здогледа (св.)
Да можам да станам, рече старецот, Да здогледам Со камен кога ни го набиваат в земи Крстот покрај главата...
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Не можеше да здогледа некоја гуштерица и да не фрли камен по неа.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Продолжи првин со одење, во кое имаше и демнеење на мигот, во кој таа и би се вратила, а кога човекот немаше со што да фрли, таа зеде пак да се шиба огромна и блиска, каква што беше, за да можеш да ги здогледаш и црните српови од ноктите на нејзините шепи, за да можеше да го видиш секое превиткување на тупата болка во нејзините скокови, за да можеш да ги видиш и нејзините крвави непца, за сето време испуштајќи некакво подмолно завивање, полно со една ужасна, здржана, придушена бол, а Змејко, кој уште на првиот нејзин чекор знаеше дека ќе мора да отстапи, сега, кога она завивање нараснуваше во некакво ужасно стенкање кај она ѕвере, готово да расчешне сѐ, што ќе му се најде на патот, го сети дивиот ветер како го подига угоре и како го урива во провалијата под неговите петици и расплакан и сосема совладан тој отстапи.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Посакуваше така смирена да поседи колку што може подолго, но здогледа некое делче од некое суво планинско цвеќе на футата и со прстот и показалецот внимателно го фати и го фрли онака во тревата.
„Човекот во сина облека“
од Мето Јовановски
(2011)
Од гранката на старата слива се обидував да гледам кон спротивната страна на селото, каде што беше куќата на неговиот дедо и да го здогледам него како игра во неговото маало со другите деца.
„Животот од една слива“
од Зорица Ѓеорѓиевска
(2014)
Вчеравечер уште беше рано Низ калдрми тргнав пеш по градот Та здогледав едно купче збрано Деца, кај цртаат плочка Недалеку од плоштадот Ме понесе патот кон чаршија На мостот лошо реконструиран Човек ко мене пензиониран со жената стојат од каршија Ги поздравив и ми возвратија А кучиња скитници пријателски До следниот мост ме испратија
„Сите притоки се слеваат во моето корито“
од Марта Маркоска
(2009)
Небаре бел облак се спуштил над него - ја здогледал самовилата и миговно станал.
„Молика пелистерска“
од Бистрица Миркуловска
(2014)
Го гледаа белото блескаво езеро долу пред нив сѐ до малото езеро и мрачните албански планини, ги починуваа очите на зеленилото спрострено под нив, понекогаш ќе здогледаа срна како пасе мирно и одвреме-навреме уплашено ја крева главата да разгледа дали некој не ја демне, а живо задоволство беше кога ќе се појавеше дива коза, една или повеќе.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Ми заличи на изненадено дете кога ќе ја здогледа саканата играчка.
„Летот на Загорка Пеперутката“
од Србо Ивановски
(2005)
Го здогледав уште она пламенче во тавчето со балкански гасови, го здогледав и видов како скочи и изгасна од догореност и во истиот момент српот и чеканот изгледа се вкрстија да го симболизираат чинот.
„Балканска книга на умрените“
од Мето Јовановски
(1992)
Додека секавиците прават ден во одајчето и таа може убаво да го здогледа своето девојче како мирно и слатко си спие, таа во себе си вели Нели еднаш ѝ простив на Мајката над Мајките?
„Црна билка“
од Ташко Георгиевски
(2006)
Ја здогледав празната лика на едноокиот како смрт како страшна прегратка Навечер ли беше од дното ечеше гласот на неговата смеа...
„Чекајќи го ангелот“
од Милчо Мисоски
(1991)
Тој подлец изгледа го имаше веќе здогледано наближувањето на непријатностите па сепак, во огледалото, со чудна ноншалантност си го бришеше со белата мека крпа измазнетото лице , а потоа не го прескокна и она долго размачкување на помадата по образите и по челото без да стори ниту еден неприличен гест, или барем да побрза и да ми се тргне од пред очи, како што постапуваше многу често.
„Желките од рајската градина“
од Србо Ивановски
(2010)
И знам. Не ќе најдам никојпат збор за да ти кажам што си ми, колку Не ќе разберам никојпат што сум - се привиѓам човек и земја И не ќе ми одгатне никој кое е твоето и кое моето име Зашто бегај, бегај чинам Во некоја корија легни На некој камен седни На некое стебло потпри се па здогледај те, прегрни те Израсната по распаќињата вишнееш низ вековите - За твоите корени сите неба се ниски!
„Вардар“
од Анте Поповски
(1958)
Кревалката е да крева оловни товари од душата како што соколот се крева кога ќе здогледа лично моме.
„Кревалка“
од Ристо Лазаров
(2011)
Штом ќе здогледаа гулаб и младо и старо од сите маала во градот помислуваа на русата глава и сините очи на Мише, штом ќе запролетеше сите помислуваа на дворот негов на разгугутените гулаби и белиот гулабарник.
„Захариј и други раскази“
од Михаил Ренџов
(2004)
Ние со него, како деца, којзнае колку пати се имавме качувано на таа авлија за да гледаме кон сред село да не здогледаме нешто интересно.
„Човекот во сина облека“
од Мето Јовановски
(2011)
Кога ја отвори вратата, сега без изненадување, го здогледа својот прилично помлад колега Никола Гологанов кој му беше еден од ретките пријатели со кого со предизвик и задоволство ги споделуваше своите либерални сфаќања во текот на децениите на строго контролирано мислење и говорење.
„Човекот во сина облека“
од Мето Јовановски
(2011)
Потамина сврте в десно и се спушти надолу каде што здогледа паркче и спроти паркчето кафеана каде што, околу една маса поставена надвор, беа наседнати тројца возрасни луѓе.
„Продавница за љубопитните“
од Мето Јовановски
(2003)
Бев навистина поспана, заслепена, ниту за момент да здогледам или барем да се посомневам дека ни се прикрадува големото зло.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
