ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Бистар и природно умен, Чанга лесно ги научи „малкуте букви”, како што му велеше на шега на татка ми.

Сега веќе зажали што е писмен само на еден јазик, што не ги научи јазиците на другите балкански народи.

Борис го фрлил во нејзиниот двор и така ја кандисал.

Татко ми не отиде во Будимпешта, ама ... ноќите во Будимпешта... многу долго се вртеа на стариот грамофон, а тој дури и ги научи првите неколку стихови од песната и ги пееше на унгарски.

Отворен е и дење и ноќе и Стјепан веќе ги научил Германците да јадат запржени и лути јадења.

Па ѝ ги пуштам лавовите да ги научат трикчињата, пред да ја расчеречат, во жолтото мое собуле, во сништата мои пожолтени.

Затоа е неопходно училиштето да ги научи децата да мразат, а тоа да не изгледа така, зашто нашата култура не може да ја истрпи помислата дека мали деца можат да се мразат едни со други.

Од децата не стегајте се. Јас сум ги научил ништо да не зборуваат од дома надвор.

4. кога се враќав од јапонија не можев а да не кршнам малку од истокот понаисток а понаисток се вика кјото како што поназапад се вика токио понаисток некако е потопло во просторот на насмевката понаисток резниња тишина се лулеат на небото а и сонцето е некако поинакво наутро весело од изгревање напладне клапнато бара сенка за отпочин од толку многу изгревања и од толку многу запнувања на златниот и на сребрениот храм во кјото секогаш да им се позајми повеќе блесок да не би да се луѓосаат и да подгрбават да зарѓават а да бидат уште живи како што им се случува на мнозина кои и не забележуваат дека одамна им се скинале пантолоните на времето во кои се навреле којзнае кога којзнае како и којзнае зошто пред храмовите на кјото дурлат води отежнати од историски искушенија дурли во водите без омекнувач меката душа на градот во водите пред храмовите во кјото птиците парадно се огледуваат па потем не може да се изнагракаат од среќа отшто во воденото огледало биле толку лични прелични во водите прд храмовите на кјото има и многу меурчиња од последниот здив на исчезнатите има и меурчиња од празни зборови има и удавени тешки зборови и не се знае какви тешки метали од зовриените води пред храмовите на кјото се прави најубав јапонски чај од јасмин на пример кој се срка додека на телевизија врват најновите вести а на врв вести ново биро за изгубени работи и едночудо ослепени од толку зјапање во иднината на дното на вестите празнина како на дното на зеленото шише од изглоканата вода макаршто вестите на телевизија секаде се есапат како канти за полевање на заблудите кога се враќав од јапонија многу ќе згрешев ако не кршнев малку од исток понаисток и ако не се поздравев со калиграфите кои приклаваат секој колку што може во ќуповите во кои се варди душата на градот тие приклавај други отклавај тие зелен спокој другите црн неспокој и едните и другите петпари не даваат кога се разминуваат со рикшаџиите како со жива теглечка сила за кои веќе нема сенки под искастрените гранки на старите дрва а не им е ни предодредено да се пробијат до првите редови од каде што најубаво се гледа најубавата кабуки танчерка понекогаш на рикшаџиите им потекуваат од очи глазирани зрна ориз веќе наизуст ги научија говорите на сите политички и еколошки митинзи и ним како и на говорантите отшто се толку дотерани како за на кадро никој не им верува колку мака си теглат за вечер да каснат едно обично ќофте и да отсонуваат една голема топка сладолед од ванила.

Тие пак, научно наречени туристи и авантуристи, а може и безделници, не се и неблагодарници: до бесвест и мавтаат на големата птица која дури сега, на стари години, ги научи сите да гледаат угоре и главите да ги држат кренати, ги научи, исто така, како се срка планински воздух од кафено лажиче и како се распознаваат разредените звуци на харфа.

- Од каде си ги научил овие работи, од студентската менза? - Не, уште од домската.

На мажот му е потребно да се навикне на својата сопруга, да ѝ ги научи карактерот и срцето пред да почне да ѝ верува.

Ја бранев таа своја сопствена митологија, која учеше дека е можно да читаш без да ги научиш буквите.

Ги научи за три дни, и беше задоволен многу, оти писмото беше едноставно и специјално срочено за владетел.

Таа чест ја имаше само уште отец Стефан, кога сочини нови букви, оти логотетот не можеше никако да ги научи постоечките и се жалеше дека се многу сложени.

И тоа ти бил најубавиот период за мајката и за детето.

Мајка ми тврдеше исто така дека Човекот ги научува најпрвин зборовите.

Бидејќи како што философот од 18 век Кондијак (Condillac), (во Дерида, 1987, стр. 103) напишал: „Дали сакате да ги научите науките со леснотија? Почнете со учење на вашиот сопствен јазик“.

Затоа ни е потребно да научиме како се користи јазикот во терапијата.

Сите мудрости што ги научи старецот, ниту од далеку не беа доволни да се потисне помислата на дијамантот.

Јазиците ги научи на печалба во трите земји.

Ете исто така, машката геј-култура и машкиот геј-субјективитет се општествено изградени.

Кога инсистирам дека хомосексуалноста е општествен облик на суштествување, не сакам да укажам дека хомосексуалноста е нешто научено ниту дека луѓето стекнуваат хомосексуална ориентација затоа што други ги научиле да бидат геј – дека биле „врбувани“, да речам, во „геј-начинот на живеење“.

А не се ни трудев да си ги научам студентите како да ја изговорат репликата, се разбира – предметот не ми беше геј- верзија ниту на Пигмалион ниту на Мојата красна леди и не бев некој геј- професор Хенри Хигинс, што зел да ги учи разните Елизи Дулитл од Ен Арбор како да му дораснат на геј- кругот – иако на крајот предавав за карикатурата и се трудев да ги изведам нејзините импликации, како што правам и тука. ‌А какви се тие импликации?

За разлика од припадниците на малцинските групи определени според расна и етничка припадност или според вероисповед, геј- мажите не можат да сметаат на тоа дека семејствата во кои се родиле ќе ги научат за нивната историја и култура.

Во тој многу ограничен поглед, да се биде геј е како да се биде Американец.

Идиотски би било, или бесмислено, имплицира карикатурата, да се подучуваат студентите, небаре некој се обидува сите да ги научи како да ја имитираат Бети Дејвис или како да се однесуваат како геј- мажи.

Во најмала рака, нема ништо едноставно и приземно во оној вид смеа што доаѓа од оние публики што машката геј-култура ги научила да реагираат на ужасни или трагични ситуации со толку неодмерен, збунувачки уренебес.

Бродвејскиот мјузикл, така, ги научил своите протогеј-зналци дека нивната восприемчивост за гејството на тој жанр можат да ја изразат само под услов на сопствена изолираност и скришност. [Ниедно момче] никогаш не било толку надвладеано од својата страст [кон бродвејскиот мјузикл] за да заборави да води сметка за тајноста во која уживало во него, а ако и заборавело, ако некогаш... нешто, ете, случајно доволно му го одвлекло вниманието, па да заборавело да ги превлече завесите пред својот настап [односно кога пеело и танцувало на албумите од првата бродвејска постава], поради што другите маалски момчиња успеале да го фатат на дело како сочувствително трепери со нумерите што ниту тоа ниту тие никогаш не ги гледале, бргу сфатило – и тоа предоцна – дека чувството на срам му било дадено, како и нагонот за повраќање во грлото, да му биде опомена да се варди од општественото понижување што, сигурно, ќе настапи ако некогаш му падне на памет да биде толку шашлив оптимист, што да го пренебрегне. (11) ‌Практиката да се слуша и да се пее во придружба на снимки од бродвејски мјузикли ги научила оние што уживале во тоа една претпазлива поука за срамот, всадувајќи им свест за невозможноста геј-желбата и геј-чувството некогаш да се преведат во јавен израз и во општествено одржлива стварност – како и изострено сознание за опасноста што ја повлекува и самиот обид да се стори тоа.

Не зборувам тука за она што ја предизвикува хомосексуалноста или хетеросексуалноста, ништо повеќе отколку што зборувам за eвропското откривање и колонизирање на Америка – процесот што на крајот го создал американскиот национален идентитет.

Брат ми ја беше запомнил мојата желба, и една недела подоцна ми кажа дека во куќата на еден од неговите професори доаѓа сликар кој таму држел бесплатни часови по цртање.

Рече дека не сум сакала да одам во училиште затоа што не сум можела да ги научам основните работи; рече дека не умеам ни да разговарам па затоа не одам да играм со девојчињата; рече дека сликањето не е за девојчиња.

Веќе три години веруваше дека успеал да ја најде вистинската формула за соживот, дека успеал да научи што значи меѓуетничка толеранција, а богами да ги научи и другите.

Оној негов дедо или дедо на дедо му се викал Парамон и, како сите од тоа време во Кукулино, бил умен и со две очи.

Тоа биле студени години во кои сиромаштијата под планинската црногорица му плаќала на султанот данок со крв, кога делии со зелени чалми ги собирале машките деца и ги носеле во булук кон Стамбол и кон Едрене, таму да ги потурчат, да ги научат да бодат со копја и да сечат со синџири, и самите подоцна, како брадести јаничари искитени со шарени перја и натоварени со топузи и криви сабји, да собираат нов данок во крв и да се борат против ајдутите во чии чети бил и Парамон Мечкојад.

РИСТАЌИ: Откако заодев кај владиката сите итроштиње грчки сум ги научил како Грк да сум роден. (го чука по коленото).

А сите мудрости ги научи преку својот грб, на својата мака, зашто не можеше да ги исчита од книгите и да ги црпи оттаму.

Ги научи сите занаети, како самоук, од потстрижување на децата, до плетење и везење, зашто да преде и да ткае имаше положено уште во младоста, како и сите полски работи, со алатки од феудализмот.

Ги прејадоа „специјалитетите“. Ама ги научи да тегнат кори и да сукаат, па сега и бурек не мора да купуваат – сами си го прават.

Не знам од каде толкава милост кај нив, не знам кој ги научил толку човечки да ме гледаат.

А многу си ја поганеа устата Србите, многу пцуеја. И за арно и за лошо пцуеја. Не знаеш кај да ги најдеш. Дури ги научивме, само се тепавме.

Не е точно тоа дека имињата на Маргарита или Ана дојдоа подоцна или дека сега тоа е начин да ги разликувам во пишувањето, таквите нешта веднаш стануваат одлучени со самата игра, сакам да кажам дека одблесокот врз стаклото никако не можеше да се вика Ана, како што ни Маргарита не можеше да биде името на девојката што седеше наспроти мене не гледајќи ме, со погледот на црните очи загубен во тагата на тој интеррегнум каде што се чини како сите да ја консултираат зоната на визијата која не е онаа што нѐ опкружува, исклучувајќи ги децата кои гледаат право и сосредоточено сѐ до денот кога и нив ќе ги научат да се сместуваат по меѓупросторите, да гледаат а да не видат, со она пристојно незнаење својствено за секој близок привид, секој опиплив допир, при што секој е улежан во своето меурче, класифициран помеѓу загради, додека ја чува постојаноста и најмалите количества од свеж воздух помеѓу туѓите колена и лактови, затскривајќи се зад „Франс-соарот“ или џебните книги иако скоро секогаш е како сега со Ана, скоро секогаш се некои очи што се сместуваат во процепите од она што навистина може да се гледа, што се сместуваат на она неутрално и делумно тапо растојание што се протега од моето лице до лицето на човекот сосредоточен на својот „Фигаро“.

Тој ги научи старците на тоа во свое време, кога навистина беше претседател во селото - Затворите ве чуваат од арамии и крвопијци , говореше на состаноците.

Тогаш човекот што ја вози ќе ги научи сите нејзини мани и удобности. ќе научи да ја управува толку добро, што ќе стане дел од него. ќе се сплотат.

Степенот на отсуство на поклопување помеѓу графемите и фонемите неизбежно се одразува во бројот на арбитрарните „правописни правила” коишто децата мораат да ги научат.

Љубен Христов остана со својата сопруга Даница и синот Владимир и до денешни дни во Тунис, според заветот на Бургиба да ги подучува и да ги научи туниските инженери да проектираат брани, како неговите.

Богуле сѐ запаметува и кога утредента му ги кажува на учителот, тој се чуди како Богуле убаво ги научил.

Најпосле се замисли длабоко и си рече во својот учен ум: – Овдека треба и марифети, не само сила – па како да се присети нешто по долго мислење и кроење, си рече: – Јас треба точно да ги научам сите водачи на овој бунт и од нив да разберам со каква сила располагаат и кои им се слабите страни, а за таа работа ми треба човек, што ќе отиде кај нив и ќе разбере што треба – и плусна со рацете.

За неполни два три месеци ги научи напамет молитвите и, на големо чудо од отец Арсенија, почна и сам да ги мрмори во параклисот кога се крстеше и длабоко правеше по четириесет метании наутро и навечер без да се почине.

Толку ги научи даскалот Димо, да бараат леб на грчки јазик, а сиренцето ако е на македонски.

Затоа Стале не пропушташе утрена ни вечерна служба да не ги посети параклисот, каде што отец Арсенија секое утро и секоја вечер читаше напамет едни и иста молитви: „Помилуј мја, боже“, „Богородице дјево“, „Единородни сине“ и други што беше ги научил напамет, оти и тој не беше пиомен како што не беше писмен и Стале.

Овој и ваков Бино, со два класа гимназија, многу добро си ја бркаше даскалската работа: да ги научи децата да пишуваат, да читаат и псалат во црквата, но загрижен за својата материјална положба сосема малку работеше на националното подигнување на народот па и тоа што го правеше, го правеше во насока што му ја укажуваа егзархиските луѓе, т. е. кон Б'лгарштината.

Одамна веќе беше ја наметнал црната риза и капа, се „подвизава“ заедно со сите негови „братија во Христа“; беше најмал брат и најпослушен, после дојдоа помали од него, а тој стана „ас'л калуѓер"; ги научи сите молитви напамет, дури и тие што „лекуваа“ најтешки болести.

Уште до половината година ги научи сите букви, а веќе за броење и сметање знаеше до сто и турски, та дури и грчки.

Тој ги научи во манастирот сите поповски марифети од поп Спира, на кого му помагаше во службата како нему што му помага сега Кушо, и требаше само да го „благослови“ владиката и да си започне со работата.

Од неа мошне брзо ги научи турскиот јазик и тајните на градинарството кои, подоцна, во животот на семејството, ќе бидат од драгоцено значење за неговото опстојување во годините на големата немаштија во туѓина.

Тука беа, насликани, сите волшепства што ги научи во месењето на тестото, во изви­вањето во најчудесните форми со кои, многу подоцна, ја мамеше нашата глад.

Слушајќи го попот кој ги погребуваше мртвите, ги научи молитвите. Му помагаше во пеењето.

Сѐ ова беше аматерски, без подготовка, наивно, против основните правила кои младиот мајстор ги научи во своите долготрајни предавања.

Почна Зоки да учи да брои. Му покажаа кои се бројките до десет, тој ги повторуваше цел ден и сите помислија дека ги научил.

Тој знаеше дека децата така често ги прашуваат, за да ги научат повеќе да гледаат околу себе.

Другите работи подоцна и самата ги научи, но и јас со неа многу работи научив.

БОРИС: Е ќе ги научиш зборовите синко мајчин, сите, пред јас да умрам. МАТЕЈ: Зошто?

Има ли некоја пред-Христијанска метафора за светоста што некоја рок група сѐ уште не ја прославила на своите омоти за плочи?

Самиот честопати не сум сосема сигурен дека на таа тема можат да кажат нешто повеќе и подобро од нив двајца.

Се работи за мошне сериозни лица, што се обидуваат на MTV да ги изградат своите академски кариери; коишто okno.mk | Margina #32-33 [1996] 106 секогаш одново ве изненадуваат кога преку бројните концептуални серпентини се пробиваат до повеќе или помалку предвидливи заклучоци; се плашам дека имаат намера да ги научат Beavis& Butthead како да гледаат MTV.

Џими Хендрикс ги научи како да бидат вуду-деца.

ЈА САКАТЕ ЛИ ПОПУЛАРНАТА КУЛТУРА?

Мајка ми прекорно и налутено го погледна татко ми: - Ете ти ги твоите зборови, - му се вдаде. - Дури и Бреза ги научила од тебе!

Му ги кажуваше завјасана турските зборови што ги научи: му кажуваше за седумте ќерки на Турците, за кои не се знае која од кого е, зашто сите се слични како голи зрна грав.

Да читаат – ќе ги научам, да се потпишат – ќе знаат, а и есап ќе научат. Ако сакате.

Ги паметам овие зборови не по тоа што ги чув туку по тоа што Петре Даскалот, дали по свое наоѓање или во договор со поп Донета, нè натераа да ги научиме наизуст и еднаш засекогаш да ги запаметиме и да ги знаеме, како што ни рече тој, и за добро и за лошо. - Како Очетонашето да ги знаете- ни рече.

Значи, тамам почнав да мислам кои градови и држави сум можела да ги научам играјќи ја играта, а да се поврзани со Индија се сетив на првата грешка што ја направив со Игбал при запознавањето и решив да му признаам: - Не знам ништо за Индија – реков искрено и олеснително здивнав.