ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Нејзиниот поглед го потврдуваше тоа.

-Мама е загрижена дека ќе се омажам пред тебе.

Ако пак си зажеднел, или огладнел, на висина од 115 метри е сместен еден од најмодерните рсторани на Изложбата, каде што можеш да испиеш студено белгиско пиво, кока-кола или добро да се најадеш, а при тоа од тркалезните прозорци да уживаш во панорамата што пред тебе се протега: одовде со поглед го опфаќаш сиот Брисел, во далечината окото ти стига до Ватерло, а сета Изложба како да ти е под рака.

А тие го цепат воздухот над нашите глави и само нашите погледи го следат ова нивно преселување во највисоките височини, во недогледните далечини, тајно - бескрајно.

Татко, за миг, благиот поглед го пренесе кон Мајка.

За сето тоа време, од утро до вечер, неговиот поглед го радуваа најмили глетки.

Упорноста на сонцето умее да пресели Цели езера на небото А мртвиот поглед го има осетот на кртот Кој ќе ископа и премногу мрак за да излезе

Луција стоеше во стројот и чекаше да ѝ дојде редот; јас со поглед го барав Земанек, го молев, го проколнував да му се случи нешто, да го удри инфаркт, да падне, гром да му отепа мува на челото, што и да му се случи, во краен случај да му се оди по надвор, само да замине и да ме постави мене на неговото место, како заменик, оти стројот брзо се движеше и Луција сѐ поблиску доаѓаше до него, до Земанек.

„И ти значи в град. На прошетка?“

А потоа, откако го разгледа купето и провери дали се добро сместени пилињата, погледот го запре на лицето на мајка ми.

Учителот се сврте и со еден поглед го опфати одделението. Тишина.

Плачеш ли? Знаев дека во очите на беспризорните ќе пораснам и со победнички поглед го побарав Пенча.

Мишко ја покренува главата како автомат и сега со поглед го стрела детето.

Со жедта на посветен безумник барем едно од моите писма да пронајде таков процеп, и на зајдисонце да допре до собата со стар часовник, до човекот кој легнат во фотелјата како во постела од изгниени лисја, со замаглен поглед го ослушнува струењето на тишината, го отворам дневникот со корици уредно навлечени во кожна обвивка.

Зошто: ние, го прашав. Зашто сме двајца, одговори и погледот го сврти во другиот крај на лакот.

Со поглед го барала својот врсник Лозан Перуника - тие веќе не биле пред неа, испариле под насилие на секојдневните промени во тој блед и магловиден заод со сенки слични на разводенета 'рѓа меѓу реткото зеленило на сувата плазика, непривлечна земја ни за орачи ни за грабачи.

Со свој јазик им кажала што видела и бездруго мислела дека тие знаат колку што знае и таа.

Она пладне, кога војната беше оттатнета, а нејзините сенки сѐ уште стоеја во изгорените куќи на нивното село, и во разурнатите мостови, и во разодградените плотишта, а по селските сокаци се тркалаа празните картонски кутии од УНРРА, и селаните се облекуваа во половните американски карирани виндјакни со неминовната црвена шарка, и кога двете селски бакалници беа прекрстени во Кооперативни сектори, а секој нивни ден се завршуваше со по една фронтовска конференција, на која тие по двајца-тројца продолжуваа да се запишуваат во Задругата; она попладне, во кое исто така мнозина, продолжувајќи да немаат доверба, а и Змејко беше меѓу нив, обично молчеа, за сето време, сите тие денови, и додека се меткаа по цел ден по средселото, а и вечерта на конференциите, а дури после си се разотидуваа кон дома; она попладне, кога ќе им станеше чудно ако речеше некој дека оваа вечер нема да има конференција, толку чудно и толку пусто, што дури и самите би ја закажале неа, она додека исчекува задружниот курир - поранешениот пандур, - пак да притропа со барабанчето по сите мегдање од селото и се чудеа што уште го нема; во таа тишина, во која стоеја зачмаени на средсело сите мажи, а меѓу нив само ретко ќе пробечеше некој глас, кој можеше да бара или огон, или тутун, кој ниеднаш не кажуваше ништо повеќе: тоа пладне, во кое подоцна се насобираа сите крај една лимузина и еден џип што пристигааа од градот, носејќи уште една од сите оние делегации, што доаѓаа на конференциите и постојано им го зборуваа сѐ тоа пак тоа, сега од колите излегуваа луѓето и се поздравуваа со селаните со онаа неприфатена, одгатната фронтовска желба за приближување и Змејко уште на прв поглед го препозна онојго.

Својот поглед го закова во погледот по кој можеше да плови.

Од живеалишните куќи на имотските луѓе погледот го пренесува на западниот лак на Потковицата, го задржува на Камен.

Ама се стискаш, ја стегаш устата, не го пушташ каменот од под јазик. Ја вртиш главата и погледот го пушташ некаде напреку. Кај што ништо нема за гледање.

Тој внимателно ја седнува спроти прозорецот во полупрофил.

Таа со поглед го приковува зад платното. Тој пали светло.

Тогаш и дебелиот се затетерави по неговата сенка.

И додека со поглед го одмеруваше стеблото на дивиот костен, јас треперев.

И Богдан, отпивнувајќи од чашата, погледот го држеше кон неа; охрабрен од пијалокот сѐ така очите ги имаше вперено кон неа за да ѝ го види подобро и подолго оној нејзин змиски поглед, оној нејзин отровен насмев, она нејзино кисело собирање на усните мачејќи се да се насмевне, она нагло менување на боите на лицето предизвикано од внатрешниот немир, она нагло менување на расположението, она нејзино нервозно префрлување нога врз нога, она почесто палење цигара и нервозно гаснење тукушто запушена и она нејзино уморно поджулнување на слепоочниците со прстите, она нејзино постојано ставање на рацете на маса, па на скут не оставајќи ги ни малку да се смират.

Погледот го упати кон другиот брег на реката, кон извишената тврдина, кон која често со Татко гледаа во мигови кога им запираше муабетот.

Погледот го запре пред рафтот со речниците, во кои беа собрани илјадници различни зборови на многу балкански и други јазици.

Климент Камилски внесен слушаше. Првин ја стави Книгата за воспитувањето во својата излитена професорска чанта во првата преграда која ја затвори со металното синџирче, а потоа слушајќи го внимателно Татко, погледот го упати врз неколкуте отворени книги и списи за лавиринтите.

Како е да сум јас Со твојот поглед го скрши моето огледало.

Нашите погледи го молеа, му велеа, - кажи ни старче, кажи ни стриче Лентеноски, кажи ни што барал тој човек? По неколку векови и тоа го дознавме.

Конструктивистите не им веруваат на толку длабоките структурални објаснувања и својот поглед го насочуваат кон социјалните, економските, политичките и културните судири во историјата, за да можат да го интерпретираат и анализираат оформувањето на идентитетот.

Имаше големи, сини очи Марин Крусиќ, посини од езерската вода, меки чизми со реси, панталони набрани под колената и топла пелерина малку непотребна за овој дел од годината, и за ова поднебје, но сето тоа уште на прв поглед го издаваше неговото дубровничко потекло и работата со карваните што пренесуваа восок и волна за Леш и други градови во Албанија.

Јас сум на брегов горе и ако сакам, со еден поглед го опфаќам пределот долу.

Господи, колку убав ден се осамна, ами не можеше вчера така да нѐ причека? си мисли додека си го шмрка чајот без леб и додека со благ поглед го опфаќа брлогот дробнежот на баба Петра и некоја невидлива сила ја исполнува, ја раширува.

Ненавикнат таа да го гледа, нејзиниот поглед го уплаши, така што моментално ја заврте главата налево, небаре коњска мува го касна.

Енергичниот Татков поглед го прифатија Мајкините очи, со постојано меланхоличен израз, од кои сега зрачеше блага прифатлива топлина.

Потоа погледна кон нестрпливиот, како да сакаше да му препорача тој да ја преземе работата, но неговиот нервозен поглед го натера да се покае.

На неколкупати сакаше да ги потпре своите гради на човекот во сина облека и да се истурка, но ниеднаш не се осмели да го стори тоа зашто овој често со својот студен поглед го опоменуваше.

Зачекорив во канцеларијата , а Вртанов не се ни помести од столот, ниту пак погледот го поткрена кон мене.

Тој ги разгледа намуртено сите деца и, најпосле, погледот го задржа на Трајанка.

Со сожалив поглед го гледаа Љупча кој зад грб ги држеше птиците како најскапо нешто на светот, како нешто што е дел од него.

- Што?! – ги подигаше своите раменца куклата, а со некој забест поглед го јадеше соговорникот.

Тогаш мојот хипнотички поглед го меша со мислите и страстите: Константно и директно се џари, Нема потреба да се умилкува и додворува На својот слуга за бакнеж, Нему, кој е сопственик на ужасите, Кој ја познава матката на отровницата, Пегава и одрана со црно, На рѓосаната вага на амбрата, Неговиот гроб - Затегната направа за мачење што предизвикува тага На која тој лелека - лелека!

Потем погледот го упатив кон мамутските пароли на блиската вишинка и кон мозаикот на Сталин.

- Ништо, ништо, - рече Србин и со поглед го смири Шишмана кој веднаш вознемирено го погледна.

Со погледи го прошетаа местото над патот сѐ до сртот горе на планината, но ништо не се гледаше.