ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Го најдоа во одајата и Јована, потпрен крај зидот: го држи Трајко и не му дава да проговори; ги наредија сите седумина како апостолите на иконостасот во црквата.

И таа се поклони како Муарема, ја отвори вратата од убавата одаја и двајцата чорбаџии влегоа внатре.

Утредента Мустафа го извади Толета од ќелијата и откако му удри неколку камшика по грб, го натера да си ги земе пљачките од одајата и да се пресели во друга, бидејќи и неговите другари го нејќеа тука, да ги краде и им го јаде лебот и друго што им донесле од дома.

Во Ресен соѕида голема куќа со длабоки ќерали, со резба украсени одаи и широки чардаци.

Откако се знае во царството наше за одајата кобна (за која голтка знаење ви преподадов веќе, о жедни), со ин и неразјаснет запис, и откако таа одаја и записот се поврзуваат со проклетството кое го било царството и најдобрите колена во родот негов, се знае: додека не се разбере што говори записот, каква ука дава, нема да има мир и спокојство, и проклетството ќе виси над градот и царството наше.

И токму кога влегол во својата одаја и сакав да се помолам Богу, вратата се отвори и влезе Писмородецот. „На пат готви се да тргнеш утре“, ми рече.

И пак се расприкажав, а времето беше стигнато за џелат и судија; дојдоа тие, ја треснаа вратата на одајата и во следниот миг застанаа како од ровја трештени: пред нивните нозе, пред моето легло, стоеше составено скршеното огледало, со скаменетата последна слика во него, со ликата на прекрасната, преубавата ќерка на царот.

И така и би: веќе следниот миг тој ги осветлуваше ѕидовите на одајата и јас знаев дека го бара нечестивиот, фреската негова, сподобието соблазнително и страшно нацртано на сфера, на купола небесна, божја!

Логотетот гледаше стрештено во Филозофот. Не му беше јасно со каква едноставност и спокојство Филозофот раскажа за собитието, како да раскажува како ја отворил вратата, влегол во одајата и потем повторно ја затворил.

Со заеднички напори изградија хотел со ресторан во кој се нуди познатиот преспански крап и домашните јадења, во старите куќи ги дотерале одаите и паркингот пред хотелот е полн со автобуси.

Оние двајца уште стоеле во исчекување. Таа веќе чекорела кон конакот со три одаи и со покриен чардак.

Се насмевнала со ноздри итречки и повеќе за себе, кришум. Сенките под нејзините очи се распливнале.

Ако продолжи времево да биде вака топло, некаде сред недела ќе треба да се извадат пампурите од одаите и да се варосаат куќите, и однатре и однадвор. ..

Некакви конци со кои бил врзан за својата неподвижност за железниот кревет (на нив има само стар, глекав душек и измитарено веленце), се инати тој , ослободен дури и од својата тежина, се исправа и по мрак, и самиот од мрак со грутки стврднат мрак во грлото, се обидува да го искрши катинарот на вратата од забранетата одаја и никако не успева.

А и да не ги споменувам трговците со ништо, Пишпирик и Барбут- бег.

Кога и тоа го завршивме, ја пребаравме одајата и најдовме сандаче. Го отворивме и онемевме. Пред нас лежеа дијаманти, со години собирани во рудничките јами.

Тој почна првин да го отпоздравува: потем погледа во небото и рече колку е убав денот: па го праша за домашните и неговото здравје: па за ова, па за она, па најпосле му влезе во писарската одаја и го праша вистина ли е тој толку близок со мутесарифот Абдула-бег како што зборува чаршијата, и не е лошо да знае и за него, му рече, дека церибашата Осман-ага му е брат од чичко, а дервишот пак Керим, сигурно чул за него, му е асли роден брат, од иста мајка и од ист татко, и тој сега живее во маалата на дервишите.

Обично седеше затворен во одајата и го везеше гобленот. Ако некој влезеше кај него, го криеше гобленот.

Движењето при станувањето му е споро, круто, оди збунето нерешително, но постепено се привикнува: поеластичен е, ги допира предметите за да се ориентира, да види каде е; застанува малку како да размислува што да прави, во која насока да оди; потоа тргнува со сигурни и точни движења како да е буден: ја отвора вратата од одајата и излегува; а ако е заклучена, ја отклучува; ако го нема клучот на вратата, оди кај прозорецот, го отвора, се фаќа за гранките од јаболкницата и по неа како мачка слегува во дворот.

И калуѓерката Смилја не го напушташе манастирот. Дојдоа нејзините родители да ја земат дома, но таа се затвори во одајата и не излегуваше надвор, не сакаше да се сретне, да се види.

Од викањето се разбудија и другите селани, дотрчаа со садови, се предаваше водата од рака на рака, се правеа синџири од луѓе и се фрлаше водата; но нејзиното мало количество како да го потсилуваше огнот; некои од луѓето што беа похрабри, потпреа скала на ѕидот од куќата и се искачија на чардакот фрлајќи вода за да не се зафатат одаите и чатијата.

Амам: промена на смислата Не кога ќе влезеш и кога ќе те заплисне врел и непроѕирен воздух не кога ќе те поклопат капките разлеани по ѕидовите реата, мермерот, мрморењето не кога ќе те обземе вртоглавица зашеметеност од празнината на амамот, полна пот, плот и пареа не кога ќе те погоди како отсјај во сон светлината подадена низ розетата дозирано, од високо не додека студеното сонце-иње од карши ги облагородува дрвјата, релјефите, порталите, фасадите на сараите туку кога ќе потонеш гола во гротлото ко крвава рожба во исцедокот од водолијата тукушто прсната, за да може да се слизне низ пенџерето на животот (на)право во царството на немилосрдноста кога збунетото тело ќе помисли дека секое друго место е подобро ама ќе остане и понатаму - таму без да се помести кога ќе ја осетиш жешката вода како оддалечување од секојдневието, од агонијата на распадот (целото е мислена именка, далечно минато) кога ќе се престориш течен заборав божји благослов и ќе му се предадеш на телото мислејќи си ѝ се предал на психата егзотичното прелевање на смислата сѐ додека не се претвориш во прелив како таков кога ќе се испреплетат значењата едни со други и ќе се испретурат во кошницата на светогледот а ти ќе тргнеш во потрага по почетокот кога ќе сфатиш - Бизант е капија во темните агли на памтењето цела епоха е втисната како анатолиска крпенка во обичните зборови од твојот мајчин јазик во интимата на јазикот и се спровира низ капијата кон одаите и спалните дома кајшто по извесно време по извесна стварност потеклото се заташкува сродството се изобличува јазикот има свои потреби како и телото сфаќаш и тонеш во без-сознание зад јазикот, отаде нека почека ако те чека ... Истанбул, декември 2003

Мајка ѝ преплашена, ги остави жените и децата во одајата и бргу отиде отаде кај своите невестински ковчези.

Тоа го помислив и она утро, кога влезе овде во одајава и без некој нешто да го праша едноставно објави дека оној Голем Тодор, за кого ништо не се знаеше со години, се вратил; дека сега станал и ѕвездочатец.

Многу од плевните и кералите испопаднаа, а добитокот луѓето го префрлија во куќите, во одаите и спиеја заедно со него.

И не помина многу време, мајка ми се затвори еден ден во одајата и ни забрани да влегуваме внатре.

Седеше Висар скриен во одајата и се бореше со две неволи: болеста и стравот; а татко му на секој шум и тропот во дворот, на секој ѕвекот на ѕвонецот на вратата, излетуваше со пушката надвор.

Фимка го подигна фитилот и пламенчето пораснува и светлина растура во одајата и таа, Фимка, одеднаш голема пораснува на ѕидот...

Кога побегнав од неговото одајче и од очите на луѓето за да ја родам мојата Пела, му напишав големо писмо дека не можам да го чекам со мојот голем срам, да не се надева дека ќе ме најде кога ќе го ослободат, ама додека е там и плаќа за мене, јас нема да го заборавам, храна и пљачки ќе има еднаш во месецот.