онбаша (м.)
Трчаше пред аскер бимбашијата на својот арапски коњ, им даваше зорт на јузбашиите, мулазимите, башчаушите, чаушите и онбашиите да го стегаат аскерот, што побргу да накачува на нагорништето, за да дојде до целта незабележан уште неразденето убаво, но аскер како аскер, се влечкаше тромо и, спротивно на офицерските желби, не сакаше да влегува во борба ноќно време, оти не можеше да види што ќе нагази и откаде да се пази.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Каква одбрана во опседната зграда? – Теслим, бре ќерата? извика омбашијата и тргна со кубурот а едно момче се струполи.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Еден светилник залета во воздухот и падна врз главата на омбашијата, а од неа бликна крв. – Пукај, сечи, коли! – се разрева раскрвавениот омбашија и сам се загна напред со голиот јатаган во забите и кубурите во двете раце. – Еј, Ристосеееее!
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
За миг аскерите прснаа да бегаат надолу низ папратта, оставајќи го онбашијата, Трајка, Ташка и еден војник да клоцаат и да се валкаат во тињата под чешмичето, да стенкаат со забите, сега тие, како преѓеска Јован.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Се најдов во небрана — изненадена сум невела — не чини неј — нив непара — не толку нетоп — невестински украс од тенеќија кој ја заменува короната ниа — оние нии — нив нуна — кума (делхинутив — кумица) нишан — знак нишка — нит, нитка на платно нишчелки — направа на разбој за ткаење ној— оној ногашчка — наплеток од косата обрецнам — врекнам, нависоко ќе проговорам обрус — долга везана крпа со реси од која се прави чалма на главата одер — врста кревет на столни ногари закопани в земји на кој се чуваат алиштата и покровите во визбата одвраќам вода — басна на вода за да се мени положбата во која се најдува озастра — утринава онбашија — турски војник десетар — каплар опурчак — искинат опинок кој веќе не се носи оралиште — место каде се игра оро ораџика — жена што игра оро орјатка — погрден збор за жена со која друга жена е скарана орман — густа гора оужје — накит олепела — лесна клетва осмак — мера за жито 50 оки отпуст — поповска песна пред свршетокот на извесна. служба павти — женски накит од сребро и бакар пагурче — сад за ракија пазамарка — џеб на селска кошула пајвани — ортомчиња со кои му се врзуваат нозете на коњ да оди раван — ситно парка — што ѝ е, што ѝ пречи да направи нешто паскурник — шара за шарање поскури пачавриче — книжулче, може и крпче од ткаенина пашит — без самар коњ, маска, магаре пералник — котел во кој се топли вода за перење песјачка — погрден збор за жена со која друга жена е карана петле — во онаа см. наполеон — пара златна француска со петле на неа петравил — епитрахил петреви гаѓи — горско цвеќе пинок — опинок плак — старец плетва — трева во сеидбата поврзало — врвца на торба или вреќа, како и на огламник на добиток подвеска — дел од селска облека.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Тогаш низ поворката, одзади, се пробутка онбашијата Екрем-ага со двајца сејмени покрај себе.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
— Машала, машала, убаво си можел да викаш, — почна да му се руга онбашијата.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Се собраа сега пак Толевци околу Јована, Бојка, како преѓеска онбашијата со аскерот и во кус разговор се разбраа.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Онбашијата се заврте кон двајца војници и им рече нешто на турски.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
„Ама, доста бре, празни муабети!“ свика онбашијата и луто ја истрга сабјата.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
И тој и селото и ридиштата наоколу биле фатени во обрач на мрак зад чија граница можел тогаш да се стеснува нов обрач на онбашии, заптии, јузбаши, чауши, кајмаками, мулазими, кадии и секакви одбрани стрелци и мислители на царството, повеќето со измеќари, соколари или ќати, но сите со кубури, со долги или краткоклуни пушки, со јатагани, анџари, џилити и наџаци на чие железо со златни или со сребрени нишки е запишана муслиманската покорност пред пророкот.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Онбашијата се фати за балчакот:
„Море, ако ги извадиме сабјиве, веднаш ред ќе направиме, ѓаури!“
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Еден муфетиш, општински инспектор, и еден онбашија, шеткаа намуртено крај групата рисјани на која ѝ се придружи Сандри.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Кметот и азите беа се распоредиле и за ручек, беа нарачале да се донесат дветри овци, брави; да се осучат мазници и неколку кокошки за муљазимот, чаушот и онбашиите.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Онбашијата ли беше, или муљазимот, што тропнаа така силно со чизмата?
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Што дека се тие господари? Оној онбашија, оној муљазим, зарем и тие не се робови? Робови на робовите.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Турците спиштеа. Паднаа наместо уште двајца онбашии и двајца војници, а двајца лесно ранети, крвави, побегнаа назад кон Мелница.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
„Сакиин дурунус!“, се слушна високиот глас на онбашијата, и вревата тој час секна.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
— Како да е ќе го најдеме, ако не во Градешница — во Старавина; ако не Полчишта — Бешишта — им рече тој на своите чауши, башчауши и онбашии.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)