ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Иако “египетскиот Мојсеј никогаш не бил во Кадис ниту пак го слушнал името Јахве, а мадијамскиот Мојсеј никогаш не бил во Египет ниту пак знаел нешто за Атон”, тие останале запомнети како еден човек, затоа што “Мојсеевата религија ја познаваме во нејзиниот конечен облик, во каков што, да речеме осумстотини години по Ишодот, ја фиксирало еврејското свештенство”, а во тоа време двата Мојсеја веќе биле соединети во еден единствен лик, и Атон и Јахве во еден единствен Бог, во самиот себе различен онака како што се различни денот и ноќта, токму затоа што се два бога во еден.

Со овие зборови брат ми го започна своето последно дело, но „Мојсеј и монотеизмот“ не е само потрага по вистината; тоа е дело кое во себе содржи и негација: дека Мојсеј не е Евреин; и осуда: дека Евреите го убиле Мојсеј.

Евреите го заковале Христа. Религиските факти можеа и да ме убедат.

Евреинот го дофати за реверот од капутот: „Еј, докторе! Слушајте! Зарем сте збудалиле?“

Затоа, тврдеше брат ми, Мојсеј не умрел од старост како што е кажано во „Библијата“, туку „Евреите го убиле египетскиот Мојсеј и ја напуштиле религијата која тој ја вовел“.

Култот на Јахве, според брат ми, меѓу Евреите го раширил мадијамскиот овчар кој имал исто име како и египетскиот водач - Мојсеј; но овој, вториот Мојсеј, под чие водство еврејскиот народ ја освоил земјата хананска, проповедал Бог кој бил потполна спротивност на Атон: Јахве бил обожуван од арабиското племе Мадијамци како „страшен, крволочен демон кој се појавува ноќе, додека избегнувал дневна светлина“; „суровиот, тесноград, локален Бог, насилен и крвожеден, им ветувал на своите поклоници земја ‘во која тече млеко и мед’, ги повикувал да ги истребат ‘со оштрицата на мечот’ нејзините тогашни жители”, сосема спротивно од проповедите на египетскиот Мојсеј кој на Евреите им дал “поинаква, продуховена претстава за Бог, идеја за едно единствено божество кое го опфаќа сиот свет, божество кое е исполнето со љубов подеднакво колку што е исполнето со моќ, и кое на луѓето како највисока цел им го поставувало животот во вистина и праведност”.

А што било со нив, откако го убиле оној кој ги избрал за свој народ, и кој им ветил дека се народ избран од Бога?

И затоа звучи како омраза и како одмазда кон својот народ.