дури тие чекаа да се заврти Толе и да им даде знак за напад, овој ја симна пушката од десното рамо, се приближи и тој како Шаќир, но без да застане мирно, го поздрави Петрета со истите зборови: „Смрт или слобода".
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Смрт или слобода, Толе. Тоа се бара од нас, — и почна да го удира по големите плеќи.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Средбата излезе возбудлива: На пет чекори пред војводата, Шаќир застана мирно и со комитскиот поздрав: „Смрт или слобода" го поздрави Петрета и рапортира по војнички: — Господин, војводо, задачата што ми ја возложи успешно ја извршив.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
На главите — „влашки капи", со две коски цеваници и мртовечка глава, а под нив натпис: „Смрт или слобода".
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
За час се измешаа и, место предвидуваните пречканици, овие „диви луѓе" сред пустата гора почнаа да се прегрнуваат, бакнуваат, удираат по плеќи, да си стискаат рацете како вистински браќа, што и беа заправо.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Јас досега се боре како шо знае и може, а отсега еве ти а пушката и мојте другари — теслим.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Кога Толе си го кажа името и прекорот — Паша, сите четници се загледаа еден со друг и го засипаа со разни прашања, очигледно доволни што им се даде можност да го видат лично легендарниот арамија Толе Паша за кого одамна имаа слушано безброј легенди.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Секој од овие луѓе цврсто стискаше по една манлихерка во рацете, а исто така вешто придржуваше на десното или лево рамено по една тешка козинава сакма, a под неа — кожена торба, тагарџик, во која не секогаш се најдуваше парче леб или месо.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Гласот, оној негов или на некој што е невидлив, прашува со нагласени согласки што ќе види и тој се сеќава на сѐ што гледал во куќата како дете: сабја кулајлија со вткаени букви од сребро во канијата - Смрт или слобода, стари црковни книги од времето на минатовековната игуменија Минадора, француска или германска кацига од времето на Балканските војни, турски тепсии со богати шари, ископани и начнати римски или такви некакви фигури на светци и војници, шандани, кандила, ками.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Повеќе тоа отколку исчекуваната слобода крај распуканото црешово топче и под знамето со измислени букви од мајчински или невестински раце - смрт или слобода.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
Каде што ќе застанеше дедо Геро со четата таму високо ќе го кренеше знамето на кое пишуваше СМРТ ИЛИ СЛОБОДА.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)