ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Дојденци, со друг јазик и вера, под иста идеологија, со книги во необична мешаница на сето тоа, просто како уфрлени во градот крај реката во ова време на козите, ние, нашето семејство, останавме долго како недостапен остров.

ПОД големиот мост во Келн, на оној мост што служи и за железницата и за пешаците, под чии сводови минува автомагистралата за Бон, речиси на дофат на монументалната Келнска катедрала и на главната железничка станица, а покрај павирните кејови на Рајна, од каде што, како ехо, допираат звуците на бродските сирени, кои овде како густи јата ја сечат реката во обата правца, во близината на трговскиот центар, се наоѓа „црвениот“ Келн, кој своите светлини ги пали во првите вечерни часови, а ги гасне во првите мугри...

Иако вренеше снег, патот беше чист и така речиси во првите попладневни часови се најдовме во убавата Прага, расечена од бујната вода на познатата река во историјата на чешкиот народ - Влтава.

7. Реката во која еднаш не се удавив е веќе пресушена.

И на двете војски овие пци им сториле абер, но ајде да поразмислиме малку што да правиме, — предложи тој.

Петко нека и земе маковци, бончани, рапешани, црничани — нека го држе „Смечот“ ондеа; на Андона — ќе му и дајме неговите дунчани, вепрчанци, пештанци, кокрчани и каленци — нека се вртка по Ливада и Дренска планина, а јас со Трајка, Ќосото и други прекуреканци ќе прејда одонаде река во старо Мариово, ако можеме да и поносиме главите ошче по некој ден и друг.

— О ох! — Сирома Тоше, изгоре за пуста Миша ама на! — И сите водарки пак извикнаа; та одекна реката во ноќната тишина, а неколку кучиња залааја на крајот на селото. ***

Тивката јасна и свежа есенска ноќ даваше можност да се слушнат и петлите како пеат во Маково, Рапеш, Чаништа, та дури и тие од преку река во Бзовиќ и Старавина и на големо нивно изненадување, сега се слушна аскерската бурија не од Маково, туку од Старавина.

Но претчувствувајќи дека Бахтијар ќе ги насочи потерите по побегнатите кон север чети, тие не се задржаа во Крушевица; ниту Толе се раздели од Андона да прејде во својот „пашалук" преку Црна, бидејќи пред два-три дена таму го бркаа; но заедно со Андона се истави до селцето Вепрчани, на границата меѓу мариовските и дренско радобилските планини, та ако дојде некој зорт, да ги фаќаат нив, бидејќи тие не беа уште газени од потери.

Во периодот од 11 до 14 септември Германците од Битола ги обновила нападите на Црна Река во реонот на с. Тополчани.

Да можат да говорат окнестите камени мостови префрлени преку брзите, бујни реки во Босна или седумте божји храма соѕидани со негови раце во различните краишта на Далмација - многу нешто би можеле да раскажат за копнежите на Аргировата душа во најубавите години на неговиот живот, кога беше полн со сила и полет, готов да ѕида и на самото морско дно, за да види светот што знае и што умее тој.

Да потпораснеш, да се напласти снег повисок од твојот бој, утринум рано со бадник и со торбуле да чукнеш на вратата на дета ти, тетка ти, да ги затечеш покрај огниште, да им бакнеш рака, да те благословат; нешто потоа, како во сон да видиш една огромна смрзната река во која се фрла крстот и по него се фрлаат и неколкумина за да и на овие свои години пак да не можеш да сфатиш дека сето тоа било една обична рекичка, мал јаз, еден поп и еден огромен крст и молитви што се издигаат до небесата...

Ко лице и песната бестрасна беше, но река в кристално корито, чинам, што тече низ песок, гонејќи ја полека-лека жедта на тие што минат.

Се придвижија кон реката во чијашто близина имаше многу песок.

Имено, таму кај што се вливаше Алинска Река во Бучинско Блато, нешто подолу од утоката, кај врбите на Свето Враче, во најдлабокото, веруваа дека се сокрива некаков ѕвер, за кој кажуваа дека има мали куси и дебели нозе, кој е мрк, то ест по целото тело обраснат со сива мов, жителите на Потковицата и жителите на сите околни села го викаа Кобникот или само Бучалото.

Се јавуваше само пред да започне војна и само додека траеше војната, па според неговото бучење, то ест јачење, луѓето претскажуваа колку долго ќе трае војната и колку крвава ќе биде.

Ако Татко, можеше да ја разбере градбата на хидроцентралите на реката во родната земја Албанија, каде сè уште царуваше сталинизмот, не можеше да разбере зошто во земјата, која се ослободи од Сталин и се отвори кон светот, на толку жесток начин беше прекинат патот на јагулите.

Затоа другари влевањето на нова река во Езерото ќе биде фатално!

Но, ова како да го слушна Сретен Јаворов, па му рече на Цветана Горски: - А сега почитуван Горски, што ќе стане со јагулите и нивниот пат, доколку проектот за изградба на хидроцентралите и насипите се оствари и доколку се подигне нивото на Езерото со упатување нова река во него?

Беше јасно дека храбриот биолог се доближуваше до другата слаба точка на Проектот: слевањето нова река во Езерото, чии последици, според категоричното тврдење на Цветан Горски, можеа да доведат, првин, до разнебитување на идентитетот и интегритетот на живите суштества во Езерото, а во еден подолг период и до самото негово исчезнување, колку и да беше тоа длабоко.

На сите езера, во кои се влеваат реки во суштина им е пресметан крајот. Прецизно.

Првата станица на враќањето во родната земја требаше да се оствари во сливот на реката во Јонското море.

Ги гледаше ретките галеби кои низводно, по реката во ризичен лет, стигнуваа од брегот на Средоземното море, од солунскиот залив.

Бев многу мал. Скитав по реката во нашето место и наидов на ѓол. Помислив не е длабок. Зачекорив во него и под нозете го загубив дното.

Но сега овој крстопат и автопатот беа како реки во сушните години, само камен и празни корита, под месечинскиот сјај.

Се родивме крај нашата река во мирисот на земја и трева испотени од топлата утроба на преблаги црвени булки.

— Что ета Вардар? — Река во Македонија, велам, нешто како вашата Волга.