пладнина (ж.)
И машко и женско, и мало и големо, и христијанско и турско, христијаните крстејќи се и во истото време изговарајќи Господ да го дочува во живот Лазора, а Турците, на чело со Тахир бег Јаузоски, кој и заборави да го прошетува Мурата, Ај анасана, ај џган, уште од раното се купчат на портите, на срецело пред дуќаните Акиноски и на чешмата, на бунарите, во дворот и на чардакот Акиноски и само за тоа зборуваат: минатата сабота токму во време пладнина, нивните мажи, главите на сојовите, се нашле таму во Прилеп, на Али Чаир, за со свои очи да се уверат во силата Лазорова, и за потоа со свои очи да го видат нештото кое тука, на лице место и пред сета насобрана народија, ќе му го прекинеш животот на човекот, а кое не го стори тоа, не го однесе на оној свет, само затоа што е Лазор голем и силен како никој друг на земјава, па ножот и куршумите, кога влегле во месото негово удриле на коските и тука се запреле.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Трајана ја закопаа другиот ден, во време пладнина.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Ете затоа овие селани ја дочекаа и пладнината, та како што бидува обично кога човек има нужда, почнаа да ја продаваат стоката пошто-зошто, само и само да однесат некој и друг грош в село и да ја свршат оваа важна селска работа со Селим-бег.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Фати пладнина време. „Кој ќе издржи до мрак?'се прашаше секој четник во себе, а бимбашијата се плашеше да не се замрачи, та и оттука да му се извлечкаат комитите.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Во мигот кога невестата ќе го пречекори долниот бабар, гатачот го удира со стап и извикува: „Виде јајце в камара, ти се стори пладнина“.
„Папокот на светот“
од Венко Андоновски
(2000)
Но затоа пак денеска, на пладнина, се оди в црква со леб, со подароци, ракии, вина, мезиња и тука им е местото на сите. Особено на момите.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Затоа тој нареди да објави телалот дека денеска во шест часот – на пладнина – ќе бидат јавно спалени на Атпазар двајца бунтовници од Мариово.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Кој продаде до пладнина – продаде, кој не – ќе ги тера добиците до пазар, ако не сака да ги продаде пошто-зошто.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Околу пладнина Тренков си ја даде својата последна наредба на војводите: — Ајде сега, другари, соберете ги луѓето и право на чешмата во жиовските ливади! Тивко, со мукает слегувајте.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
По обичајот, Крле тргна еден ден по пладнина да оди кај братовчетка си Тода.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Беше пролет, беше пладнина.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
А кога во време мала пладнина оттаму, од гората, се разнесе лелекањето на старецот (лелекаше и молеше тој за христијаните паднати во бојот со Турците на Марица и за сите христијани паднати во боевите со нив, лелекаше и ги колнеше Јована Кантакузен и Григорие Паламас, кои, за да се одржат на престолот на веќе разнебитеното византиско царство, се сојузи со нив, со поганците, а тие, пеколниците, кога се нашле едноаш на небранет пат, пред ништо и пред никого немало да запрат додека сѐ не изгореле и не испоганиле) сите го ожалија; си рекоа старецот, оставен сам таму во орманот, се поштукнал од умот и сега гласно си го кажува тоа што не смееше ни да го шепоти додека си беше прикрепен на умот.
„Потковица на смртта и надежта“
од Миле Неделкоски
(1986)
Избеганите се собраа Тановиот гроб. Бре што стана, бре како стана оваа работа што го нападна аскерот на ден пладнина? Одвај си ја собраа душата.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Кога да погледнеш на пладнина во август. - пеперутки што наскокуваат од изгорената трева, - детенце што си заспало среде пожолтени цветови, - ждребе со испружено јазиче што ги моли небесата за дожд Кога да погледнеш на пладнина во август.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
— Море ми, добровечер, побратиме! (макар да не е уште ни пладнина!).
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Сега да стани, после да стани, еве го, ене го, пладнина беше го нашла.
„Македонски народни приказни“
од Иван Котев
(2007)
