ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Селаните се размрдаа лево и десно и сите погледнаа во Доста Рожденката, која веќе ја криеше главата од погледите да не ѝ се насмеат уште тука, в очи, во првиот судбоносен момент.

Купчето од селани се размрда.

Селаните се узбунија и вечерта влегоа кај Толета петшеест души, еден поеден, да му стават до знаење, дека нема да го прибираат понатаму.

Селанките ѝ завидуваа на Митра, селаните се поприсетија каде е работата, та излезе по некој збор кај пазарџиите, ама „кој чука туѓа 'рж?“

И децата без збор ја извршија наредбата од својот христијански уќумат. Селаните се разотидоа.

Јас сакам тамо каде ќе речете вие. И тоа за конак. — сполај ви.

— Јас не признавам ни грнци, ни букари, и сакам мојот збор да се слуша! — провика утрото пак Толе.

Кога селанецот се доближи до стражата, еден од заптиите извика: - Стој, бре ѓаур! Дај да видам што носиш во кошницата!

Еве, има уште два дена до Велигден.

Селаните се најдоа меѓу два огна: војската и комитетските чети.

Обземен сега од потребата да стане, како што се вели, пророк во своето село, тој заборавил дека селаните се неблагодарен, но прониклив свет“.

Пукотот се слушнал в село и селаните се вдале натаму.

„Како што кажуваш ти“, продолжив потоа, „Кочовите и другите селани се однеле како ѕверови. Удриле со камења штом сетиле крв“.

Тогаш сфати дека толпата селани се натискаа во земјанката.

Тогаш во тоа едно село наше, Немањица, селаните се побунија против тие колективите и овие пратија таму и војска и полиција.

„Ми кажуваат, меѓу селаните се забележува сѐ поголем бес и дрско однесување со ќаите и агите. Вистина ли е тој милет толку пис?“

Многу селани се призапишаа во Задругата, слушајќи го него, а Змејко доста долго им зборуваше за тоа.

Она пладне, кога војната беше оттатнета, а нејзините сенки сѐ уште стоеја во изгорените куќи на нивното село, и во разурнатите мостови, и во разодградените плотишта, а по селските сокаци се тркалаа празните картонски кутии од УНРРА, и селаните се облекуваа во половните американски карирани виндјакни со неминовната црвена шарка, и кога двете селски бакалници беа прекрстени во Кооперативни сектори, а секој нивни ден се завршуваше со по една фронтовска конференција, на која тие по двајца-тројца продолжуваа да се запишуваат во Задругата; она попладне, во кое исто така мнозина, продолжувајќи да немаат доверба, а и Змејко беше меѓу нив, обично молчеа, за сето време, сите тие денови, и додека се меткаа по цел ден по средселото, а и вечерта на конференциите, а дури после си се разотидуваа кон дома; она попладне, кога ќе им станеше чудно ако речеше некој дека оваа вечер нема да има конференција, толку чудно и толку пусто, што дури и самите би ја закажале неа, она додека исчекува задружниот курир - поранешениот пандур, - пак да притропа со барабанчето по сите мегдање од селото и се чудеа што уште го нема; во таа тишина, во која стоеја зачмаени на средсело сите мажи, а меѓу нив само ретко ќе пробечеше некој глас, кој можеше да бара или огон, или тутун, кој ниеднаш не кажуваше ништо повеќе: тоа пладне, во кое подоцна се насобираа сите крај една лимузина и еден џип што пристигааа од градот, носејќи уште една од сите оние делегации, што доаѓаа на конференциите и постојано им го зборуваа сѐ тоа пак тоа, сега од колите излегуваа луѓето и се поздравуваа со селаните со онаа неприфатена, одгатната фронтовска желба за приближување и Змејко уште на прв поглед го препозна онојго.

Кога завршив, селанецот се накашла и се исправи, седна на креветот.

Тој човек со ситна коска, нешто поисправен отколку што треба да е еден старец, не гласен и сепак таков како секогаш да е на едно место, ги предизвикал обајцата Онисифоровци да мислат дека противникот кришум го посоветувал старецот да предложи Дмитар-Пејко да биде и запален и закопан - селанецот се кара за педа земја, за говедска лепешка, зошто да се кара и за мртовец?

Во јамата, бездруго во јамата, ќе го покриеме со гранки. - Пепелта не станува змија под земја.

Уште кога чу дека Луман излегол од оваа страна на планината, прв меѓу селаните се крстеше и се молеше вака: „Само, луѓе, речете тоа зло од нас далеку да биде“.

Постојано селаните се собираа и се чудеа на начинот на кој се хранеа.