ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

Кога велам најизмачена не судам според нејзините страдања во текот на животот, тука на тоа ја додавам и нејзината долговечност, имено таа импе сто дваесет и шест години, кога се одвои од овој свет.

Освен раскажувањата, макар и многу површни и колебливи, во моето семејство од колено на колено, за мојот предок, а исто така и меѓу жителите на селото, во овој случај имаше барем две совпаѓања: прво, човекот што го споменуваше Јохан Барт под името „Поцо“ беше од Маказар, од каде што потекнував и јас, а и парчето метал со написот „Поцо“ се најде во Маказар и второ, се потсетив и на тоа дека мајката на Надежда, старата, во една прилика пред да почнеме со копањето на бунарот, ми рече дека, според нејзиното сеќавање на раскажувањата на луѓе, на тоа место некогаш веќе постоел бунар.

Таа сакаше се да се одвива според нејзиното сценарио.

Чувствував, според нејзиниот глас, дека не лаже; но тоа отвораше сериозни прашања во врска со моето душевно здравје: ако е така, тогаш јас сум почнал да гледам работи што се невидливи. И да слушам работи што се неизговорени.

Наместо херменевтика на толкувањето, наместо на потрага која ќе открие што длабоко и вистински значи едно уметничко дело, таа нѐ поттикнувала да се зафатиме со една еротика на уметноста, со осознавање на површините, со опис на естетските вредности, на стилот и на неговите ефекти.

Во 1979 година Дик Хебдиџ напишал една прочуена книга што целосно се занимава со „значењето на стилот“, за кое сметал дека е клучот за разбирање на идентитетот на некоја малцинска поткултура.385 А уште во 1964 година, Сузан Зонтаг распалила „против толкувањето“, против оној вид ликовна критика што ја претпочитал содржината повеќе од стилот, што изгледало дека е зависник од значењето и доследно наумен да изнаоѓа уште значење, постојано ново значење.

Историчарите на уметноста со векови пишуваат за историјата и за функцијата на стилот.

„Марк без ‘о’ Стеван со ‘в’ со цртка меѓу нив, фала многу“, ќе речеше и јака ти душа ако некое си му го згрешил од готвење абер ни за жива глава, освен за печена кокошка и за парена брокула никако да потрефи што со што се носи и никогаш не ми бил особено убав но тој ми е првата права љубов и мој семеник мислител знаеше да ги толкува Кант, Декарт и Фанон на појадок или дремнат, да извади повеќе од пристоен нацрт на едночинка за нецели два часа и да се сети на секоја реплика што Џоан Крафорд ја кажала пред камера176 Целиот габарит на важноста на Крафорд може да се измери според нејзината положба во климаксот на низата и според тоа што нејзиното име зазема цел стих во строфата – по зборовите за „репликата“ заради дополнителна нагласка, во случај да ви избегало нешто.

Толкувањето, според нејзината полемичка критика, го сведувало „уметничкото дело на неговата содржина“, а потоа таа содржина ја толкувало за да извлече од неа значење.386 Зонтаг жестоко ѝ се противела на психологијата, како и на хегемонијата во либералните кругови на психолошкиот хуманизам.

Сара и јас знаевме од каде доаѓа Клара според нејзините очи.

Нејзиниот поглед секогаш имаше нешто мајчинско кога доаѓаше од установата во чие основање учествуваше и самата, а во која беа згрижувани жените избркани од своите сопрузи.

Ваучерот, според нејзината замисла, треба да биде во облик на црвено срце на кое што со златни букви треба да пишува Стојанче – златно момче.

Виде семејство собрано околу трпезата: трите деца и таткото веќе беа седнати, мајката сè уште стоеше и ги послужуваше, обидувајќи се – како што можеше да открие според нејзините движења – да ја задоволи нетрпеливоста на двете постари деца коишто мавтаа со лажиците и се врткаа на столчињата.

Цела лажица пикна в уста.

Според нејзиното скришно верување, клучевите требаше да го поврзат семејството со старите куќи, но и со небото, верувајќи во божјиот благослов во новата земја во која се вселувавме.

Во куќата крај реката се вселивме во првата година по Втората светска војна, во времето на ослободувањето од фашизмот.

Вистинскиот амбасадор, според нејзината замисла Бев уверен дека, изневерувајќи го предодредениот татков пат за судбината за патот на спасувањето на своите чеда на Балканот, јас како да го вложував сиот живот во неговата утопија да најдам некаков нов излезен пат во кој ќе ја дооткривав сложената таинствена тишина во неговиот живот, моќта на премолчување кога опасноста најмногу демнеше во меандрите на неизвесната балканската судбина.

Еднаш кога се случи да ја спомене, во некаков контекст, војната против Евразија, таа го изненади изјавувајќи незаинтересирано дека, според нејзино мислење, таа војна воопшто не се води.

Мајка лесно доаѓаше до италијански материјали за да шие облека за себе и за децата, според нејзиниот каталог Ла Ринашенте. Но не за долго.

Во писмото таа ми пишуваше којзнае по кој пат за талкањата на братучедот Благоја, кој, барем според нејзините приказни, сега се наоѓал во далечните светски метрополи а дека неговите другари за жал станале и премногу алергични на оваа приказна.

Во каква непријатност сакаш да ја вплеткаш мојата совест, братчед, кога јас, според нејзиното лично признание ја легнав како ороспија, а се кренав од неа како од девица?

Тогаш, како ученик во шесто и седмо одделение во основното училиште „Владимир Илич Ленин“, се дружев со споменатиот Мики и уште двајца школски другари, Зоки и Тоше, со кои, речиси секое попладне во Центарот, меѓу и во зградите, си игравме „Илјадници“.

За разлика од него, службеничката зад шалтерот 11 воопшто не брза, примајќи ги парите и делејќи ги билетите без интерес, зјапнати во далечината, што според нејзината пресметка се наоѓа некаде меѓу двете тавански светилки.

Што добиваме ние тогаш?

Но ... сѐ додека некој на овој начин сака да покаже дека не постои никакво трансцендентално или привилегирано означено и дека полето или играта на означување понатаму немаат никаква граница, тој мора да го отфрли дури И самиот концепт И збор знак - а тоа е токму она што не може да се направи.

Затоа што ознаката знак секогаш била разбирана И одредувана, според нејзиното значење, како знак-на, некој означител што реферира на некое означено, означител различен од неговото означено.