ДИГИТАЛЕН РЕЧНИК НА МАКЕДОНСКИОТ ЈАЗИК

167 За време на својот престој тој забележал дека македонските села Грците ги именуваат како “бугарски“, дека под режимот на Метаксас македонскиот јазик бил целосно забранет, и според него, било “многу тешко да се процени односот меѓу македонското и грчкото население во областа северно од Солун, но судејќи според јазикот кој се зборува, јас би рекол дека доминираат Грците“.

И капетанот Мекдоналд забележал дека “Грците македонските села ги именувале како “бугарски“.355 Во однос на територијалните барања на Македонците, капетанот Мекдоналд истакнува дека тие “вкучуваат дел од Солун и северно од него“.

За време на престојот на Првата македонско-косовска бригада Светозар Вукмановиќ-Темпо го информирал капетанот Еванс дека во “неколку грчки македонски села, групи млади...барале од него да им се придружат на независните македонски партизани“. 344

Во повеќе македонски села се формирале партизански одреди кои настојувале да се вклучат во единиците на ЕЛАС.

По ослободувањето при одредувањето на административните граници меѓу републиките на Федеративна Југославија влегол во рамките на Србија, каде се наоѓа и денес. 153 Винстон. 154 Френклин Делано 155 Јосиф Васирионовиќ. 156 Јосип Броз 157 Методија Андонов. 158 PRO WO 202/515A. 159 Ibidem. 160 PRO WO 202/515A. 161 Ibidem. 162 Ibid. 163 Ibid. 164 На територијата на Македонија се задржува сѐ до 21 октомври 1944 година кога бил евакуиран од аеродромот Зрзе за Бари. PRO FO 371/43739 R 21785. 165 Ibidem. 166 Се однесува на македонски села во делот на Македонија под Грција. 167 PRO FO 371/43739 R 21785. 168 Ibidem.

И ете веќе неколку месеци како вене во своето изоставено, пусто македонско село.

Голем политички успех на народноослободителното движење во делот на Македонија под Грција претставувало формирањето на масовната политичка организација Славјаномакедонскиот народноослободителен фронт (СНОФ), кој работел врз македонска национална платформа.

Како резултат на тоа во повеќе македонски села се формирале партизански одреди кои вршеле притисок на раководството на КПГ да ги вклучи во единиците на ЕЛАС.

Во борбите биле вовлечени околу 30 македонски села од повеќе кази, но половината од нив припаѓале кон Џумајлиската околија.

Паралелно со полнењето на затворите во речиси цела Македонија и применувањето на познатите и испитани тортури против целото македонско население (специјални експедиции против македонски села, палежи, грабежи и слично), во Солун се подготвувало судење кое, според замислата на официјален Цариград, правосудството на султанот требало да го претстави пред Европа во една за неа непозната светлина.

Начинот на кој бил свикан конгресот, профилот на мнозинството од лицата што биле повикани (наместо да бидат демократски избрани) и што присуствувале на него, аргументите што биле употребени од Гарванов да се убедат “делегатите“ дека требало наскоро да се дигне востание и некој други елементи недвосмислено потврдуваат дека се одело свесно на востание не заради ослободување на Македонија туку од истите побуди од кои се раководел Врховниот комитет во постојаното инсистирање да предизвикуваат крвопролевање и палежи на македонските села.

Тоа е едно македонско село во Албанија.

Ако сакал некој да знае, тој можел да му ја напика в џвало вистината: чудовиштето лежело во самиот параспур на македонското село, во неговата слабост да се измачува со секакви стравотии, со морници да ги задушува морниците на грубиот живот; да, животот е чудовиште што ја подгонува кон бездна двоколката на судбината во која се запрегнати луѓето, сите во јарем и со железен жегол в грла, слепи за крајот на патот, запенети и со сокрвца на напукнатата кожа, со набрекнати јагарци од обете страни на гркланите, под мишки и лево и десно под папоците.

Се плашеле, се тресел и Лозан Перуника со нив. Потоа заборавил што е тоа страв.

Само тие потсетуваат за сето тоа дека тука, во македонските села и планини се случи злото. За нас најголемо.

Илјадници селани од околните и подалечните македонски села заедно со седумте или осум илјади партизани на ДАГ цели седум месеци копаа ровови и градеа бункери.

Доволно ли им беше оружјето што им стигнуваше товарено на мазги, коњи и магариња и врз кревките плеќи на жените од македонските села во Костурско, а најмногу врз плеќите на жените од Преспа?

Врбник е чисто македонско село. Лежи во благо рамна котлина, со поглед на југ.

Ретко ќе се чуе некој да се фали како прочитал убава книга, како скопал голема леа, како помогнал дома, како одморот си го поминал во Душегубица, Блатец, Теарце, Трново, Наколец или некое друго македонско село, кај дедо и баба, кај стрико и стрина.

Со измешано чувство на згрозување и болка ги следеше известијата за поткажаните и усмртени јатаци на Организацијата, за бегствата и упадите на вооружени чети, за закланите колонисти и затрените македонски села.