ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Потоа дошле селаните од Маказар и со камења го дотепале“.

Ете, мудурот пишува дека и селаните од него почнале да пиштат. Толку поарно за нас.

Друго чаре нема, — му даде Бахтијар инструкции на бимбашијата и го испрати некаде околу Петровден да го брка Толета по Мариово.

Затоа и ги собраа сите селани од деветнаесетте мариовски села да ги бараат заедно со нив.

— Но кога Толе се приближи да фати рака и направи здраво живо, секој од присутните гледаше да биде поназад, мислејќи дека со тоа ќе му биде утре полесно наказанието од агите.

На врвот на „Соколот“ ги фатија карпите и зачекаа да им дојдат потерите.

Од десетина дваесет чекори и Гуцето, како Митрета викна да не се плашат селаните од настанов, а веќе и Толе приближи до купот луѓе, кои инстиктивно се притиснаа еден до друг.

На свеченоста присуствуваа и претставници на властите од Лерин и од 100 месни одбори од околијата и голем број селани од околните села и говор одржа префектот Депас кој ја пофали постапката на жителите од селото Атрапос.”

Патот беше граден триесеттите години. Ангарија работеа селаните од околните села.

___ * Се чини дека од името на градот Мохенџо Даро, произлегува и името на нашиот другар Моне Хенџов-Даров, за кој во дамни времиња многу место на селаните од Овчеполието им говорел махараџата Раџнапур.

Штом ќе им дадела знак на селаните од околните села дека Господ внимава на нив и на нивниот премор, штом ќе го замолела Господа да ги благослови житјето, овошките, рибите во езерото и водите езерски послани до манастирските бедеми, таа се повлекувала во својата келија, ги земала бројаниците, коленичела и молитвела, молејќи ја Пресвета Богородица да ја престори ангел, кој вечно ќе ѝ служи и ќе ѝ се поклонува: Пресвета дево, Владичице наша, Богородице, мајчице наша, мојата молба услишија, во ангел престори ме, со светлина дари ме, со чесен и небесен подари ме, Пресвета дево, мајчице наша. Алилуја. Амин.

Измитарената љубов помеѓу човекот- ѕвер и мечката- жена, според преданијата на селаните од тој крај, почнала во времето кога најугледните родилки од Кукулино се триеле голи една од друга со извици Роди, земјо, и голи се тркалале по нивите да роди земјата како што раѓале и тие.

Во тоа време, некако со тивката побуна на селаните од намуртеното Кукулино и од Побожјане, Кучковица, Мирковци и трите осамени куќи над Јанакан, некој доселеник од Измир, Селџик-бег, по татко Турчин, по мајка Ерменец, осиромашен куц поет, запишувач и опишувач на обичаи и познавач на народи и балкански јазици, застанал на страната на ограбуваните.

Во исто време во некои европски домови навлегува покуќнината Бидермаер, по која многу подоцна (денес) ќе копнеат внуците на македонските селани од Кукулино, премногу рамнодушни за да знаат дека еднаш, во илјада седумстотини четириесет и првото лето господово, еден нивни подалечен дедо, скитник, калуѓер, бакрорезец, иконописец и хералдичар го објавил во Москва грбот на својата земја - жолт лав на црвено поле.

Игуменијата исцибрела од сеќавања.

Чекајќи брашно, и самите лути или замислени, и самите врзани за испуканата земја на недарежливите ниви, понекогаш дочекувале пребој. Не за добитокот. За себе, за софрата.

И така, селаните од Кукулино, по душа и безбожници и многубошци, изнашле дека со една воденица, сеедно на кој дел од Давидица, Али-бег и неговите луѓе лесно ќе се расправат.

Од тој ден уште повеќе се немтуросал, се замислил, и тој како и Селџик-бег бил смирен објаснувач на Коранот: Алах нѐ создал сите, само тој може да нѐ успокои.

Тогаш, две години пред раѓањето на српскиот социјал-утопист Пелагиќ и две години по смртта на францускиот социјал-утопист Фурие, припадникот на движењето Млада Германија, Гуцков, проповеда во својата литература еманципација на жената напаѓајќи го црковниот брак; во Македонија, негде во Леринско, потурчени се сосила три девојки, четвртата е силувана и оставена на пченкарна нива со пресечено грло, и убиен е негде во Скопје поетот мечтател Селџик-бег, Турчин и заштитник на православната сиромаштија; мртов не ќе го види уништувањето на шумите на тој народец кога во Европа почнува засиленото садење на борови.

Во сето тоа наоѓајќи и дел виновност кај селаните од под црногоричината планина и предизвикани од нивното одбивање да ја признаат врската со Селџик-бег, неколцина Турци го подбуцнале ненаспаниот Али-бег да објави дека ќе го покачи уемот во својата воденица и да разгласи дека ќе биде убиен секој што ќе се обиде да стави камен врз камен за идна и независна воденица.

Преку ноќ биле обесени црниот просјак и крадец Циганот Рамо и православниот арамија Невенко од кого пропиштело сѐ живо, некрстено и крстено.

По ден-два се вратија и другите селани од планината.

„Погоди на среќа“, велеа за добитникот на 500,000 во најновото издание на „Милионер“, всушност љубоморни што не тие, туку некој селанец од Росоман, знаел која е Модести Блејз.

- Знаеш Томо, имотов го имам дадено под наем на еден селанец од селово.

Правеа со брата му Јована во турско време ќерамиди во Витолишча и добија пријатели. Каков поголем пријател можеше да има селанец од оној што го спаси да не ја менува секоја година сламата или 'ржањето на куќата и пак зиме да седи во виришта и мразурки на сред куќи?

Многу селани од околните села идеа кај шаторите и носеа кокошки и јајца.

Задевањата на децата веќе не го навредуваа и за деда си не се плашеше. XI Токму тие денови комитите и повидните селани од Брезница со часови се советуваа како да го тргнат злото што ги поклопило.

Не, налутено рече дедо Геро и некои други селани од комитетот.

А дали забележуваш колку точно селаните од Герман сѐ измериле на кантар?

Испрати твои луѓе со задача да ги мобилизираат селаните од околните села!

Шестемина селани од Ајдинци мирно го спуштија ковчегот на земја, а шестмина гавази веднаш го позедоа и го однесоа во џамијата на ибн Тајко, каде што одново, само според други обичаи, требаше да се подготви телото за вонземскиот живот.

Патем се поздравуваа и разговараа и со селаните од другите села, кои ги бодеа пред себе натоварените добичиња.