ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Натрупан од селаните, убиен, како што беше бил толчен и убиен со камења мојот далечен предок Никола Поцо.

И кога потерата дојде, Толевци ја видоа, и колку души се, и кој се со нив од селаните, но Толе не сакаше да ја нападне и да пролева невина крв. Co еден збор, тој не ги мразеше бедните војници, кои и сами стенкаа под железната дисциплина по десет петнаесет години во султанската армија.

А кога Турците прашаа: „нерде ди?“ тие ја покажуваа со глава и раце пространата планина со еден единствен збор: „балкана“.

Страшно се лутеа офицерите и чаушите ако некој од селаните речеше: „јок“, на таквите им удираа стопати повеќе бој отколку на тие што велеа „вар“.

Ане уште се чешаше, како да бараше гниди под местата каде што го јаделе вошки додека од селанец станувал граѓанин преку војничките нуларици и запрашувањата на влакнестите места за да се накалеми од дива во питома (о)вошка.

И како народна армија да не бараме леб од селаните и многу гладувавме.

Сега не беше младич, но она ластарестото сѐ уште ја оптегнуваше неговата тенка, пегава става во излитена англиска блуза со боја на пожолтени дабови лисја, а Змејко немаше време да направи ниеден чекор кон таму, кога оној веќе стоеше до него, во средината на таа група крај колите и тие си ги тресеа рацете еден на друг со онаа наеднаш повторно родена жестокост, која сѐ повеќе растеше и стануваше пак дива и разврескана во нив, продолжувајќи сето време да се потчукнуваат по рамената, уште пожестоко, а денот дури сега навлезе во неговите очи и го заслепи, просто го исполни сиот, така што тој сега речиси сети како е тесен во себе за да го прими тој убав планински ден наоколу, додека некој од селаните крај него рече: „Змејко е печен, вечер се запишува в Задруга“, а тоа сега воопшто не беше важно, беше толку далечно од него, како да било во еден сосема подруг живот.

Како да не излегол никој од селото, како да не умрел никој од селаните. 177

Сам си вареше храна. Купуваше од селаните јајца, кромид и суво овошје.

И додека некои од селаните гледајќи ѝ го мевот, се потсмевнуваа и си дошепнуваа, дедо му на Богдан, татко му, мајка му, се радуваа што невестата им доаѓа дома проверена и со сигурност ќе им ја зарадува куќата и ќе им ја продолжи лозата.

Кога појде со стиснати усни низ стеблата, некој од селаните дофрли: „Оздрави и врати се, попе,“ тие танки, пајажести нишки не допреа до него, се распрснаа под зелените стеблаци и изгаснаа оставајќи ја недореченоста на луѓето да се грчи во некоја нивна внатрешна суводолица. Поп?

Сејмените што бегаа бркани од селаните во двете посоки на улицата ги забележаа Турците, кои во тој ден, петокот, го празнуваа и ја разбраа работата.

На еден крај од пазариштето како поодделна од другите продавачи стоеше голема група од селани со разна стока; говеда, волови, коњи, кобили, магариња.

Трајко го дочека Петка со раширени раце и веднаш се договорија кога да тргнат кај владиката да му ја однесат молбата со потписите од селаните за да го запопи.

Но кога Трајко му рече дека е испратен од селаните, а кога подвлече со особен тон дека носи и пари за тоа, владиката го промени тонот на својот разговор и му вети дека ќе им ја исполни желбата на селаните, толку повеќе што го познава човекот и лично, та сака и нему да му направи добро, верувајќи дека со тоа ѝ прави добро на црквата, на верата и народот, бидејќи Петко беше сигурен во секој однос.

Трајко сѐ знаеше, а уште повеќе дека Петко е сиромав, но имаше полномошно од селаните и го ослободи од таа страна Петка.

Купчето од селани се размрда.

Некои од селаните ја гледаа, а некои се тргаа настрана да не гледаат или ги затинаа ушите да не го слушаат жалното рикање на бикот.

Некои од селаните им ги донесоа чифтињата. Се пукаше како војна да се води.

Се исполнила куќата од селани, повеќе стари, и секој му велел: „Добре дошол, Аџи Силјане, добре дошол Аџи Силјане.“

- Навистина, наше Маре е една од најличните; веројатно ширела убаво чувство додека го јавала белиот коњ - беше рекол еден од селаните заборавајќи ги коментарите што ги изрече час порано во врска со заечката нога. – Таква убавица да клајш на чело на колоната е најголемата пофалба на победата.

Со никој од селаните не се поздрави зашто никој не го бранеше во судот.

Зар не слушна за една жена која му даде писмо на еден Албанец за да го прати?

Мене никој не ми носи книга.

Не влегоа во селото зашто нашите се бранеа...

Зашто ако земам сѐ што ќе собереш од селаните, тогаш еден ден ќе ти текне да ме предадеш.

И не само што не му текна тоа, туку помисли дека Ангеле знае од некаде дека од оние пари што ги собираше од селаните зел и тој.

Тогаш од селаните можете да ги чуете најубавите раскази и повести за тешкото и незаборавно минато, за сѐ што ги зближува.

Од благодарност, секогаш штом една минутка ќе немаше своја работа, ќе одеше кај некого од селаните да го праша дали нема да му сработи нешто.

Нивниот краен заклучок во однос на ова бил дека "изгледа скоро неверојатно дека Србите ќе се согласат да ѝ отстапат територија на Бугарија за која тие четирипати се бореа во 30 години; и последно, предлогот сигурно би предизвикал спротивставување на Грција".

Но тоа, според нив, ќе повлече со себе преместување на југословенско-бугарската граница од планинските меѓи во речниот басен; Југословените тоа ќе го сметаат како загрозување на нивната главна комуникациска линија со Грција и Солун; не е многу веројатно дека мнозинството од селаните ќе ја прифатат шансата да ја променат националноста, а исто така не е веројатно дека двете држави би го спречиле емигрирањето на населението кое го сметаат за свое, со резултат дека иредентизмот нема да биде отстранет".

- Кој ли од селаните се упокои? - мисли гласно. Почна да ги брои оние кои се постари од него и болните.

Пошто од селаните билките, печурките и боровинките ги откупуваа селските задруги, на Сврделот не му беше тешко работите да ги нареди така што стоката тие да не ја дават на некој друг додека прво не се допрашаат од него дали тој сака да ја земе или не.